Τα δραματικά γεγονότα των τελευταίων ημερών ξυπνούν μνήμες προσφυγιάς, 100 χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή
Εικόνες προσφυγιάς, ξεριζωμού και πόνου ξαναζωντανεύουν εκατό χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να ανοίγει βαθιές πληγές. Γροθιά στο στομάχι οι εικόνες ηλικιωμένων και παιδιών στον δρόμο της προσφυγιάς μετά τη στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία, κρατώντας τα λιγοστά υπάρχοντά τους. Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί η παγκόσμια κοινότητα τα δραματικά γεγονότα στην Ουκρανία και όσοι βίωσαν τον πόνο του ξεριζωμού από τις πατρογονικές εστίες, διαπιστώνουν με λύπη ότι εκατό χρόνια μετά, η ιστορία, δυστυχώς, επαναλαμβάνεται. Εκπρόσωποι τεσσάρων προσφυγικών συλλόγων της Μαγνησίας μιλούν στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για τις πληγές που ανοίγει ο πόλεμος, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, ανατρέχοντας στην «Οδύσσεια» των προγόνων τους.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
«Στη χαραυγή του 2022, μιας χρονιάς ορόσημο για όλους τους Μικρασιάτες, μιας χρονιάς αφιερωμένης σε εκδηλώσεις μνήμης, μιας χρονιάς έντονης συναισθηματικής φόρτισης γινόμαστε μάρτυρες κινήσεων στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα. Αγνοώντας παντελώς τους κανόνες του διεθνούς δικαίου η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία θυμίζοντας μας για ακόμα μία φορά ότι το διεθνές δίκαιο είναι απλά και μόνο μία έννοια που αγνοούν οι ισχυροί και επικαλούνται οι αδύναμοι αυτού του πλανήτη. Η σκέψη μας επικεντρώνεται στον ουκρανικό λαό που γίνεται έρμαιο γεωπολιτικών παιχνιδιών, που ξεριζώνεται και αναγκάζεται να υποστεί ευθεία αμφισβήτηση των πατρογονικών του εδαφών» υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Μικρασιατικού Συλλόγου Νέας Ιωνίας Μαγνησίας «Μνήμες Προφύγων» Γιώργος Φατσής.
Βλέποντας τις εικόνες των πολιτών της Ουκρανίας να εγκαταλείπουν τις εστίες τους και να στοιβάζονται στα καταφύγια αυτομάτως «έρχονται εικόνες καταστροφής στο μυαλό μας. Μιας καταστροφής που όλοι εμείς γνωρίζουμε πολύ καλά. Οι πρόγονοι μας έπεσαν θύματα αναθεωρητικών βλέψεων και αναγκάστηκαν να αφήσουν τα πάντα πίσω τους. Μακάρι η τραγωδία που βιώνει ο Ουκρανικός λαός να είναι πρόσκαιρη και να μην θυμίσει σε τίποτα την οδύσσεια των προγόνων μας» τονίζει ο πρόεδρος.
Ορμώμενος από την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Γενοκτονία στέκεται με θαυμασμό «στην δύναμη ψυχής και στην φλόγα που έκαιγε άσβεστη στην καρδιά των προγόνων μας. Παρά τις καθυστερήσεις, τις ταλαιπωρίες, τις ελλείψεις και τις αδικίες δεν υπάρχει τομέας στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία που να μην διέπρεψαν οι πρόσφυγες». Αυτή και μόνο η σκέψη «δίνει δύναμη και θάρρος σ’ εμάς τους νεότερους. Το μικρασιατικό στοιχείο, τελικά, δεν δηλώνει απλά μια καταγωγή αλλά είναι τρόπος ζωής. Ορίζει και καθορίζει τη ζωή μας όπως πρέπει και μας αξίζει να ζούμε. Να είμαστε όλοι δυνατοί και να προοδεύουμε» τονίζει.
Μεγαλουργεί το ιωνικό πνεύμα
Με το βλέμμα στο ανελέητο σφυροκόπημα της Ουκρανίας, η πρόεδρος της Πολιτιστικής Εστίας Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας «Ιωνες» Αννα Πετσιάβα – Παπανικολάου, αναφέρεται στην μεγαλύτερη τραγωδία του νέου ελληνισμού που έμεινε χαραγμένη στη συλλογική μνήμη και την ιστορία ως Μικρασιατική Καταστροφή.
«Το επετειακό ημερολόγιο του 2022 είναι αφιερωμένο στη Μικρασιατική Καταστροφή για να υπενθυμίσει τον δραματικό εκείνο Σεπτέμβριο του 2022 που άφησε πίσω του τα αποκαΐδια της Σμύρνης, της πόλης που ενσάρκωνε την ιστορία ενός ολόκληρου λαού, ο οποίος επί 3.000 χρόνια μεγαλούργησε στα παράλια της Μικράς Ασίας, και έθεσε τις βάσεις του Ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Το Σεπτέμβριο του 1922 ξεκίνησε ο ξεριζωμός των Ελλήνων από την Ιωνία. Η Μαγνησία υπήρξε ένα από τα κύρια καταφύγια της Μικράς Ασίας. Τον Σεπτέμβριο αποβιβάστηκαν στο λιμάνι του Βόλου χιλιάδες πρόσφυγες ξεριζωμένοι από τις προγονικές τους εστίες» υπογραμμίζει η πρόεδρος των «Ιώνων».
Αναφερόμενη στη σημασία της επετείου των 100 χρόνων από την Μικρασιατική καταστροφή, επισημαίνει ότι «δεν λησμονούμε και δεν θα πάψουμε να μιλάμε για τη Μικρασία. Είναι η πατρίδα των προγόνων μας, ζει μέσα μας μια μνήμη ιερή που μάθαμε ν’ αγαπάμε. Εμείς οι απόγονοι των Μικρασιατών προσφύγων έχουμε την ηθική υποχρέωση όχι μόνο να μην λησμονήσουμε, αλλά και να εμπνευστούμε από την πνευματική μεγαλουργία και την ηθική ακτινοβολία του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Είμαστε άνθρωποι με ελπίδα και αισιοδοξία για έναν καλύτερο κόσμο. Επιδιώκουμε την ειρήνη».
Τραγική επέτειος η μαύρη σελίδα του 1922, με τους «Ιωνες» εκατό χρόνια μετά, να διατηρούν άσβεστη τη μνήμη. «Το 2022 είναι η χρονιά που οι Ιωνες αποκτούν την πολυπόθητη στέγη τους. Οι εργασίες του κτιρίου προχωρούν με αμείωτους ρυθμούς και σε λίγο καιρό το έργο, που χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Θεσσαλίας, θα έχει τελειώσει. Το κτίριο θα στεγάσει τη δράση μας, την ιστορία μας και όλη την πολιτιστική κληρονομιά των Μικρασιακών πατέρων μας. Θα σηματοδοτεί την προσφυγομάνα Νέα Ιωνία, θα αποτελεί κόσμημα για την πόλη μας και θα είναι κέντρο μελέτης και ανάδειξης του Μικρασιατικού πολιτισμού. Αλλωστε αυτό ήταν και το όραμα της αείμνηστης προέδρου μας Αννας Αιβαζόγλου αλλά και όλων των μελών του ΔΣ και γενικότερα της Ιωνικής οικογένειας» τονίζει, κλείνοντας, η πρόεδρος, με την ευχή να επανέλθει η ειρήνη στην Ουκρανία.
Εθνική τραγωδία
«Η Μικρασιατική Καταστροφή είναι μία εθνική τραγωδία που άλλαξε τη ροή της Ιστορίας της Ελλάδας, άλλαξε τις ζωές τόσων ανθρώπων, αλλά και τον χαρακτήρα και την εξέλιξη του νέου ελληνικού κράτους. Η αποκατάσταση και αφομοίωση των προσφύγων της Μικράς Ασίας υπήρξε και παραμένει το μεγαλύτερο επίτευγμα του νεοελληνικού κράτους και κατ’ επέκταση του νεοελληνικού έθνους, αφού η έμπρακτη αλληλεγγύη μεταξύ ομοεθνών αποτελεί την υπέρτατη επιβεβαίωση της εθνικής υπόστασης και την πιο στοιχειώδη δικαίωση του εθνικισμού ως ιδεολογίας» αναφέρει, από την πλευρά της η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου «Εγγλεζονήσι» Ουρανία Σταματιάδου.
«Σήμερα, οι δύσκολες εποχές που ζούμε, περισσότερο από ποτέ άλλοτε απαιτούν αναστοχασμό και ομοψυχία, επιβάλλουν να αναλογισθούμε τι είχαμε, τι χάσαμε και κυρίως γιατί τα χάσαμε. Μας καλούν να γυρίσουμε πίσω στο παρελθόν, να θυμηθούμε όλα όσα πέτυχαν οι πρόγονοί μας ενωμένοι σε ένα σώμα μια ψυχή, όταν οι συνθήκες το επέβαλαν, και όσα έχασαν, όταν επικράτησε το μίσος και ο διχασμός.
Σήμερα, 100 χρόνια μετά, δεν λησμονούμε και δεν θα πάψουμε να μιλάμε για τη Μικρασία. Είναι η πατρίδα των προγόνων μας, ζει μέσα μας, κουβαλάμε στις φλέβες και τις σάρκες μας λίγο από το χώμα και το νερό της. Μία ρίζα! Έναν πρόγονο ιερό! Μία μνήμη ιερή! Υλη και πνεύμα που ταξιδεύει από γενιά σε γενιά, που φτάνει σε μας, περνάει στα παιδιά και τα εγγόνια μας.
Αυτή τη μία, τη μοναδική, των Ελλήνων ψυχή πρέπει να την κρατήσουμε αρράγιστη, ακομμάτιαστη και να την κάνουμε ψυχή των παιδιών και των εγγονιών μας. Χρέος δικό μας είναι να θυμόμαστε. Χρέος των νέων να πληροφορούνται. Μόνον έτσι θα σώσουμε την ιστορική μας μνήμη που θα σώσει κι εμάς. Διότι όποιος διασώζει τη ιστορική του μνήμη, ουσιαστικά διασώζει την ύπαρξή του. Ξέρει ποιος είναι, ξέρει από πού έρχεται, από ποιους προέρχεται, άρα ξέρει πού βρίσκεται και πού πάει» τονίζει η πρόεδρος.
Μνήμη και ταυτότητα
«Πόντος- Αν. Θράκη- Ιωνία- Βιθυνία- Καππαδοκία. Πέρασαν 100 χρόνια (1922-2022) και ακόμα η μνήμη στέκει κερί δίχως φυτίλι και σιγολυώνει στου χρόνου τις φωτιές» αναφέρει ο πρόεδρος της Ενωσης Ποντίων Μαγνησίας Κωνσταντίνος Περκουλίδης.
«Ενας αιώνας «φαγώθηκε» και θεμέλιος λίθος της νεοελληνικής επικρατούσας ιδεολογίας συνεχίζει να είναι ο εξοβελισμός της προσφυγικής μνήμης. Εχουμε την αντίφαση, ενώ η Ελληνική Πολιτεία ανεγνώρισε την Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής, να υποβαθμίζει με τον πλέον απόλυτο τρόπο την προσφυγική ιστορική μνήμη, με το να μη προσφέρει την γνώση των γεγονότων στα 12χρονα παιδιά, με τραγικές συνέπειες για το μέλλον του τόπου μας. Τα βιβλία Ιστορίας της Ελλάδας, παραποιούν τα ιστορικά γεγονότα, απενοχοποιούν τον Τουρκικό Εθνικισμό, αποσιωπούν τις διώξεις των Χριστιανικών πληθυσμών και προσβάλλουν ιδιαίτερα τον Ελληνισμό της Ανατολής» τονίζει ο ίδιος.
Η αναγνώριση του γεγονότος ότι διεπράχθη Γενοκτονία κατά των Ελληνικών πληθυσμών της Ανατολής, από την καθ’ ύλην αρμόδιο διεθνή οργανισμό IAGS και η παραδοχή του ιστορικού αυτού γεγονότος από σημαντικούς Τούρκους ιστορικούς, «ελάχιστα άλλαξε τα παραδοσιακά αρνητικά στερεότυπα της ιστοριογραφίας μας. Η Ελληνική Πολιτεία διαχρονικά θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη της διεθνοποίησης του θέματος της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής και εν όψει της επετείου των 100 χρόνων από την τραγωδία της Μικρασιατικής καταστροφής να δημιουργήσει: Μουσείο προσφυγικού Ελληνισμού στην Αθήνα και συγκεκριμένα στα προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας και στην Θεσσαλονίκη, στο πρώην στρατόπεδο Π. Μελά, ως κιβωτό Μνήμης, Ιστορίας, Πολιτισμού, Λαογραφίας των αλησμόνητων Πατρίδων και να φροντίσει για την ανακήρυξη των απολυμαντηρίων Καλαμαριάς σε τόπο Ιστορικής Μνήμης.
Εμείς, ως απόγονοι των Γενοκτονημένων Ελλήνων της Ανατολής, έχουμε την υποχρέωση, να διατηρούμε τη μνήμη ζωντανή. Η μνήμη δεν πρέπει να σβήσει γιατί, ένας λαός χωρίς μνήμη είναι ένας λαός χωρίς ταυτότητα» τονίζει ο κ. Περκουλίδης, αναφερόμενος, εμμέσως και στα γεγονότα που συγκλονίζουν τον κόσμο.
