Του Ευθύμιου Ζιγγιρίδη,
BEng MSc AMIEE MILT Συμβούλου Επενδύσεων
Τις προηγούμενες μέρες ανακοινώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέψεις για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας. Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης (ποσοστιαία αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ) στην Ελλάδα αναμένεται να διαμορφωθεί στο 1,6% το 2017 και να αυξηθεί στο 2,5% για τα επόμενα δύο έτη. Ωστόσο, ακόμα και στην περίπτωση που επαληθευτούν οι εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης των ετών 2017 (1,6%), 2018 & 2019 (2,5%) αυτό δεν θα ισοδυναμεί με επιστροφή (ή έστω προσέγγιση) στα προ κρίσης (2007) επίπεδα ευημερίας. Για παράδειγμα, αν η ελληνική οικονομία μεγεθυνθεί με 1,6% το 2017, 2,5% το 2018 & 2019 και με 2,0% για την περίοδο 2020-2031 τότε θα χρειαστεί να περάσουν 15 χρόνια για να επιστρέψει το πραγματικό ΑΕΠ στα προ κρίσης επίπεδα.
Η Ελλάδα βίωσε μία ακόμη κρίση μέσα στα τελευταία τρία χρόνια. Μια κρίση η οποία προήλθε από τις παλινωδίες της παρούσης κυβέρνησης,την αναποφασιστικότητα της, την έλλειψη σχεδιασμού στρατηγικής και της αναποτελεσματικότητας με την οποία χειρίστηκε κρίσιμες καταστάσεις. Όταν η Ελλάδα ήταν έτοιμη να συνεργαστεί με τις αγορές στα τέλη του 2014, η αλλαγή πολιτικής κατεύθυνσης την οδήγησε σε υπερχρέωση και εσωτερική υποτίμηση όλων των οικονομικών συντελεστών (απώλεια εισοδημάτων, απώλεια παραγωγής κτλ).
Η ΕΚΤ αναφέρει ότι οι πιέσεις των αγορών στις τράπεζες έχουν υποχωρήσει από τον περασμένο Μάιο, ωστόσο για έναν μεγάλο αριθμό τραπεζών οι αποτιμήσεις τους παραμένουν χαμηλές σε σύγκριση με τράπεζες εκτός της Ευρωζώνης. Επίσης, αναφερόμενες σε ορισμένες χώρες όπως η Ελλάδα, εντοπίζει τον κίνδυνο της πολιτικής αστάθειας, σημειώνοντας ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένα ασφάλιστρα κινδύνου για τα κρατικά ομόλογα, προκαλώντας πιθανώς ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του χρέους σε ορισμένες χώρες
Οι παγκόσμιοι στόχοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη, για την περίοδο 2015-2030, ανακοινώθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη τον Σεπτέμβριο του 2015 και υιοθετήθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση ως εθνική δέσμευση. Έχουμε συνταχθεί λοιπόν, μαζί με την παγκόσμια κοινότητα, σε μια προσπάθεια για την επίτευξη 17 σημαντικότατων και φιλόδοξων στόχων. Μέσα σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται, μείωση της φτώχειας, καλή υγεία και ευημερία, ποιοτική εκπαίδευση, φθηνή και καθαρή ενέργεια, αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη, δράση για το κλίμα, λιγότερες ανισότητες και υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή.
Πόσοι αναγνώστες μπορούν να πουν ότι τα τελευταία χρόνια κάναμε έστω και ελάχιστη πρόοδο σε ένα από αυτούς του στόχους; Κάποιοι από αυτούς έπρεπε να είχαν φθάσει σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο εδώ και δεκαετίες, αλλά κατά περιόδους υπήρχαν βήματα προόδου είτε με μεταρρυθμίσεις στην Υγεία είτε στη εκπαίδευση είτε στην πραγματική οικονομική ανάπτυξη.
Ο ορισμός της ανάπτυξης περιλαμβάνει όχι μόνον τους στόχους αλλά και τα μέσα με τα οποία θα επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί. Ο όρος ανάπτυξη στηρίζεται σε ηθική βάση καθώς συμπεριλαμβάνει στόχους όπως η ισότητα, και εμπεριέχει ποιοτικά και όχι μόνο ποσοτικά στοιχεία. Επομένως η ανάπτυξη δεν είναι δυνατόν να μετρηθεί ως χρηματική αξία και μόνον. Ως εκ τούτου ο όρος ανάπτυξη είναι πολύ πιο ευρύς από την οικονομική μεγέθυνση. Για παράδειγμα, δεν πρέπει να είναι στόχος η ανάπτυξη του οικονομικού και περιβαλλοντικού πυλώνα χωρίς να δίνεται η πρέπουσα σημασία στην κοινωνική διάσταση.
Η διαδικασία προσδιορισμού της έννοιας της Βιώσιμης Ανάπτυξης έχει συντελέσει στον εμπλουτισμό και τη διεύρυνση του όρου ανάπτυξη. Διακινδυνεύοντας την υπεραπλούστευση, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η συζήτηση περί Βιώσιμης Ανάπτυξης διευρύνει την έννοια της ανάπτυξης στις εξής δύο κατευθύνσεις: (α) η ανάπτυξη πρέπει να ειδωθεί με τον ευρύτερο δυνατό τρόπο συμπεριλαμβάνοντας μεταξύ άλλων κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα και όχι μόνον οικονομικά, και (β) η ανάπτυξη πρέπει να επιτυγχάνεται με τρόπο ώστε να μην μειώνει τις δυνατότητες των μελλοντικών γενεών ενώ συγχρόνως να διασφαλίζει την ενδογενεακή ισότητα.
Σε κάθε περίπτωση η ανάπτυξη πρέπει να έχει ως χαρακτηριστικό την ισονομία και τη μείωση των ανισοτήτων προκειμένου να είναι βιώσιμη. Ολα αυτά έχουν βάση την εξωστρέφεια της χώρας, τα κίνητρα για επενδύσεις, την μείωση της διαφθοράς, τη μείωση της γραφειοκρατίας, τη μείωση του δημοσίου τομέα και την αύξηση των παραγωγικών δημόσιων επενδύσεων. Δυστυχώς έως σήμερα η κυβερνητική πολιτική είναι ανεπαρκής ως προς την προσπάθεια επίτευξης κάποιων από αυτούς τους στόχους.
Ας μη ζούμε σε επικοινωνιακές αυταπάτες. Θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι η Ελλάδα να φθάσει στα επίπεδα ευημερίας τα οποία είχε πριν το 2008. Το ζητούμενο είναι να φθάσει σε αυτά τα επίπεδα έχοντας πετύχει ανάπτυξη στην πραγματική οικονομία και έχοντας βάλει γερές και διαχρονικές βάσεις, έτσι ώστε η οικονομία της να μην κινδυνεύει να διαλυθεί σε ανάλογες ευρωπαϊκές ή παγκόσμιες κρίσεις.
