Της Λίτσας Παρισάκη
Καθηγήτριας,
Ο Μεγαλουργός και πρώτος μάστορας της νεωτέρας πολιτικής ζωής της Ελλάδας.
Ιωάννης Καποδίστριας .κλασσικό παράδειγμα υψηλού ανθρωπισμού, ευφυούς διπλωματίας και πολιτικού ρεαλισμού.
Κλείνουν 190 χρόνια από τότε που ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας, Ιωάννης Καποδίστριας, πλήρωσε στο Ναύπλιο με το αίμα του, το τίμημα των μεγάλων υπηρεσιών προς το Έθνος και της απόλυτης αφοσίωσής του προς τα υψηλά ιδανικά. Γιατί η ζωή του ολόκληρη υπήρξε μια διαρκής αφιέρωση και μια διαρκής θυσία.
Φαίνεται πως η μοίρα όλων των μεγάλων και αφιερωμένων σε ό,τι βρίσκεται έξω και πέρα από την ταπεινή ιδιοτέλεια και το υλικό συμφέρον, είναι να δοκιμάζουν στο τέλος της ζωής τους, το πικρό ποτήρι της αχαριστίας και του φθόνου των ποταπών και ηθικά ανύπαρκτων ανθρώπων.
Ως άνθρωπος, ανώτερος.
Ως διπλωμάτης, ασυναγώνιστος.
Ως πολιτικός, πρακτικός και θαρραλέος.
Μαζί με τον Χαρίλαο Τρικούπη και τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο Ιωάννης Καποδίστριας αποτελεί τον τρισυπόστατο πολιτικό αστερισμό των μεγαλυτέρων Πρωθυπουργών, που ανέδειξε το Έθνος από της παλιγγενεσίας του μέχρι σήμερα.
Ας γνωρίσουμε τη μορφή του και το έργο του.
Στις 31 Ιανουαρίου 1776 γεννήθηκε στη Βενετοκρατούμενη τότε Κέρκυρα.
Το 1794 πηγαίνει στην Ιταλία και σπουδάζει ιατρική.
Το 1797 επιστρέφει στην Κέρκυρα και ο νεαρός Ασκληπιάδης προσφέρει με μεγάλη φιλανθρωπία τις ιατρικές του υπηρεσίες.
Η Επτανησιακή Κυβέρνηση που έβλεπε στο πρόσωπό του, τον άντρα τον ικανό και πολυδύναμο, τον εξέλεξε γραμματέα της Επικρατείας.
Το 1809 ο αυτοκράτορας της Ρωσίας, Αλέξανδρος Α΄ – που του ήταν γνωστός από την περίοδο της Ρωσοτουρκικής κατοχής της Επτανήσου- τον καλεί στην Πετρούπολη και του προσφέρει θέση Υπουργού.
Ο Καποδίστριας με τη σκέψη πως θα μπορέσει να βελτιώσει το Έθνος του που δεινοπαθούσε, δέχτηκε τη θέση.
Διορίζεται για δύο χρόνια Σύμβουλος του Κράτους και στη συνέχεια διορίζεται υπεράριθμος γραμματέας της Ρωσικής πρεσβείας στη Βιέννη και λίγο αργότερα διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του ναυάρχου Τσιτσακώφ, που ήταν ανώτατος διοικητής του στρατού του Δουνάβεως.
Για την εργατικότητα, την δεξιοσύνη, την εντιμότητα και την βαθύνοια απέκτησε την απεριόριστη εμπιστοσύνη και τον θαυμασμό του Τσάρου Αλέξανδρου.
Ως Υπουργός των Εξωτερικών, ο Καποδίστριας, δεν λησμόνησε ούτε στιγμή την αβάστακτη οθωμανική τυραννία της Πατρίδας του. Τα υψηλά του αξιώματα δεν μπόρεσαν να τον μεθύσουν και αυτό είναι ένα δείγμα της φιλοπατρίας του και του ανώτερου ηθικού διαμετρήματος του Έλληνα πολιτικού.
Δεν έχανε ευκαιρία να εκμεταλλεύεται κάθε γνωριμία που θα μπορούσε να προσελκύσει το ενδιαφέρον και τη συγκίνηση της μεγάλης ομοδόξου δυνάμεως του Βορρά για τους αναξιοπαθούντες συμπατριώτες του.
Δεν παρέλειπε ακόμα να προπαγανδίζει την Ελληνική Ανεξαρτησία στις διάφορες επισκέψεις του στις πρωτεύουσες των Ευρωπαϊκών κρατών, ενισχύοντας σημαντικά το φιλελληνικό ρεύμα.
Έβλεπε βέβαια ότι «η Ιερά Συμμαχία» και η Ελληνική Επανάσταση, ήταν δυο ασυμβίβαστα μεγέθη, αλλά δεν έκρινε φρόνιμο ούτε εθνικά σκόπιμα να εγκαταλείψει τη θέση του στο όνομα ενός πρόωρου επαναστατικού εγχειρήματος.
Στις αρχές του 1821 που ήχησε το σάλπισμα του Αλέξανδρου Υψηλάντη από τις όχθες του Δούναβη, και άρχισαν οι άγριες σφαγές των χριστιανών, οι απαγχονίσεις των Πατριαρχών, οι φρικαλεότητες των εξαγριωμένων Οθωμανών, ο Καποδίστριας εγκατάλειψε κάθε ενδοιασμό και ζήτησε αποφασιστικά την παρέμβαση του Τσάρου και επειδή δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα αυτή του η προσπάθεια, παραιτήθηκε από τη θέση του.
Όταν επικράτησε η Επανάσταση και ο Καποδίστριας απεδέχθηκε το ψήφισμα της Γ΄ Εθνικής Συνέλευσης της Τροιζήνας που τον εξέλεξε Κυβερνήτη της Ελλάδας, έφθασε στο Ναύπλιο τον Ιανουάριο του 1828. Η χώρα παρουσίαζε μια εικόνα τραγική. Η γη ακαλλιέργητη από τους μακροχρόνιους αγώνες, φτώχια και δυστυχία μάστιζε τον πληθυσμό. Το Δημόσιο Ταμείο κενό. Η Παιδεία ανύπαρκτη. Hδικαιοσύνη λειτουργούσε υποτυπωδώς και πολλές φορές λειτουργούσε «εις άντρον αδικίας», όπως λέγει σύγχρονος ιστορικός. Στρατός και στόλος δεν υπήρχε. Το μόνο που υπήρχε στον έρημο αυτό τόπο ήταν η αναρχία, οι άγριες κλοπές και οι απαίσιες έριδες των οπλαρχηγών της Επανάστασης, που πολλές φορές οδηγούσαν σε αδελφοκτόνες συμπλοκές.
Ο Καποδίστριας, πατώντας το ελληνικό χώμα, είχε απόλυτη επίγνωση των ευθυνών που ανελάμβανε.
«Προαισθάνομαι οποίον σταυρόν μέλλω να αναλάβω», έλεγε σε φίλο του.
Σε μια ρωμαλέα προσπάθεια οικονομικής, πολιτικής και πνευματικής ανασυγκρότησης του Έθνους, επεδόθηκε ο Καποδίστριας, αν και γνώριζε ότι δεν υπήρχαν ούτε και οι στοιχειώδεις δυνατότητες.
Χάρις στο διεθνές του κύρος, ζητώντας διάφορα μικροδάνεια από τις φίλες κυβερνήσεις της Ευρώπης και διαθέτοντας τεράστια ποσά – 800 χιλιάδες περίπου γαλλικά φράγκα – από την περιουσία του, περιορίζοντας στο ελάχιστο τα ατομικά του έξοδα που άγγιζε ταόρια του ασκητισμού, αρνούμενος και την ετήσια χορηγία που του πρόσφερε η Εθνοσυνέλευση, κατόρθωσε μέσα σε τρία χρόνια αυτός ο ακούραστος Κυβερνήτης να αλλάξει εντελώς την όψη της Ελλάδας.
Να απαλλάξει το Αιγαίο από τον δαίμονα της πειρατείας, να ιδρύσει ναυπηγεία στον Πόρο και στο Ναύπλιο, να οργανώσει σε χιλιάδες το στρατό, να συστήσει επιτροπές από ανώτερους κληρικούς για την οργάνωση των εκκλησιών, να ιδρύσει Χρηματιστική Τράπεζα, να αναδιοργανώσει εκ βάθρων την εκπαίδευση ιδρύοντας Σχολεία σ’ όλες τις επαρχίες.
Εκεί όμως που ο Καποδίστριας απέδειξε μεγάλο ζήλο ήταν η γεωργία. Δεν έμεινε τομέας της εθνικής ζωής που να μην είχε την σφραγίδα του.
Δυστυχώς όμως ο φθόνος και η κακία των μικρών και σθενοψύχων πολιτικάντηδων της εποχής, δεν του άφησαν να ολοκληρώσει το κολοσσιαίο έργο του. Και μέσα στη λαίλαπα του πολιτικού πάθους, οι πιο γελοίες και ανεδαφικές κατηγορίες, αποκτούν πειστικότητα και αληθοφάνεια απροσμέτρητη.
Το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου του 1831 ο Καποδίστριας μετέβαινε στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα του Ναυπλίου για να προσευχηθεί.
Λίγα λεπτά πριν εισέλθει στην εκκλησία, δύο άντρες με ιστορικά δυστυχώς ονόματα, ο Γεώργιος και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, τον πυροβόλησαν και τον άφησαν νεκρό.
Έτσι έσβησε ο μεγαλουργός και πρωτομάρτυρας της νεωτέρας πολιτικής ζωής. ο Ιωάννης Καποδίστριας. Στα 55 του χρόνια.
Ιωάννης Καποδίστριας
Η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια
