G.I.S. και Δήμος Βόλου

Τα τελευταία χρόνια όλο και ποιο έντονα ακούγεται η έννοια Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΓΣΠ ή GIS) σαν εργαλείο της νέας τεχνολογίας στην υποβοήθηση της καταγραφής και επεξεργασίας χωρικών πληροφοριών και παραγωγής τελικών προϊόντων όπως θεματικών χαρτών.
Για την ανάπτυξη της δράσης αυτής σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο υπάρχουν χρηματοδοτικά προγράμματα που δίνουν την δυνατότητα σε φορείς του κράτους, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και του ιδιωτικού τομέα να επενδύσουν σε μηχανήματα, προγράμματα και γνώση και να βοηθηθούν στην ικανοποίηση της ανάγκης προσαρμογής τους στις νέες παραγωγικές διαδικασίες.
Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχει η πρωτοβουλία INSPIRE που έχει στόχο την ενιαία ανάπτυξη Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να συνεργάζονται μεταξύ τους και να δώσουν ένα τελικό κοινό Ευρωπαϊκό εργαλείο διαχείρισης της χωρικής πληροφορίας.
Η Ελλάδα κινείται προς την κατεύθυνση αυτή με όλα τα προβλήματα του παρελθόντος, της σποραδικής, κατά περίπτωση και κατά Υπουργείο ανάπτυξης των τεχνολογιών αυτών. Το παρήγορο είναι ότι μεγάλοι Οργανισμοί όπως το Εθνικό Κτηματολόγιο, η Εγνατία οδός κλπ έχουν σαν βάση λειτουργίας τους καλά σχεδιασμένα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών.
Τι γίνεται όμως στο επίπεδο της Αυτοδιοίκησης, Νομαρχιακής και Τοπικής και ιδιαίτερα στην περιοχή μας;
Κατ’ αρχάς για την ανάπτυξη των τεχνολογιών αυτών πρώτος και κύριος κανόνας είναι οι πολιτικές ηγεσίες να αντιλαμβάνονται την χρησιμότητα και την αναγκαιότητα της ενσωμάτωσης των τεχνολογιών αυτών στην καθημερινή δράση των Οργανισμών που προΐστανται πολιτικά.
Επειδή στη μεγάλη τους πλειοψηφία όσων ακούνε και συζητούν για ΓΣΠ νομίζουν ότι είναι μια διαδικασία παραγωγής χαρτών, πρέπει να πούμε ότι ένα Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών είναι ένα καλά οργανωμένο σύστημα υπολογιστών, προγραμμάτων, δεδομένων και ανθρώπινου δυναμικού που καταγράφει, συντηρεί, βελτιώνει, παράγει, διαχειρίζεται και αναλύει χωρικές πληροφορίες με τελικό προϊόν την σχεδιαστική παρουσίαση των πληροφοριών αυτών και με κύριο στόχο την εξυπηρέτηση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Δηλαδή σε τελική ανάλυση ένα ΓΣΠ είναι εργαλείο λήψης αποφάσεων.
Όλοι όμως ξέρουμε πως παίρνονται οι αποφάσεις για έργα και δράσεις και που κατά κύριο λόγο έχουν εμπειρική τεκμηρίωση που δεν οδηγεί πολλές φορές στην μεγιστοποίηση του αναμενόμενου αποτελέσματος.
Ένα δεύτερο στοιχείο είναι η αποσπασματικότητα των δράσεων για την αξιοποίηση των χρηματοδοτικών ευκαιριών και την παραγωγή αποτελεσμάτων (παραδείγματα ο Δήμος Βόλου και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας).
Οι άξονες για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των συστημάτων αυτών μπορούν επιγραμματικά να είναι οι παρακάτω:
• Πλήρης αντίληψη του ρόλου και των ωφελημάτων ενός ΓΣΠ από τις πολιτικές ηγεσίες.
• Συνεχής εκπαίδευση και ενημέρωση του προσωπικού.
• Στελέχη (Διευθυντές, Προϊστάμενοι κλπ) με γνώση τουλάχιστον της αναγκαιότητας ύπαρξης ΓΣΠ.
• Δημιουργία μιας ανεξάρτητης υπηρεσίας ΓΣΠ που συνεργάζεται με όλες τις Διευθύνσεις, Τμήματα, Νομικά Πρόσωπα και Επιχειρήσεις του ΟΤΑ στην παραγωγή και διαχείριση πληροφορίας τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά προς τους πολίτες. Στην περίπτωση του Δήμου Βόλου η ΔΕΜΕΚΑΒ με τα 15 χρόνια εμπειρίας που διαθέτει στον τομέα των ΓΣΠ μπορεί να διαδραματίσει αυτό τον ρόλο.
• Τα Τμήματα Πληροφορικής του Δήμου και της Νομαρχίας έχουν άλλο σκοπό και στόχο από το να λειτουργούν ειδικές εφαρμογές. Ο ρόλος τους σε γενικές γραμμές είναι να φέρνουν τεχνολογία και γνώση και να την διαχέουν στις διάφορες Υπηρεσίες του Οργανισμού οι οποίες είναι υποχρεωμένες να τις ενσωματώσουν στην καθημερινή λειτουργία τους.
Η λέξη καινοτομία είναι της μόδας. Πολλοί αντιλαμβάνονται την έννοια αυτή με την μορφή νέων επενδύσεων (ξενοδοχεία, λίμνες, ακτές…). Η διεθνής βιβλιογραφία όμως αναφέρει επιγραμματικά ότι καινοτομία είναι η διαδικασία υιοθέτησης και εφαρμογής νέων τεχνολογιών και τεχνικών παραγωγής. Η δε τεχνολογία γίνεται αντιληπτή σαν ένα σύνολο σχεδίων παραγωγής, οργάνωσης, άντλησης και διαχείρισης πληροφοριών και επικοινωνίας, που βρίσκονται στην διάθεση όλων και μεσολαβούν για την μεγιστοποίηση του προϊόντος που παράγεται.
Ας τολμήσουν λοιπόν οι νέες πολιτικές ηγεσίες να θέσουν τα παραπάνω ζητήματα ψηλά στην ατζέντα προτεραιοτήτων τους και να οργανώσουν, συντονίσουν και παράγουν ποιοτικές υπηρεσίες προς τους πολίτες. Να λάβουν δε υπόψη τους ότι οι οργανωτικές τροποποιήσεις χωρίς περαιτέρω δράση και αποτέλεσμα, καθώς και η πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων, οδηγούν σε κατασπατάληση πόρων και γιαυτό θα είναι υποκείμενες κριτικής.