Του Ευθύμιου Ζιγγιρίδη, BEngMScMILTAMIEE, Συμβούλου Στρατηγικών Επενδύσεων
Η Ευρώπη εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από το LNG στο ενεργειακό της μείγμα, καθώς η εσωτερική προμήθεια φυσικού αερίου (κυρίως από τη Νορβηγία και την Ολλανδία) βρίσκεται σε προοδευτική πτώση, ενώ οι εισαγωγές από τον κύριο προμηθευτή φυσικού αερίου του αγωγού, τη Ρωσία, μετά το ξέσπασμα του πολέμου είναι ένα ερωτηματικό Ωστόσο, η Ευρώπη εξακολουθεί να διαδραματίζει το ρόλο της παγκόσμιας αγοράς εξισορρόπησης φυσικού αερίου, απορροφώντας τις προμήθειες LNG που απομένουν μετά την κάλυψη των αναγκών άλλων περιοχών στον κόσμο. Με την αυξανόμενη ζήτηση από την Ασία και τη Λατινική Αμερική, λιγότερο LNG ήταν διαθέσιμο για την Ευρώπη. Επιπλέον, η ευρωπαϊκή παραγωγή φυσικού αερίου (στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο) μειώθηκε κατά 24% τους πρώτους οκτώ μήνες του 2021, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, και το αέριο αγωγών από τη Ρωσία αναφέρθηκε ότι ήταν 16% χαμηλότερο την ίδια περίοδο. Ενώ η προσφορά έχει μειωθεί σημαντικά, η ζήτηση έχει αυξηθεί λόγω της επανέναρξης της δραστηριότητας, της χαμηλής διαθεσιμότητας αποθεμάτων φυσικού αερίου μετά από έναν παρατεταμένο χειμώνα που διήρκεσε μέχρι τον Μάιο το 2021 και έναν βαρύ φετινό χειμώνα,, γεγονός που συνεπάγεται μεγάλες ανάγκες ανεφοδιασμού Αυτή η ανισορροπία μεταξύ της αύξησης της ζήτησης και της προσφοράς έχει συμβάλει στη δραματική αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Στην πραγματικότητα, οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου έχουν επιπτώσεις σε πολλούς άλλους τομείς. Το πιο σημαντικό είναι τομείς που χρησιμοποιούν το αέριο όχι μόνο ως πηγή ενέργειας, αλλά και ως πρώτη ύλη. Αυτό ισχύει για τη βιομηχανία λιπασμάτων, η οποία χρησιμοποιεί αέριο για την παραγωγή αμμωνίας που εισέρχεται στη σύνθεση των λιπασμάτων. Με το κόστος παραγωγής να αυξάνεται δραματικά, αρκετές εγκαταστάσεις λιπασμάτων χρειάστηκε να μειώσουν ή να μειώσουν την παραγωγή. Αυτό συνέβη για δύο από τα μεγάλα εργοστάσια βιομηχανικών λιπασμάτων του Ηνωμένου Βασιλείου, τα οποία έπρεπε να κλείσουν αυτόν τον μήνα, αλλά τελικά έλαβαν οικονομική υποστήριξη από τις αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου – τουλάχιστον προσωρινά. Η Yara, ο νορβηγικός όμιλος φυτοχημικών, ανακοίνωσε ότι θα μειώσει την ευρωπαϊκή παραγωγή αμμωνίας κατά 40%, ενώ η αυστριακή ομάδα χημικών προϊόντων Borealis επίσης τη μείωσε. Η ίδια η χαμηλότερη παραγωγή λιπασμάτων συνεπάγεται χαμηλότερη παραγωγή CO2, καθώς η τελευταία είναι υποπροϊόν της αμμωνίας και εισέρχεται στην αλυσίδα εφοδιασμού πολλών προϊόντων. Για παράδειγμα, καθώς το CO2 χρησιμοποιείται για την αναισθητοποίηση των βοοειδών πριν από τη σφαγή, επηρεάζονται οι εγκαταστάσεις παραγωγής κρέατος..
Αυτή η κρίση πρόκειται να επηρεάσει σοβαρά τόσο την ΕΕ όσο και την Ελλάδα, καθώς οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και της ενέργειας προβλέπεται να εκτιναχθούν στα ύψη κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ένα ερωτηματικό είναι εάν η ΕΕ και η Ελλάδα ήταν επαρκώς προετοιμασμένες για αυτήν την ενεργειακή κρίση. Τόσο η ΕΕ όσο και η Ελλάδα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο. Αυτή η εξάρτηση οδήγησε πολλούς αναλυτές να υποστηρίξουν ότι η ΕΕ ήταν στρατηγικά εκτεθειμένη
Ενας κρίσιμος παράγοντας στη ροή των βιομηχανικών προϊόντων είναι η μεταφορά τους. Τα σημεία συμφόρησης θέτουν αυξανόμενους περιορισμούς στην παγκόσμια παραγωγή. Ο παγκόσμιος μεταποιητικός PMI σταθεροποιήθηκε σε σχετικά υψηλό επίπεδο του 54,1 τον Σεπτέμβριο, περίπου δύο μονάδες κάτω από την κυκλική κορυφή του 56,0 που έφτασε τον περασμένο Μάιο. Αυτό υποδηλώνει ότι η περαιτέρω ανάπτυξη της παγκόσμιας μεταποίησης είναι ακόμη στα χαρτιά, αλλά η δυναμική έχει πέσει.
Οι χρόνοι παράδοσης για ημιαγωγούς (Α ύλες οι οποίες χρησιμοποιούνται σε πολλά τεχνολογικά προϊόντα) αυξήθηκαν κατά μέσο όρο σε 22 εβδομάδες τον Σεπτέμβριο, σε σύγκριση με τον μέσο όρο περίπου 12 εβδομάδων το προ-πανδημικό έτος 2019. Η έλλειψη ημιαγωγών είχε ιδιαίτερα έντονη επίδραση στην αυτοκινητοβιομηχανία, με αυτοκινητοβιομηχανίες σε όλο τον κόσμο εφαρμόζουν στάσεις παραγωγής.
Για αυτόν τον τομέα, η ανάπτυξη όχι απλώς επιβραδύνθηκε, αλλά βλέπουμε απότομες συρρικνώσεις της παραγωγής. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τη Γερμανία, αν και η παραγωγή ανέκαμψε κάπως τον Σεπτέμβριο. Άλλοι τομείς υψηλής τεχνολογίας αντιμετωπίζουν επίσης περιορισμούς από αυτό. Για παράδειγμα, η Appleδημοσιοποίησε ότι έπρεπε να μειώσει την παραγωγή του νέου iPhone 13 κατά πάνω από 10% φέτος λόγω της έλλειψης τσιπ. Η τεχνολογία παραγωγής ενός τσιπ πυριτίου Επιπλέον, στρεβλώσεις όπως ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας, η πολεμική σύγκρουση κίνας Ουκρανίας , οι μολύνσεις από τον Covid-19 και τα ακραία καιρικά φαινόμενα (όπως η ξηρασία που οδήγησε σε μακροχρόνιες διακοπές παραγωγής στην Ταϊβάν, μια από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις παραγωγής) μείωσαν την προσφορά. Ταυτόχρονα, η εργασία στο σπίτι και το άνοιγμα των οικονομιών προκάλεσαν τεράστια έκρηξη στη ζήτηση. Οι ελλείψεις που προέκυψαν οδήγησαν σε συσσωρευτική συμπεριφορά και αποθήκευση αποθεμάτων που χειροτέρεψαν τα πράγματα. Η παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων και η παραγωγή αυτοκινήτων γενικά συγκαταλέγονται μεταξύ των βιομηχανιών που έχουν πληγεί περισσότερο.
Η αύξηση του ενεργειακού κόστους προσθέτει στον ήδη αυξανόμενο πληθωρισμό. Στην Ευρωζώνη, η πρόσφατη άνοδος είναι άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη εποχή. Η άνοδος των τιμών της ενέργειας θα έχει σαφή αντίκτυπο στους παραγωγούς έντασης ενέργειας και στις ίδιες τις ενεργειακές εταιρείες. Η έλλειψη επαρκών πηγών ενέργειας στην Ευρωζώνη και στην Ελλάδα και η υψηλή εξάρτηση από το φυσικό αέριο καθιστούν την περιοχή πιο ευάλωτη στην ενεργειακή πίεση από τον υπόλοιπο κόσμο.
Η ΕΕ οφείλει να χαράξει πολιτικές στήριξης της βιομηχανίας της και εύρεσης εναλλακτικών πηγών ενέργειας και απεξάρτησης από το ρώσικο φυσικό αέριο. Ισως είναι ευκαιρία να ξαναζεσταθεί η συζήτηση του EastMed και παρόμοιων project που θα βοηθήσουν την ΕΕ να χρησιμοποιήσει ενεργειακούς πόρους από άλλες χώρες και θα αναβαθμίσουν την γεωστρατηγική θέση της χώρας μας.
