Σε οδοιπορικό χρηστικής πατριδογνωσίας εξελίχθηκε η καλλιτεχνική εξόρμηση της Βολιώτικης Χορωδίας πριν από μερικές μέρες, 4 και 5 Δεκεμβρίου, στην (ιστορικά και χωρογραφικά) πολύπτυχη περιοχή της Αργολίδας. Αφόρμηση του ταξιδιού μας (γιατί ήμασταν όλοι εκεί) η συμμετοχή στην 5η Χορωδιακή Συνάντηση της Νέας Κίου, μιας προοδευτικής πολίχνης – ιδρυμένης από πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής του ’22 – στο μυχό του Αργολικού Κόλπου. Ακριβές γεωγραφικό στίγμα: ανάμεσα στο Άργος και το Ναύπλιο και σε γειτνίαση με την παμπάλαια Λέρνη (τη γνώριμη από το μύθο της Λερναίας Ύδρας).
Βραδάκι της πρώτης μέρας (Σάββατο στις 7.30), στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Νέας Κίου και ενώπιον ακραιφνών φίλων της χορωδιακής μελωδίας (εντυπωσιακή υπήρξε και η παρουσία των τοπικών Αρχών), η Βολιώτικη Χορωδία έδωσε και πάλι τα δικά της μουσικά διαπιστευτήρια· με ευδιάθετους και επαρκώς προετοιμασμένους τους συντελεστές του προγράμματός της: τους χορωδούς, την Ελένη Παπαθανασίου στο πιάνο και τη Στάσα Τζάλλα, τη μαέστρο μας, να διευθύνει το όλον σχήμα.
Η δεξίωση που ακολούθησε, για όλες τις χορωδίες (τη Βολιώτικη, την «Αρμονία» Πρέβεζας, τη Δημοτική Νέας Ιωνίας Αττικής και την ομόλογη του Δήμου Νέας Κίου), ήταν άκρως επιβεβαιωτική των φιλικών αισθημάτων που οι διοργανωτές εκδήλωσαν προς τους φιλοξενούμενους της φεστιβαλικής βραδιάς. Εμπνευσμένη όμως αποδείχτηκε και η προσφώνηση του επιχώριου Δημάρχου (ανθρώπου με εμφανείς ευαισθησίες) για την αδήριτη ανάγκη να συντηρηθεί, αντί πάσης θυσίας, το πολιτισμικό απόθεμα των παλαιών δήμων (και των δημοτικών τους διαμερισμάτων)- έστω κι αν ο νεοτερικός μας «Καλλικράτης» θα έχει έλλειμμα στον τομέα αυτόν…
Την επομένη (Κυριακή στις 10.30) η Βολιώτικη Χορωδία – μαζί της και οι φίλοι που τη συντρόφεψαν από το Βόλο – μπήκαν στον πειρασμό… της (γνωστής και από άλλες περιπτώσεις) φιλομάθειας και επιμορφωτικής εντρύφησης σε χώρους και τοποθεσίες που σημάδεψαν, κατά το μοιράδι που τους αναλογεί, την πολυπρισματική ιστορική μας πορεία. Βεβαίως η κλεψύδρα του χρόνου, μέσα σ’ ένα διήμερο, δεν άφησε περιθώρια πρόχειρων επιλογών και επιπόλαιων επισκέψεων. Γι’ αυτό και περιδιαβήκαμε τα σημαντικότερα σημεία του «ιστορικού» Ναυπλίου, όπου ο κτιριακός κλασικισμός του 19ου αιώνα είναι και σήμερα η κυρίαρχη εικόνα, αλλά και ο Αγώνας της Παλιγγενεσίας (του 1821) ξανάρχεται σύντονος στο νου και την καρδιά του κάθε ευφάνταστου επισκέπτη.
Είναι πράγματι το Ναύπλιο η πόλη που διαπερνά, ως περιρρέουσα έστω ατμόσφαιρα, βαθιά τους πόρους και το συνολικότερο «είναι» του Έλληνα – του υποψιασμένου τουλάχιστον Έλληνα – ακόμη και τώρα που ο κυκεώνας των συγκυριών δεν αφήνει, εύκολα, παράθυρο ανοικτό στην εθνική μνήμη. Όλες σχεδόν οι πλατείες της πόλης, οι εκκλησίες και τα στενορύμια της – τα οριοθετημένα από τις συστάδες των «πεπαλαιωμένων» σπιτιών – αποβαίνουν μαρτυρίες ανάγλυφες συμβάντων, περιστατικών αλλά και προσώπων που διαδραμάτισαν τον δικό τους – σημαδιακό κατά περίπτωση – ρόλο. Έτσι, είδαμε (και εμείς) να «ανασταίνεται» ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (που έγινε έγκλειστος και μελλοθάνατος, εδώ, ως «προδότης» της πατρίδας!), ο Ιωάννης Καποδίστριας (που δολοφονήθηκε, για τις πολλές του ευεργεσίες, από «Έλληνες»!), ο Όθωνας (με τις συγκεχυμένες διαδρομές της Αντιβασιλείας του), ακόμη και η Ψωροκώσταινα (παροιμιώδης περίπτωση μιας παρεξηγημένης, στη συνέχεια, «ελληνοπρέπειας»…).
Πρώτη λοιπόν πρωτεύουσα του (αυτόνομου) Ελληνικού Κράτους το Ναύπλιο (έως το 1834)· και είναι η πόλη όπου παίχτηκε, κυριολεκτικά, το παίγνιον του νεοελληνικού μας (και με παρεμβάσεις έξωθεν) πεπρωμένου. Για να μην αναφερθούμε και στα παλαιότερα, όπως αυτά αντικατοπτρίζονται στο δέσιμο της πέτρας με το πολύμορφο (στεριανό και θαλάσσιο) τοπίο: το πολυθρύλητο Παλαμήδι δηλαδή (που το ιχνηλατήσαμε στο φως της μεσημεριανής λιακάδας) καθώς και τα άλλα δύο εμβληματικά φρούρια, την Ακροναυπλία και το Μπούρτζι, που μας υπενθυμίζουν το πέρασμα των Φράγκων, των Ενετών και των Τούρκων – στη μακρόχρονη αλληλοδιαδοχή τους (1204-1821) – από τα επίζηλα μέρη της Ναυπλίας.
Ευτυχής σύμπτωση η συστηματική ξενάγηση που είχαμε από τον κ. Ευάγγελο Σταμέλλο, κάποτε μαθητή μας φίλεργο στο Λύκειο Νέα Ιωνίας (στο Βόλο), που βρίσκεται τώρα στο Ναύπλιο με την επαγγελματική ιδιότητα του αρχιτέκτονα – αναστηλωτή και του διακεκριμένου συνεργάτη της τοπικής Εφορίας Αρχαιοτήτων.
Λίγο μετά το μεσημέρι, και ως αργά το απόγευμα, η αποστολή της Βολιώτικης Χορωδίας πατούσε τα «αρχαία» χώματα της Επιδαύρου και του υποβλητικού Ασκληπιείου της. Παντού μαζί μας και ο ευγενέστατος Ευάγγελος (με μαθητική αφοσίωση πάντα!), που συντονίζει επιστημονικά, τον τελευταίο καιρό, και τις αναστηλωτικές εργασίες στο Στάδιο της Επιδαύρου. Ξεναγηθήκαμε, ακόμη, στο ναό του Ασκληπιού, στη Θόλο (του) αλλά και σ’ όλα τα παραπληρωματικά κτίσματα (στην αλλοιωμένη από το χρόνο μορφή τους) του περισπούδαστου αυτού τεμένους της Αρχαιότητας.
Στο μεγαλειώδες, τέλος, επιδαύρειο Θέατρο (όπου η Κατίνα Παξινού πρωτόπαιξε την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, το 1936) ευδόκησαν και οι χορωδοί της Βολιώτικης Χορωδίας, με την παρότρυνση της μαέστρου τους, να αποδώσουν έναν εξαίσιο ύμνο από το θρησκευτικό τους ρεπερτόριο: το «Milost Mita» (Έλεον Ειρήνης) του Ν. Strumski. Δεν ήταν μόνον ο καταπληκτικός ήχος που ανεμπόδιστα γλιστρούσε από τη «θυμέλη» (στο κέντρο της κυκλικής Ορχήστρας) προς τα διαζώματα του τεράστιου Θεάτρου· ήταν, κυρίως, το λυτρωτικό συναίσθημα που προέκυπτε από την ξεχωριστή αυτή εμπειρία και το βίωμα στην ολότητά του.
Από τις 5 η ώρα, και ενώ η εντυπωτική πληρότητα έτρεφε τις ψυχές όλων μας, άρχιζε η διαδικασία της επιστροφής στο Βόλο. Στις 11 το βράδυ αντικρίζαμε πλέον, από τη μεγάλη στροφή του Σωρού, τα πυκνά φώτα της πόλης μας.
Αλέξανδρος Δημητρόπουλος
