Την ίδια ώρα που ο πληθυσμός του πλανήτη αυξάνεται ταχύτατα- Μη αναστρέψιμη η δημογραφική γήρανση στη χώρα σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Συρρίκνωση του πληθυσμού στα μόλις 8,5 εκατομμύρια έως το 2050 στην Ελλάδα, την ίδια ώρα που ο πληθυσμός του πλανήτη αυξάνεται ταχύτατα εγείροντας φόβους για υπερπληθυσμό, καταγράφεται σε νέα έρευνα- καμπανάκι για το δημογραφικό του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στην έρευνα εξετάζονται τρία διαφορετικά σενάρια που καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα για τη χώρα: ο πληθυσμός θα μειωθεί και μάλιστα δραματικά και η δημογραφική γήρανση είναι μη αναστρέψιμη.
Όπως καταγράφουν οι καθηγητές Βύρων Κοτζαμάνης και Γιώργος Κοντογιάννης στην έκδοση του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, «Δημογραφικά Νέα», οπληθυσμός του πλανήτη αυξάνεται ταχύτατα εγείροντας έντονους φόβους για υπερπληθυσμό και οι πρόσφατες δημογραφικές προβολές των Ηνωμένων Εθνών αφήνουν να διαφανεί ότι αύξησή του θα συνεχισθεί για μερικές δεκαετίες ακόμη. Σύμφωνα με αυτές ο παγκόσμιος πληθυσμός που ξεπέρασε τα οκτώ δισεκατομμύρια τον Νοέμβριο του 2022 θα μπορούσε να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια πριν τα τέλη του 21ου αιώνα, για να σταθεροποιηθεί προοδευτικά στη συνέχεια. O πληθυσμός όμως της Ευρώπης, με βάση πάντοτε το ίδιο σενάριο, όχι μόνον δεν θα αυξηθεί, αλλά αντιθέτως θα μειωθεί τις επόμενες δεκαετίες. Έτσι, από 746 εκατομμύρια το 2022 θα αγγίζει μόλις τα 704 εκατομμύρια το 2050, με αποτέλεσμα ενώ το 1950 αποτελούσε το 22% του παγκόσμιου πληθυσμού, να αποτελεί σήμερα το 9,5% και να συρρικνωθεί στο 7,3% τρεις δεκαετίες αργότερα.
Στη μείωση του πληθυσμού κατά 40 εκατομμύρια στην Ε.Ε., «συμβάλλει» και η Ελλάδα, ο πληθυσμός της οποίας αναμένεται να συρρικνωθεί ακόμη και κατά δύο εκατομμύρια μέσα σε λιγότερο από 30 χρόνια!
Σύμφωνα με την έρευνα που φιλοξενείται στα «Δημογραφικά Νέα», ο πληθυσμός της Ελλάδας μέχρι το 2050 θα συνεχίσει να μειώνεται με διαφοροποιημένους ρυθμούς ανά σενάριο. Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στα 10,55 εκατ. έως το 2050 όμως αναμένεται να περιοριστεί κατά το καλύτερο σενάριο στα 9,8 εκατ., στο ενδιάμεσο σενάριο στα 9,2 εκατ. και στο χειρότερο σενάριο στα 8,5 εκατ. Η μείωση θεωρείται δεδομένοι μολονότι θα υπάρχουν μεταναστευτικές ροές.
Αυξάνονται μόνο οι 65άρηδες και άνω
Η μόνη ηλικιακή ομάδα που θα αυξηθεί είναι αυτή των 65 ετών και άνω. «Το πλήθος της δεν αλλάζει στα τρία σενάρια (θα αγγίζει τα 3,15 εκατομ. το 2050, μια αύξηση κατά 785.000). Η γήρανση επομένως είναι μη αναστρέψιμη», τονίζεται στην έρευνα.
Αντιθέτως, ο πληθυσμός των νέων και ώριμων ενήλικων (20-44 και 45-64 ετών) θα μειωθεί. Ειδικότερα, ο πληθυσμός των 45-64 ετών που είναι ο ίδιος και στα τρία σενάρια αναμένεται να περιορισθεί στα 2,17 εκατομ. το 2050, μια μείωση κατά 820.000 περίπου σε σχέση με το 2022), ενώ η μείωση των 20-44 ετών διαφοροποιείται ανά σενάριο. Έτσι τελικά οι 20-64 ετών (6,03 εκατομ. το 2022) θα κυμανθούν από 4,4 έως 4,6 εκατομ. Το 2050, μια μείωση από 1,7 το μέγιστο έως 1,4 εκατομ. το ελάχιστο).
Τέλος, ο πληθυσμός των 0-19 ετών επίσης αναμένεται να μειωθεί κατά λίγες χιλιάδες στο «υψηλό», κατά 500.000 στο «ενδιάμεσο» και κατά 1 εκατομ. στο «χαμηλό σενάριο».
Αρνητικά τα φυσικά ισοζύγια έως το 2050
Εξαιτίας της γήρανσης, και παρά το γεγονός ότι η προσδοκώμενη ζωή αναμένεται να αυξηθεί, οι θάνατοι δεν αναμένεται να μειωθούν, αλλά θα κυμανθούν σε όλα τα σενάρια γύρω από τις 125.000 -130.000 ετησίως μέχρι το 2050.
Σύμφωνα με την έρευνα, ακόμη και αν η ένταση της γονιμότητας αυξηθεί, οι γεννήσεις αναμένεται στο μεν «ενδιάμεσο» σενάριο να κυμανθούν ετησίως γύρω από τις 75.000 (λιγότερες από τις 89.000 ετησίως κατά μέσο όρο της δεκαετίας 2012-2021) στο δε «υψηλό» γύρω από τις 98 χιλ. (ελαφρώς περισσότερες).
«Τα φυσικά ισοζύγια, επομένως, θα συνεχίσουν μέχρι το 2050 να είναι αρνητικά οδηγώντας στη μείωση του πληθυσμού, καθώς το μικρό θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο δεν είναι δυνατόν να τα αντισταθμίσει», υποστηρίζουν οι καθηγητές στη νέα έκδοση των «Δημογραφικών Νέων». Για να μην μειωθεί ο πληθυσμός την περίοδο 2022-2049, θα απαιτηθεί την περίοδο αυτή ένα συνολικό μεταναστευτικό ισοζύγιο πολύ υψηλότερο από αυτό των 140.000 ανθρώπων. Συγκεκριμένα θα απαιτηθούν από 870.000 έως 1,38 εκατ. μετανάστες που θα κλείσουν την… «ψαλίδα».
Κι αυτό γιατί έως το 2050, ακόμη και αν η γονιμότητα αυξηθεί, οι γεννήσεις θα εξακολουθήσουν να είναι λιγότερες από αυτές της προηγούμενες δεκαετίας, αφενός μεν επειδή μειώνεται ο πληθυσμός των γυναικών που είναι σε ηλικία να αποκτήσει παιδί και αφετέρου εξαιτίας της χαμηλής γονιμότητας.
«Η «ανόρθωση» της γονιμότητας τις αμέσως επόμενες δεκαετίες, αν επιτευχθεί, θα οδηγήσει προοδευτικά αφενός μεν στην ανακοπή της συρρίκνωσης του πλήθους των γυναικών 25-44 ετών, αφετέρου δε στη σταθεροποίηση αργότερα των γεννήσεων γύρω από τις 100.000 και κατ’ επέκταση σε ένα σχετικά ισορροπημένο φυσικό ισοζύγιο», τονίζουν οι δύο καθηγητές στα «Δημογραφικά Νέα», ζητώντας λήψη μέτρων για την ενίσχυση της οικογένειας και ταυτόχρονα για την ανακοπή του κύματος φυγής των νέων ενηλίκων στο εξωτερικό.
ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
