Ανάβω τσιγάρο, γέρνω πίσω, εισπνέω βαθιά και πιάνω τον εαυτό μου να αναρωτιέται αν ο Τζίμης επικοινωνεί με το περιβάλλον ή, καθώς πίνει μια μικρή γουλιά από τον παγωμένο καφέ του, κοιτάζει μυστικά τον κόσμο με εκείνα τα εκστατικά μάτια, τα γεμάτα εμπιστοσύνη.
Για την ακρίβεια τα μάτια του Τζίμη μοιάζουν με μάτια βοδιού που το πηγαίνουν στο σφαγείο σέρνοντας. «Γιατί θέλουν να με σφάξουν; Τι κακό είδαν από μένα;». Ειλικρινά, σε κάθε περίπτωση δεν προκάλεσα εγώ αυτό το βλέμμα• είναι η φυσική του έκφραση. Μια μέρα, εκεί που διάβαζε εφημερίδα, μου λέει: «Για δες! Πέφτει επιτέλους ο πληθωρισμός, αλλά οι τιμές ανεβαίνουν!». «Τι σημασία έχει; Ο πληθωρισμός μια φορά πέφτει, αυτό έχει σημασία!» έκανα σοβαρά. «Έχεις δίκιο, αυτό έχει σημασία», συμφώνησε. Πάντα έτσι είναι, έτοιμος να αφεθεί σε μένα με εμπιστοσύνη από τότε που ήμαστε παιδιά. Προχτές μου έφερε μια παλιά φωτογραφία από το σχολείο. Ίδιο βλέμμα ακόμα και τότε. Τον ρώτησα: «Εξακολουθείς να είσαι πάντα τόσο εύπιστος;». Με κοίταξε και γέλασε. «Όχι, σε σχέση με σένα είμαι απλώς εγώ». Και περίμενε να πω κάτι. Εγώ όμως θαύμαζα το κουράγιο του να είναι ο εαυτός του. Βλακώδης εαυτός! Και αναρωτήθηκα ξανά αν συνειδητοποιεί πόσο ανόητος είναι που με αποδέχεται πλήρως και δίχως κριτική και αν στ’ αλήθεια τού αρέσει κάτι τέτοιο και περιμένει ν’ ακούσει από μένα κάποια κολακεία.
Α, αυτό ήταν πρόστυχο εκ μέρους μου! Πώς μπόρεσα να ξεχάσω τις αμέτρητες φορές που στάθηκε στο πλευρό μου χωρίς όρους και δίχως προϋποθέσεις! Και πάνω απ’ όλα πώς μπόρεσα να ξεχάσω το απόγευμα που βαδίζαμε στις παρυφές της διαδήλωσης, παιδιά ακόμα, φοιτητές, όταν ακούγαμε τα συνθήματα που δονούσαν την ατμόσφαιρα• πώς στράφηκε μες στον ορυμαγδό και με ρώτησε με φωνή που συνήθως χρησιμοποιούμε όταν ρωτάμε, «τι ώρα είναι;» ή «θα πάμε αύριο για μπάνιο;»… «Πες μου» με ρώτησε, «είναι ώριμες οι συνθήκες για την Επανάσταση;». Δε θέλω να θυμάμαι πόση εμπιστοσύνη έκρυβε το βλέμμα του. Και ξέρετε τι απάντησα; Ακριβώς τη στιγμή εκείνη, λες και εγώ ο ίδιος είχα δώσει την εντολή, ξέσπασε μια βροχή από δακρυγόνα, κι εγώ κατάφερα να φωνάξω μέσα στον πανικό, ανέμελα: «Δε σ’ άκουσα!». Σατανικό! Δεν έχετε την ίδια γνώμη; Εκείνος ίσως όχι εντελώς. Εκείνος ήταν σαν το παιδί που ακούει το δάσκαλο να αποφαίνεται: «Ένα και ένα κάνουν δύο και δεν χωρεί καμιά αμφιβολία!». Γι’ αυτό και περιμένει ακόμα την απάντηση.
Όλα αυτά δημιουργούν την εντύπωση ότι ο Τζίμης είναι ο μεγάλος αφελής. Ψέματα! Είναι εξαίσια, εκθαμβωτικά έξυπνος! Υποδειγματικός επαγγελματίας. Αν τον παρακολουθήσεις στη δουλειά του, αν τον αιφνιδιάσεις σε εντελώς ανύποπτες στιγμές της κοινωνικής ζωής του, ακόμα και τότε είσαι υποχρεωμένος να παραδεχτείς: «Δεν έχω ξαναδεί τόσο έξυπνο άνθρωπο». Μόνο στη σχέση του με εμένα είναι που αφήνεται. Μια στιγμή όμως! Αυτή του η εμπιστοσύνη μού δημιουργεί την υποχρέωση να φερθώ ανάλογα. Περίεργο! Κάθε φορά περνάει από το μυαλό μου σα σκιά ότι πρέπει να βρω πολύ απλά λόγια για να τον κάνω να ακούσει αυτό που θέλει –κι όχι μόνο απλά, αλλά λόγια από την καρδιά. Όχι ατάκες έξυπνες, όχι κόλπα. Την απλή αλήθεια να του πω, έτσι όπως μονάχα ένας ψεύτης ξέρει να τη λέει.
Οι φίλοι
