Ο Βολιώτης διεθνούς φήμης μαέστρος μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για την αξία της τέχνης και τη μοναδικότητα της μουσικής
Χαρά, τιμή και κυρίως ευχαρίστηση θα έχει το φιλόμουσο κοινό του Βόλου να απολαύσει τη συναυλία, που θα δοθεί από τη Συμφωνική Ορχήστρα Βόλου στο φως του φεγγαριού υπό τη διεύθυνση του διεθνούς φήμης Βολιώτη μαέστρου Ερρίκου Φρεζή. Η συναυλία, που θα δοθεί την ερχόμενη Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου στις 8 το βράδυ στον κήπο του Αθανασάκειου Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου, διοργανώνεται από τη Διεύθυνση Πολιτισμού του Δ.Ο.Ε.Π.Α.Π. – ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Δήμου Βόλου σε συνεργασία με το Παγκόσμιο Σωματείο Αποδήμων Μαγνήτων «Το Κοινόν των Μαγνήτων» και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας στο πλαίσιο της Εβδομάδας Συμφωνικής Μουσικής, που διοργανώνεται στον Βόλο έως τις 8 Σεπτεμβρίου.
Από το Βερολίνο, όπου ζει και εργάζεται, ο Ερρίκος Φρεζής έμπλεος συνεργασιών και συναυλιών μίλησε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για όσα προσδιορίζουν τη μοναδικότητα της σχέσης του ανθρώπου με τη μουσική, του δημιουργού με την τέχνη, για τα σχέδια και τα όνειρά του, τις απόψεις και τη γενέτειρα πόλη, τον Βόλο.
Συνέντευξη στη ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΖΗ
Η παρουσία σας στον Βόλο και η σύμπραξη με τη Συμφωνική Ορχήστρα Βόλου αποτελεί αναμφίβολα υψίστη τιμή για την πόλη… Για εσάς τι ακριβώς σηματοδοτεί;
Η ιδέα ότι θα μπορέσω να προσφέρω κάτι στην πόλη μου αποτελεί για μένα μεγάλη χαρά. Οι μεγάλες προσπάθειες των εδώ φορέων να υποστηρίξουν τον πολιτισμό είναι ηρωικές στις δύσκολες αυτές ημέρες. Αισθάνομαι μεγάλη χαρά, που μπορώ να συμμετάσχω ως ένα μέρος των προσπαθειών αυτών.
Η πραγματοποίηση ανοιχτών ακροάσεων της προετοιμασίας αποτελεί εξαιρετική πρωτοβουλία. Πιστεύετε στην αμεσότητα του ακροατή και του δημιουργού;
Η δημιουργία είναι πράξη επικοινωνίας. Κανένας δεν δημιουργεί για τον εαυτό του. Το ερώτημα είναι πώς θα γίνει δυνατή η επικοινωνία σε έναν κόσμο, που έχει κανείς χιλιάδες ακούσματα, πολλά είδη και κατευθύνσεις. Ποια μουσική άκουγε το κοινό την εποχή του Μότσαρτ στη Βιέννη; Πόσα άλλα είδη εκτός του τοπικού ήξερε; Η λεγομένη κλασική εποχή είναι ένα πολιτιστικό φαινόμενο μεγάλης αξίας, αλλά σχετικά σύντομης διάρκειας. Πώς θα μπορέσει κανείς να αγαπήσει μία μουσική, εάν δεν έχει συναισθηματικά βιώματα με αυτή; Για τον λόγο αυτό ανοίγουμε τις πρόβες για να μπορέσει να δει όποιος ενδιαφέρεται τι
κάνουμε, πώς προετοιμάζουμε τη συναυλία, πώς «χτίζουμε» την εκτέλεση. Και βέβαια θα είμαι σε άμεση επαφή με το κοινό που θα έρθει, για να μπορέσω να εξηγήσω όσα θα είναι απαραίτητα.
Τι θεωρείτε υπέρτατη αρετή σε έναν καλλιτέχνη, σε εκείνον που υπηρετεί την τέχνη, κάθε μορφή τέχνης: Πιστεύετε ότι η τέχνη πλάθει και ανυψώνει πρώτα τον δημιουργό και στη συνέχεια τον δέκτη – ακροατή ή θεατή κατά περίπτωση;
Μιλώντας για τις αρετές ενός καλλιτέχνη σκέπτομαι πάντα τον μεγάλο φωτοδότη και οδηγό Δημήτρη Μητρόπουλο (τον μεγάλο μας μαέστρο και συνθέτη). Με πόσο σκληρή δουλειά, πόση αγάπη για τον άνθρωπο, πόση μετριοφροσύνη, πόση προοδευτικότητα και γενναιοδωρία έζησε. Κανείς δεν υπηρετεί την τέχνη κι όποιος το λέει δεν κάνει τέχνη. Η τέχνη δεν θέλει υπηρέτες, θέλει δημιουργούς και αναδημιουργούς. Το όραμα ενός δημιουργού στενογραφείται στο λεγόμενο έργο. Αλλά χωρίς τη δυνατότητα να το καταλάβει είναι ο καθένας σαν ένας πίθηκος, που κρατά ένα βιβλίο και δεν τον ενδιαφέρει εάν είναι ο τηλεφωνικός κατάλογος ή το Συμπόσιο του Πλάτωνα, διότι δεν ξέρει να διαφοροποιήσει. Κατά τ γνώμη μου η τέχνη είναι ένα μέσον, που δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσει κανείς κόσμους εκστατικούς. Παραμένει όμως δυνατότητα, οι ελάχιστοι ίσως θα γνωρίσουν πράγματι τους κόσμους αυτούς. Αλλά αξίζει το ταξίδι.
Γιατί η μουσική λειτουργεί κατά τη γνώμη σας ως βάση και βασικό στοιχείο συνοδό σε κάθε στιγμή του ανθρώπου; Φαντάζεστε εν ολίγοις τη ζωή χωρίς νότες και ήχους, μελωδίες και μουσικές;
Εάν η μουσική παίζει τέτοιον ρόλο στη ζωή του ανθρώπου, είναι θέμα φυλογενετικό. Ετσι είναι άνθρωπος. Η μουσική, άσχετα με την κατεύθυνση, είναι στην ανθρώπινη φύση. Η φαντασία μπορεί να δημιουργήσει υποθετικούς κόσμους. Χωρίς μουσική, χωρίς ήλιο, χωρίς έρωτα, χωρίς ομορφιά. Ποιος θέλει όμως να φαντάζεται τέτοιους εφιάλτες; Το ότι η μουσική ανήκει στη φύση του ανθρώπου αποδεικνύεται από το ότι δεν υπάρχει πραγματικά εξήγηση. Απλά είναι έτσι, όπως έχουμε ένα κεφάλι, δύο πόδια και μια καρδιά, που όταν σταματά είμαστε νεκροί.
Πώς εισήλθατε στον χώρο της μουσικής, τι σας οδήγησε στη μαγεία της;
Ο λόγος που ξεκίνησα μουσική είναι καθαρά συμβατικός, όπως το να μαθαίνει κανείς γαλλικά κι αγγλικά. Αλλά την πόρτα στον κόσμο της μουσικής μου την άνοιξε ένας άνθρωπος, που μου μετέδωσε την ΑΓΑΠΗ για τη μουσική, τον ήχο, την έκφραση μέσω του ήχου, η τότε δασκάλα μου στο πιάνο, η Μαίρη Μουρτζοπούλου. Χωρίς αυτή δεν νομίζω ότι θα ακολουθούσα τον δρόμο της μουσικής.
Πιστεύετε στη δύναμη του ταλέντου ή στη δυναμική της πειθαρχίας και στην πίστη σε στόχους;
Το ταλέντο είναι ένα απαραίτητο βάρος που δημιουργεί φαντασιώσεις και εγωισμούς. Μόνο με την πειθαρχία θα μπορέσει το δώρο αυτό της φύσης να φέρει καρπούς και να εκπληρώσει θετικά τις υποσχέσεις που δίνει. Βοηθά πολύ το να θυμούμαστε, το ότι ναι μεν έχουμε ταλέντο, πράγμα που μας ξεχωρίζει από άλλα άτομα, αλλά ποιοι είμαστε μπροστά στους μεγάλους; Οσο για την πίστη σε στόχους, ναι, να πιστεύουμε σε στόχους, αλλά να ξέρουμε ότι είναι μόνο ο λόγος για να ξεκινήσουμε ένα ταξίδι το οποίο θα καταλήξει με εγγύηση κάπου αλλού από τον αρχικό στόχο.
Ποιον ρόλο έπαιξε η οικογένεια και ποιον συνεχίζει να παίζει στην εξέλιξη ενός καλλιτέχνη ο κοινωνικός και προσωπικός περίγυρος;
Η οικογένεια, η κοινωνία και οι φίλοι παίζουν έναν μεγάλο ρόλο, διότι δίνουν μία σιγουριά, υποστήριξη, καλοπροαίρετη κριτική (πράγμα δύσκολο να βρει κανείς ως καλλιτέχνης) και προσφέρουν εμπιστευτικό διάλογο σε προσωπικό τομέα. Αλλά ο ρόλος τους στην τέχνη καθ’ εαυτή είναι ελάχιστος. Παρ’ όλα αυτά, να μην υποτιμά κανείς τον ρόλο αυτό, είναι πολύ σημαντικός, διότι στηρίζει τον καλλιτέχνη.
Θεωρείτε την εξέλιξή σας αποτέλεσμα προσωπικής εργασίας και σωστού προγραμματισμού; Ο παράγοντας τύχη έχει θέση στην περίπτωσή σας;
Με την εργασία, το ταλέντο, τον προγραμματισμό κλπ. Εχει ή δημιουργεί κανείς προϋποθέσεις. Το εάν και κατά πόσον οι δυναμικές αυτές θα μπορέσουν να γίνουν και πραγματικότητα είναι καθαρά θέμα τύχης. Αυτό ισχύει για όλους. Αλλά για να υπογραμμίσω: Το δυναμικό αυτό, οι προϋποθέσεις αυτές πρέπει να υπάρχουν. Δεν υπάρχει «τύχη», που να μπορεί να με απαλλάξει από τη σκληρή εργασία και μελέτη.
Είστε ένας πολίτης του κόσμου, ένας καλλιτέχνης διεθνούς αναγνώρισης… Με αυτά τα δεδομένα, η Ελλάδα θεωρείτε ότι χωρά στα σχέδιά σας;
Ομολογώ ότι δεν έχω σχέδια για την Ελλάδα, παρά αντιδρώ (και βέβαια πάντα θετικά) σε κάθε πρόσκληση. Οπως και δεν πηγαίνω να χτυπάω πόρτες και να παρακαλώ, είμαι όμως διαθέσιμος να προσφέρω ό,τι μπορώ.
Κι ο Βόλος, η πόλη που γεννηθήκατε, θεωρείτε ότι μπορεί να τύχει της συνέχισης της συνεργασίας μαζί σας ;
Θα ήταν μεγάλη μου χαρά. Με τα άτομα με τα οποία συνεργαστήκαμε με αυτή την ευκαιρία με δένει μια βαθιά εκτίμηση του έργου τους, αλλά και των προσώπων τους. Είναι πολύ πιο εύκολο σε μία χώρα όπως η Γερμανία να μπορέσει κανείς να πραγματοποιήσει κάτι. Και η ελληνική νοοτροπία δεν είναι πάντα ταυτόσημη με πνεύμα συνεργασίας. Παρ’ όλα αυτά εργάζονται στον Βόλο άτομα πολύ αξιόλογα και με τις καλύτερες προθέσεις, ενάντια σε μεγάλα προβλήματα και αντιξοότητες, αντί να κάνουν μια ζωή πιο «άνετη». Για τους ανθρώπους αυτούς, για αυτό που θέλουν να προσφέρουν θα είμαι πάντα στο πλάι τους.
