Συγκινούν και προβληματίζουν απαντήσεις μαθητών του Δημοτικού, στο πλαίσιο έρευνας
«Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει το σχολείο. Ενα παιδί στο σχολείο μας έκλεψε το πρωινό ενός άλλου παιδιού, γιατί δεν είχε να φάει», απάντησε ένα από παιδιά περιγράφοντας καθημερινές εικόνες που βιώνει. «Φοβόμαστε μη χειροτερέψουν τα πράγματα και δεν έχουμε ούτε σπίτι, ούτε φαΐ, ούτε τίποτα», έγραψε ένα άλλο. «Εχω πολλές ανησυχίες, γιατί η μαμά μου δουλεύει και παίρνει ψίχουλα και αν τα πάρει. Ο πατέρας μου είναι συνταξιούχος και έχει να πληρωθεί ένα χρόνο σχεδόν», απάντησε ένα τρίτο.
Οι απαντήσεις μαθητών της Ε’ και Στ’ Δημοτικού για το πώς, μέσα από τη δική τους καθαρή ματιά των παιδικών τους χρόνων, βλέπουν την οικονομική κρίση, συγκινούν και προβληματίζουν. Οι μαθητές απάντησαν γραπτώς σε ερωτηματολόγιο έρευνας, που εκπόνησε στο πλαίσιο διπλωματικής εργασίας του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Βόλο η εκπαιδευτικός Μάτα Μαγαλιού.
Τα αποτελέσματα της έρευνας, η οποία διεξήχθη το Μάρτιο του 2013, σε τρία δημοτικά σχολεία με διαφορετικά κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά, παρουσιάστηκαν χθες σε συνέδριο στη Θεσσαλονίκη με τίτλο «Αναστοχασμοί για την παιδική ηλικία».
Σύμφωνα με την εκπαιδευτικό, «τα παιδιά δείχνουν να αντιλαμβάνονται ρεαλιστικά την επιδείνωση των συνθηκών που ζουν οι οικογένειές τους και οι συνάνθρωποί τους, έχουν δηλαδή μία σαφή αντίληψη της κοινωνικής κατάστασης». Η ίδια παρατηρεί ότι οι απαντήσεις των παιδιών περιγράφουν μία κοινωνική πραγματικότητα με αυξανόμενες δυσκολίες και προβλήματα που βιώνουν τα ίδια και οι γονείς τους, κάτι που τους δημιουργεί δυσάρεστα συναισθήματα, άγχος και ανησυχία για το παρόν και το μέλλον (σπουδές, επαγγελματική αποκατάσταση), αλλά και ενσυναίσθηση για τους συνανθρώπους τους».
Δυσανάλογο βάρος
Συνοψίζοντας τις απαντήσεις των παιδιών η κ. Μαγαλιού επισημαίνει ότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται την οικονομική κρίση με ευαισθησία, αναλαμβάνοντας σε πολλές περιπτώσεις να «σηκώσουν» ένα δυσανάλογο βάρος, που δεν αντιστοιχεί στην τρυφερή ηλικία τους και που μπορεί να διαταράξει τη συναισθηματική τους ισορροπία.
Μάλιστα τονίζει ότι τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικογένεια κάποιου μαθητή κατά κανόνα μεταφέρονται στο σχολείο και επηρεάζουν τις επιδόσεις του και τη συμπεριφορά του γενικότερα.
Επίσης, το έντονο άγχος συχνά αποκτά και ψυχοσωματικά χαρακτηριστικά. «Διαπιστώνουμε ότι πάρα πολύ συχνά πια τα παιδιά διαμαρτύρονται για πόνο στην κοιλιά κ.λπ.», λέει.
Τι βλέπουν τα παιδιά
Ενδεικτικές για το πώς βλέπουν, σ’ αυτή την τρυφερή ηλικία, τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, στο οικογενειακό, αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον, είναι οι απαντήσεις των παιδιών:
* «Υπάρχουν οικογένειες που δεν έχουν λεφτά να πληρώσουν τη ΔΕΗ και έτσι κόβεται το ρεύμα, μερικές οικογένειες κλέβουν ρεύμα και μερικές ζουν με κεριά».
* «Άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα και ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και τα προβλήματα που κάποτε μας φαίνονταν απίστευτα να συμβούν, τώρα συνάνθρωποί μας τα βιώνουν καθημερινά».
* «Βλέπω τους άλλους ανθρώπους και στεναχωριέμαι, γιατί δεν έχουν λεφτά να πάνε σχολείο, γιατί δεν έχουν ρούχα, παπούτσια και τα πράγματα που χρειάζονται στο σχολείο».
* «Κάποιους τους βλέπεις στον δρόμο και στεναχωριέσαι που ζητάνε οι άνθρωποι λίγα λεφτά για να φάνε ενώ εσύ τρως κανονικά. Οι άνθρωποι μένουν άστεγοι γιατί δεν έχουν να πληρώσουν το ενοίκιο ή τη ΔΕΗ, τους φόρους κ.α.».
* «Βλέπεις παιδιά που δεν έχουν να φάνε τίποτα και στεναχωριέσαι ιδιαίτερα».
* «Από τότε που ήλθε η οικονομική κρίση στην οικογένειά μου μειώθηκαν πολλά πράγματα όπως: τώρα πλέον δεν πηγαίνουμε ταξίδια τα καλοκαίρια, σταματήσαμε να θέλουμε πολλά πράγματα».
* «Κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα πηγαίναμε στην Κρήτη ή στην Αθήνα, ενώ πλέον πάμε στην Κρήτη μόνο το καλοκαίρι και όχι για διασκέδαση, για τα λάδια».
Εκοψαν εξωσχολικές δραστηριότητες
Ενα στα έξι παιδιά ανέφερε ότι αναγκάστηκε να διακόψει εξωσχολικές εκπαιδευτικές και αθλητικές δραστηριότητες, λόγω αδυναμίας των γονέων να πληρώσουν.
«Εγώ κι ο αδελφός μου μάθαμε να μη ζητάμε πολλά πράγματα επειδή ξέρουμε ότι πρέπει να κάνουμε οικονομία και ότι θα έλθουν καλύτερες ημέρες», περιγράφει ένας μαθητής. «Πιστεύω ότι άμα το σχολείο μειώσει τα χρήματα που πρέπει να πληρώνουμε λίγο, τότε οι οικογένειες δεν θα έχουν τόσα έξοδα», προτείνει μαθητής, ενώ ένας άλλος σημειώνει ότι «μπορεί το σχολείο να κάνει ένα συσσίτιο ή να μειώσει τις τιμές στα κυλικεία».
«Ποιος φταίει;»
Αναζητώντας τις αιτίες της οικονομικής κρίσης τα παιδιά θεωρούν ως υπευθύνους, αυτούς που ασκούν την εξουσία και προτείνουν «να πάρουν τα λεφτά από τους πλούσιους και να τα μοιράσουν στους φτωχούς» ή «να ενωθούμε όλοι μαζί όπως τότε το 1821 και να κάνουμε μία δημοκρατική επανάσταση».
