Ο κομβικός ρόλος του ψυχιάτρου και η σειρά των κοινωνικών προβλημάτων που οδηγούν σε κατακόρυφη αύξηση της εγκληματικότητας, είναι τα βασικά θέματα τα οποία προσεγγίζει με εύληπτο και ρέοντα λόγο ο διαπρεπής ψυχίατρος Δημήτρης Σούρας, μιλώντας στον «Τ». Ο κορυφαίος επιστήμονας, ο οποίος κατάγεται από την Νέα Ιωνία, είναι γιος του αξέχαστου Γιώργου Σούρα, παθολόγου και μαιευτήρα, ο οποίος άφησε εποχή με το έργο και την ανιδιοτελή κοινωνική προσφορά του. Ο κ. Σούρας είναι Δρ. Ψυχιατρικής, Διευθυντής Ψυχιατρικής της Κλινικής του Νοσοκομείου Μετροπόλιταν, σύμβουλος ψυχικής υγείας του Υπουργείου Υγείας, σύμβουλος ψυχίατρος των μεταμοσχεύσεων στο “Ωνάσειο” και συγγραφέας εννέα βιβλίων. Προ των πυλών βρίσκεται μάλιστα το καινούργιο του βιβλίο με θέμα την «Ψύχωση», που απασχολεί ιδιαίτερα την κοινή γνώμη.
«Η φτώχεια, η μιζέρια, η κακομοιριά, η ανεργία, η αύξηση της εγκληματικότητας, που αποτελούν κοινωνικά φαινόμενα, δημιουργούν στον κόσμο άγχος, φοβίες και ανασφάλεια, οπότε οδηγούν σε κατάθλιψη και ψύχωση» αναφέρει μεταξύ άλλων ο γνωστός ψυχίατρος, για να προσθέσει ότι «το 2020 η κατάθλιψη θα είναι πρώτη νόσος παγκοσμίως». Αναλύοντας τους λόγους και τα αίτια των δεινών που βιώνει η ανθρώπινη ψυχή, τονίζει ότι «η παγκόσμια οικονομική κρίση αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα εξέλιξης». Παράλληλα επισημαίνει ότι «οι νευρωτικές διαταραχές, η κατάθλιψη και η χρήση ουσιών είναι τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι». Η βασική του θέση απέναντι στις σύγχρονες καταστάσεις συνοψίζεται στην φράση «αλίμονο στον άνθρωπο που λησμονεί τις ρίζες του» και δεν έχει ως οδηγό ζωής υγιή πρότυπα που του δίνουν την δύναμη να προχωρήσει και να εξελιχτεί.
-Είναι κομβικός ο ρόλος του ψυχιάτρου στη σύγχρονη εποχή με βάση τα υπάρχοντα κοινωνικά δεδομένα;
Πιστεύω ότι λόγω των καθημερινών προβλημάτων τα οποία υπάρχουν, κοινωνικών, συναισθηματικών, επαγγελματικών αλλά και ψυχικών, είναι σαφώς κομβικός. Ο ψυχίατρος αυτή την στιγμή είναι, λόγω ειδικότητας, πιο κοντά στους ανθρώπους. Η φτώχεια, η μιζέρια, η κακομοιριά, η ανεργία, η αύξηση της εγκληματικότητας, που αποτελούν κοινωνικά φαινόμενα, δημιουργούν στον κόσμο άγχος, φοβίες και ανασφάλεια, οπότε οδηγούν σε κατάθλιψη και ψύχωση. Βλέπουμε λοιπόν ότι από ένα κοινωνικό φαινόμενο που ξεκινάει από την φτώχεια, την μιζέρια, την ανεργία και καταλήγει στην εγκληματικότητα, δημιουργείται αμέσως μια φοβερή αρρώστια της σύγχρονης εποχής.
-Εχουμε δηλαδή διαταραχή ρόλων, χαρακτήρων και προσωπικοτήτων με βάση τα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα;
Εχουμε αλλαγή ρόλων, χαρακτήρων και προσωπικοτήτων. Είναι μια τελείως διαφοροποιημένη εικόνα. Μια εικόνα που δεν υπήρχε παλαιότερα, που αναπτύσσεται στην χώρα μας με φοβερή ταχύτητα και δυστυχώς καλούμαστε εμείς οι ειδικοί μαζί με σας, που δεν έχετε τη γνώση αλλά έχετε την καλή θέληση να αποκτήσετε την γνώση, να την αντιμετωπίσουμε, αλλά δυστυχώς δεν αντιμετωπίζεται πάντα τόσο εύκολα, όσο πιστεύεται.
-Πόσο έχει αλλάξει η εικόνα των παιδιών, ξεκινώντας από την εποχή που παίζατε στις αλάνες της γενέτειράς σας Νέας Ιωνίας, έως την σύγχρονη εποχή της υψηλής εγκληματικότητας;
Εμείς μεγαλώσαμε με μια αγκαλιά. Είχαμε την ανάγκη να βγούμε έξω, να παίξουμε, καθόμασταν στα σκαμνάκια έξω από τα σπίτια μας, ανεξαρτήτως κοινωνικών, οικονομικών και επαγγελματικών καταστάσεων, μιλούσαμε μεταξύ μας, αγκαλιαζόμασταν φιλικά και πηγαίναμε σε σινεμά, σε ζαχαροπλαστεία, σε πάρτι, αλλά πάνω απ όλα είχαμε μέσα στο μυαλό μας, πράγμα το οποίο μας είχαν εμφυσήσει οι γονείς μας, ότι έπρεπε να εξελιχθούμε, να πάμε μπροστά, να κάνουμε κάτι στην ζωή μας, ο καθένας με τις δυνάμεις που είχε. Δεν θα ξεχάσω ποτέ ότι πηγαίναμε σε διάφορα φιλικά σπίτια, τρώγαμε, διασκεδάζαμε, χορεύαμε, τραγουδούσαμε, μιλούσαμε για προσωπικά θέματα, αλλά πάνω απ όλα μιλούσαμε για τη ζωή. Θέλαμε να κάνουμε κάτι, υπήρχε μέσα μας αυτό που λέγεται εξέλιξη. Τώρα είναι τελείως διαφορετικές οι καταστάσεις, γιατί ζούμε με την ημέρα για την ημέρα και τίποτα παραπάνω. Δεν υπάρχει εξέλιξη, αφού υπάρχει τεράστια παγκόσμια οικονομική αλλαγή που δεσμεύει και την Ελλάδα. Δεν πηγάζει από μέσα μας αυτό που λέμε η ανάγκη να πάω μπροστά.
-Στα βιβλία σας γίνεται αναφορά στο ρόλο του πατέρα, της μητέρας, των ανθρώπινων σχέσεων κι αναρωτιέται κανείς, αν τα πρόσωπα αυτά υπήρξαν πρότυπα για την μετέπειτα ζωή σας…
Είμαι φύσει και θέσει καλλιτέχνης. Αυτό ήταν το μεγάλο μου όνειρο. Ηθελα πάντοτε, από πάρα πολύ μικρός, να ασχοληθώ με θέατρο, κινηματογράφο. Μεγάλωσα όμως με ένα πρότυπο που ήταν ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν ένας καλός γιατρός, ο Γιώργος ο Σούρας, παθολόγος και μάμμος, όπως λέγαν τότε. Είχε πραγματοποιήσει 20.000 γέννες και πρέπει να σας πω ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που μου μιλούν για τον πατέρα μου. Ξέροντας τότε ότι αυτή η καλλιτεχνική μου φύση δεν θα μπορούσε να εκδηλωθεί, γιατί ήταν πάρα πολύ δύσκολα τα πράγματα, σκέφτηκα ότι η δεύτερή μου λύση ήταν να ασχοληθώ με την Ιατρική, ποτέ όμως δεν ήθελα να ασχοληθώ με την χειρουργική, με την οποία ασχολείται ο αδελφός μου Στέλιος Σούρας, ο οποίος είναι χειρουργός στο Ιατρικό Κέντρο. Ο παππούς μου από την πλευρά της μητέρας μου ήταν καρδιολόγος και λέγονταν Ιωάννης Νασίκας. Εγώ όμως ήθελα πάντα κάτι το εναλλακτικό, οπότε ναι μεν κράτησα τον πατέρα μου ως πρότυπο, αλλά ασχολήθηκα με την Ψυχιατρική, γιατί με απασχολούσε περισσότερο η ψυχή των ανθρώπων.
-Τι εκτιμάτε ως ειδικός, είναι ζοφερό το μέλλον σε σχέση με την εγκληματικότητα;
Λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης η εγκληματικότητα θα αυξηθεί πάρα πολύ και πρέπει πλέον να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα για να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας και να απαιτήσουμε από την πολιτεία να μας προστατεύσει, εφόσον είμαστε κομμάτια της. Παράλληλα το 2020 θα είναι πρώτη αρρώστια παγκοσμίως η κατάθλιψη, περισσότερο από τα αγγειακά, από την στεφανιαία νόσο, περισσότερο από το aids, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Παράλληλα, λόγω της αύξησης της εγκληματικότητας και λόγω του φόβου των πολιτών να βγουν έξω, ιδιαίτερα σε μεγάλη ηλικία και ιδιαίτερα στις γυναίκες, αρχίζει να παρουσιάζεται ένα καινούργιο είδος ψύχωσης. Δηλαδή έχω παρατηρήσει τώρα τελευταία ότι άνθρωποι 62-65 χρόνων επειδή έχουν πέσει θύματα διάρρηξης, αρχίζουν να φοβούνται, αρχίζουν να πιστεύουν ότι τους παρακολουθούν, νομίζουν ότι παρακολουθούν τα τηλέφωνά τους και τελικά όλη αυτή η κατάσταση οδηγεί σε ένα παραλήρημα που είναι το χαρακτηριστικό στοιχείο της ψύχωσης και για να μην ντρεπόμαστε να το πούμε έξω από τα δόντια, ψύχωση ίσον παραλογισμός, ίσον τρέλα. Αρα λοιπόν οι μεγάλοι άνθρωποι, χωρίς να υπάρχει προδιάθεση, μπορούν να οδηγηθούν στην ψύχωση λόγω της αύξησης της εγκληματικότητας.
-Ποια είναι τα περιστατικά που κατά κόρον συναντάτε ως ψυχίατρος;
Κατάθλιψη ως επί το πλείστον και τώρα τελευταία αυξήθηκαν πάρα πολύ οι αγχώδεις νευρωτικές καταστάσεις των νεαρών ατόμων. Κάνουμε ένα πάρα πολύ μεγάλο σφάλμα. Πιέζουμε πολύ τα παιδιά μας για να γίνουν κάτι, τους δημιουργούμε άγχος, διαφοροποιούμε την προσωπικότητά τους και έχουμε σε πολύ μικρές δυστυχώς ηλικίες, την παρουσίαση αγχωδών καταστάσεων που είναι ότι χειρότερο υπάρχει, διότι περιλαμβάνει ψυχοσωματικά συμπτώματα και διότι μπορεί να οδηγήσει σε φοβικές καταστάσεις και σε κατάθλιψη στο τέλος. Ένα άλλο σημείο το οποίο πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ, είναι το θέμα των τοξικών ουσιών. Τα παιδιά δυστυχώς αρχίζουν και πίνουν αλκοόλ από τα 13-14 χρόνια και αρχίζουν να κάνουν χρήση χασίς και κατόπιν άλλων ουσιών στα 14 και 15 χρόνια αντίστοιχα. Αυτή την στιγμή έχουμε 300.000 αλκοολικούς που παίρνουν φάρμακα και ακολουθούν θεραπευτική αγωγή και 500.000 τοξικομανείς, αντίστοιχα. Οπότε αντιλαμβάνεστε ότι οι αγχώδεις διαταραχές, οι νευρωτικές διαταραχές, η κατάθλιψη και η χρήση ουσιών είναι τα πιο συνηθισμένα για τα νεαρά, πλέον, άτομα προβλήματα, που αυτή την στιγμή αντιμετωπίζει η χώρα μας.
-Ποια στοιχεία συνθέτουν κατά την άποψή σας το ψυχογράφημα της σύγχρονης κοινωνίας;
Δεν έχω να πω καλά στοιχεία για την σύγχρονη κοινωνία. Αν θέλετε, το μόνο καλό στοιχείο είναι ότι εξακολουθώ ακόμη, παρόλα τα 57 μου χρόνια, να πιστεύω στα νέα άτομα και να θεωρώ ότι αυτοί θα φέρουν κάποια αλλαγή. Είμαστε στημένοι στην γωνία και περιμένουμε πάντα για το κακό. Δεν χαιρόμαστε το καλό. Εσείς στην επαρχία είστε λίγο καλύτερα και αναζητώ πάρα πολλές φορές το Βόλο σε αυτό το σημείο γιατί υπάρχει ακόμη η δυνατότητα της επικοινωνίας. Εδώ στην πρωτεύουσα έχουμε αποξενωθεί και τα πράγματα γίνονται όλο και πιο δύσκολα.
Εκείνο που θέλω όμως να πω κλείνοντας, είναι ότι είμαι πολύ περήφανος για τον πατέρα μου, ο οποίος υπήρξε γιατρός για πάρα πολλά χρόνια, δούλεψε ανιδιοτελώς, προσέφερε πάρα πολλά. Πίσω από κάθε σημαντικό και επιτυχημένο άνθρωπο υπάρχει πάντοτε μια αντίστοιχη σύζυγος. Η κ. Νίκη λοιπόν, η μητέρα μου, της οποίας το όνομα έχει η κόρη μου, ήταν αυτή που βοήθησε τον πατέρα μου να γίνει και να παραμείνει αυτός που ήταν. Κι επίσης θέλω να προσθέσω και κάτι άλλο. Ό,τι κι αν έχω γίνει, όπου κι αν έχω φτάσει ή ό,τι κι αν έχω κάνει στην ζωή μου, θα θυμάμαι πάντοτε ένα στενάκι κι ένα μικρό δρόμο, που λέγεται Προύσσης 7, ένα διώροφο σπίτι πρώτα με κάγκελα και μετά χωρίς κάγκελα στη Νέα Ιωνία κι απέναντι τη Στέλλα, την κ. Ανεζούλα, την κ. Μαρίκα, τον Βασίλη, τον Γρηγόρη και τον Δημήτρη. Αυτά έχουν μείνει στην καρδιά μου κι όταν κάποια στιγμή κλείσω τα μάτια μου, αυτή την εικόνα θα έχω. Αλίμονο στον άνθρωπο που όπου κι αν πάει, όπου κι αν φτάσει, ξεχάσει αυτή την ρίζα, αυτό το χώμα που κάποτε μύριζε βροχή και μετά μύριζε άσφαλτο. Αυτές οι εικόνες υπάρχουν στην ψυχή μου και με συνοδεύουν σε όλη μου την ζωή.
