Του Γιάννη Ν. Καλαντζή
Η απόπειρα ανατροπής από την Ιερά Σύνοδο του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου ξαφνιάζει τους πιστούς. Η χώρα συνταράσσεται από τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του Γρ. Λαμπράκη, στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος αφήνει την τελευταία του πνοή στις 27/5/1963.
Eιδήσεις ελληνικές
8/5: Ναυαγούν οριστικά οι διαπραγματεύσεις Μακαρίου–Κιουτσούκ για το ζήτημα του διαχωρισμού των δήμων, τον οποίο ο Μακάριος χαρακτηρίζει ανεφάρμοστο και απειλεί να καταγγείλει το σχετικό άρθρο του συντάγματος στον ΟΗΕ. 11/5: Εννέα άτομα χάνουν τη ζωή τους από έκρηξη, που καταστρέφει μέρος του εργοστασίου εκρηκτικών της ΕΛΒΙΕΜΕΚ στο Σχηματάρι. * 4.000 πολίτες καλούνται ως «έκτακτοι αστυφύλακες», για πρώτη φορά στην ιστορία της Ελλάδος, εν όψει της επίσημης επίσκεψης του Γάλλου προέδρου Σαρλ ντε Γκολ στην Αθήνα την 16η Μαΐου, λόγω φόβων για απόπειρα δολοφονίας του.
13/5: Απόπειρα ανατροπής του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσοστόμου από ομάδα μητροπολιτών, με τη συνδρομή του ραδιοφωνικού σταθμού Ενόπλων Δυνάμεων, αποκαλύπτεται στην Ιερά Σύνοδο. 14/5: Αποκαλύπτεται πως μοίρα της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας έχει εκπαιδευθεί στη διεξαγωγή πυρηνικών επιθέσεων. 15/5: Διάβημα διαμαρτυρίας για την προνομιακή μεταχείριση των τουρκικών προϊόντων εις βάρος των ελληνικών, επιδίδει στους πρέσβεις των κρατών-μελών της ΕΟΚ ο υπουργός εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ.
17/5: Υπό την προστασία μονάδων του Βασιλικού Ναυτικού θα ψαρεύουν τα αλιευτικά της Μυτιλήνης, λόγω των συνεχών επιθέσεων που δέχονται από τουρκικές ακταιωρούς. 22/5: Δολοφονική επίθεση στη Θεσσαλονίκη κατά του βουλευτή της ΕΔΑ Γρ. Λαμπράκη από τους παρακρατικούς Σ. Γκοτζαμάνη και Μ. Εμμανουηλίδη. Ο άτυχος βουλευτής χαροπαλεύει, έχοντας πέσει σε κώμα. 27/5: Ο Λαμπράκης πεθαίνει στη Θεσσαλονίκη, παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες γιατρών από την Αθήνα και το εξωτερικό. Ο Γρ.Σωτηρχόπουλος, σημαντικός μάρτυρας κατηγορίας, ανακαλύπτεται αναίσθητος σε λεωφόρο της συμπρωτεύουσας.
27/5: Η τοποθέτηση των ταξιμέτρων σε εμφανή θέση δεξιά του οδηγού και ακριβώς κάτω από το παρμπρίζ, επιβάλλεται με υπουργική απόφαση. 29/5: Γίνονται τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν, δώρο της ΑΧΕΠΑ στην Ελλάδα. * Ο Γ. Παπανδρέου διαγράφει από την Ε.Κ. τον βουλευτή Λασιθίου Εμμ. Κοθρή, ο οποίος συμμετέχει, χωρίς την άδειά του, στις εργασίες της «Επιτροπής Βαλκανικής Συνεννόησης» στο Βουκουρέστι. * Πρώτη στον κόσμο στα ατυχήματα και δη στα σοβαρά είναι η ελληνική ναυτιλία, σύμφωνα με επιστολή των Λόιντς προς το υπουργείο Ναυτιλίας.
30/5: Δεν αναγνωρίζεται δικαίωμα «βέτο» στην Ελλάδα από τους «έξι», για το ζήτημα της συμφωνίας σύνδεσης ΕΟΚ–Τουρκίας, παρά την αντίθετη γνώμη των Αθηνών. * Λόγω αδυναμίας συνεννόησης με την ελληνοκυπριακή ηγεσία, αλλά κυρίως με τον Ελληνα δικαστή του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Κύπρου, Τριανταφυλλίδη, δηλώνει ότι παραιτήθηκε ο Γερμανός πρόεδρός του Φόρτσχοφ σε συνέντευξή του προς την τουρκική εφημερίδα «Μιλιέτ».
Ειδήσεις διεθνείς
4/5: Προβληματικός αποδεικνύεται ο σχηματισμός νέας Ηνωμένης Αραβικής Ομοσπονδίας, με τη συμμετοχή της Αιγύπτου, της Συρίας και του Ιράκ, μετά την υποβολή της παραίτησης επτά Σύρων νασερικών υπουργών. 7/5: Οκτακόσιοι νέγροι συλλαμβάνονται από την αστυνομία, στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα (ΗΠΑ), κατά τη διάρκεια αντιρατσιστικής συγκέντρωσης και ομιλίας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, η οποία εξελίσσεται σε διαδήλωση.
9/5: Πολύνεκρες συγκρούσεις αστυνομίας και νασερικών διαδηλωτών ξεσπούν σε ολόκληρη τη Συρία, λόγω της εχθρικής προς την ΗΑΔ πολιτικής του καθεστώτος Μπάαθ. 12/5: Εκτός των κυβερνήσεων Ιράκ και Συρίας τίθενται όλοι οι νασερικοί πολιτικοί και οι δυο χώρες περνούν υπό τον πλήρη έλεγχο του Μπάαθ. 15/5: Ο Αμερικανός αστροναύτης Γκόρντον Κούπερ εκτοξεύεται με επιτυχία για να πραγματοποιήσει 22 περιστροφές γύρω από τη Γη.
18/5: Μονάδες του ομοσπονδιακού στρατού αποστέλλει στην Αλαμπάμα ο πρόεδρος Κένεντι για να καταστείλει τις τρομερές φυλετικές ταραχές, που συγκλονίζουν την πολιτεία με τη συνενοχή των τοπικών αρχών. 20/5: Απόπειρα πραξικοπήματος εκδηλώνεται στην Τουρκία με επικεφαλής τον Αρπαρσλάν Τουρκές και τον συνταγματάρχη Ταλαάτ Αϊντεμίρ, αλλά το κίνημα καταστέλλεται αμέσως, κατόπιν ολιγόωρων οδομαχιών μπροστά στην εθνοσυνέλευση, στην Αγκυρα.
22/5: Τη δημιουργία της διασυμμαχικής πυρηνικής δύναμης κρούσης εγκρίνουν στην Οτάβα οι υπουργοί εξωτερικών των κρατών–μελών του ΝΑΤΟ. Θα συμμετέχουν δέκα κράτη, μεταξύ των οποίων Ελλάδα και Τουρκία. 22/5: Παράνομη κηρύσσει κάθε φυλετική διάκριση το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, ενώ στη Βόρεια Καρολίνα συνεχίζονται τα αιματηρά επεισόδια μεταξύ λευκών και μαύρων. * Διάσκεψη κορυφής 32 αφρικανικών κρατών αρχίζει στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας με στόχο τη σύνταξη «Χάρτη Αφρικανικής Ενότητος», καρπός του οποίου είναι ο Οργανισμός Αφρικανικής Ενότητος.
28/5: 48 νεκροί και 45 τραυματίες από την αιφνίδια κατάρρευση στεγάστρου σε σιδηροδρομικό σταθμό της Λισσαβόνας. 29/5: Τη διχοτόμηση της Κύπρου από τις εγγυήτριες δυνάμεις ζητεί ο ελεγχόμενος από τον Φαζίλ Κιουτσούκ τουρκοκυπριακός τύπος, ώστε «να αποφευχθεί πραγματική κόλαση». 30/5: Κυκλοφορεί ο πρώτος συρμός του παρισινού μετρό, που αντί για τους συμβατικούς σιδηροδρομικούς τροχούς έχει τροχούς με λάστιχα για μείωση του θορύβου.
Τέχνη και πολιτισμός στην Ελλάδα και τον Κόσμο
Η Νάντια Κωνσταντοπούλου, στο διεθνές φεστιβάλ του Σεν Βεσνάν (24/5) κερδίζει το «Βραβείο Ευρώπης» 1963 με το τραγούδι «Αγαπώ έναν τύπο» του Τάκη Μωράκη. * Παίζουν και τραγουδούν στου «Κεφάλα» ο Βαγ.Περπινιάδης με τον Σπ.Ζαγοραίο και στου «Κουλουριώτη» ο Στ.Καζαντζίδης με τις Μαρινέλλα, Ζωή Νάχη και Λέλα Παπαδοπούλου.
Στη «Νεράιδα» παρουσιάζονται η Λένα Παμέλλα, ο Γιάννης Βογιατζής, η Τζένη Βάνου, τα μπαλέτα Καστρινού-Χρυσούλας Ζώκα και ο Γ.Μητσάκης. Ως καλύτερα ελληνικά τραγούδια θεωρούνται τα: «Πέταξε το πουλί» (Γιάννης Βογιατζής, Νίκη Καμπά) και «Κάθε λιμάνι και καημός» (Π.Γαβαλάς).
Το 1963 κάλλιστα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η χρονιά της «βρετανικής (μουσικής) έκρηξης». Τα πρώτα τραγούδια των Βeatles μπαίνουν στο Τοπ της Βρετανίας: “She Loves you”, “From me to you”, “I wanna hold your hand”. * Στο Μοντερέι γίνεται το πρώτο folk Φεστιβάλ. Εμφανίζονται οι Bob Dylan, Joan Baez και Peter, Paul & Mary.
Γεννήσεις: Στις 12/5 γεννήθηκε ο Παναγιώτης Φασούλας, Ελληνας μπασκετμπολίστας και πολιτικός. Στις 31/5 ο Βίκτορ Ορμπαν, Ούγγρος πολιτικός.
Θάνατοι: 8/5: πεθαίνει σε ηλικία 88 ετών ο Ζακ Γκερλέν, διευθυντής της ομώνυμης αρωματοποιίας, που ίδρυσε ο παππούς του το 1825. 16/5: Φεύγει από τη ζωή ο Γ.Κορομηλάς (83 ετών), δημοσιογράφος και ιστορικός. 28/5: Πεθαίνει ο εφοπλιστής Σταύρος Λιβανός, ο πλουσιότερος των Ελλήνων, πεθερός του Σταύρου Νιάρχου και πρώην πεθερός του Αριστοτέλη Ωνάση. 31/5 πεθαίνει η Εντιθ Χάμιλτον, Γερμανίδα συγγραφέας.
