Απάντηση στο γεωλογικό μυστήριο της εξαφάνισης λιμνών στην παγωμένη Γροιλανδία δίνει μια νέα αμερικανική μελέτη που προστίθεται σε παλαιότερη του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole (WHOI) η οποία πρώτη επιχείρησε να εξηγήσει το φαινόμενο.
Τότε, το 2008, ερευνητές του ινστιτούτου σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον, είχαν δείξει ότι στον πυθμένα των παγωμένων λιμνών σχηματίζονται ρωγμές μέσω των οποίων ο τεράστιος υδάτινος όγκος που κρύβεται κάτω από την επιφάνεια μπορεί να εξαφανιστεί μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα που δεν ξεπερνά τις δύο ώρες.
Πλέον οι ερευνητές του WHOI σε συνεργασία με επιστήμονες του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασσαχουσσέτης (ΜΙΤ), του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον και του Πανεπιστημίου της Τασμανίας με τη μελέτη τους που δημοσιεύεται στο Nature ρίχνουν φως στον μηχανισμό που προκαλεί τις ρωγμές στον πυθμένα των επονομαζόμενων και υπερπαγετωνικών λιμνών, όπως χαρακτηρίζονται οι υδάτινοι όγκοι σε υγρή μορφή που βρίσκονται στην κορυφή παγετώνων.
Οι παρατηρήσεις
Η ερευνητική ομάδα τοποθέτησε 16 μονάδες GPS (Παγκόσμιο Σύστημα Στιγματοθέτησης) περιμετρικά της λίμνης Νορθ Λέικ στη νοτιοδυτική Γροιλανδία, όπου καταγράφηκε για πρώτη φορά το φαινόμενο. Η κίνηση του εδάφους γύρω από τη λίμνη μήκους δύο χιλιομέτρων καταγράφηκε προσεκτικά κατά τη διάρκεια τριών γεγονότων αποστράγγισης το 2011, το 2012 και το 2013.
Τα δεδομένα αποκάλυψαν ότι έξι με δώδεκα ώρες πριν από την εκδήλωση του φαινομένου, ο πάγος κινήθηκε ανοδικά και μετατοπίστηκε. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι νερό από λιωμένο πάγο κατεβαίνει μέσα από κάθετα κανάλια στο στρώμα πάγου που συνδέουν την επιφάνεια με την παγωμένη βάση της λίμνης, σε βάθος ενός χιλιομέτρου.
Η συγκέντρωση μεγάλων ποσοτήτων νερού ασκεί πιέσεις στον πάγο κάτω από τις λίμνες. Πέρα από κάποιο σημείο δημιουργούνται μαζικά ρωγμές. Στη συνέχεια εάν η ποσότητα του νερού στη λίμνη είναι αρκετά μεγάλη, τότε το νερό μπορεί να προεκτείνει τη ρωγμή, οδηγώντας σε μια ανεξέλεγκτη αποστράγγιση του νερού. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι κατά τη μέγιστη ροή, η λίμνη αποστραγγίζεται πιο γρήγορα από ό,τι τα νερά ρέουν στους καταρράκτες του Νιαγάρα.
Άλλοι ερευνητές υποστήριζαν πως το μεγάλο βάρος του νερού εφάρμοζε τεράστια πίεση στον παγωμένο πυθμένα, έχοντας ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ρωγμών. Ωστόσο, αυτή η θεωρία δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί κάποιες από τις λίμνες αποστραγγίζονται, ενώ άλλες όχι.
Οι συνέπειες
Σε κάθε περίπτωση, η αποστράγγιση των υπερπαγετωνικών λιμνών μπορεί να επιταχύνει την άνοδο της στάθμης των ωκεανών εξαιτίας της διαρροής μεγάλων όγκων νερού στη θάλασσα και τη διευκόλυνση της ροής των πάγων από την ακτή στο νερό.
Παρόλα αυτά, το εύρημα υποδηλώνει ότι πιο ευάλωτες στο φαινόμενο είναι οι λίμνες που βρίσκονται σε χαμηλότερα υψόμετρα όπου επικρατούν υψηλότερες θερμοκρασίες.
Το παγοκάλυμμα της Γροιλανδίας καλύπτει επιφάνεια 1,6 εκατ. τετρ. χιλιομέτρων και το λιώσιμό του μπορεί να επιταχύνει σε επικίνδυνο βαθμό την άνοδο της στάθμης των ωκεανών.
econews
