Φονική λαίλαπα που εξαπλώνεται με ραγδαίους ρυθμούς πλήττει τα ελαιόδεντρα και τα εδάφη της Μαγνησίας με το όνομα αυτής να ακούει στο «μύκητας verticillium». Ήδη έχει καταστραφεί το 40% του φυτικού κεφαλαίου που ανήκει στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Βόλου, το Πήλιο ευτυχώς ακόμα αντιστέκεται, γεγονός που καθιστά 173.782 δέντρα ολοσχερώς κατεστραμμένα!
Για να καταλάβουμε την λειτουργία του μύκητα ίσως θα έπρεπε να τον παρομοιάσουμε με την ασθένεια του έιτζ, άλλωστε δεν αναφέρεται τυχαία από τον επιστημονικό κόσμο ως «έιτζ της ελιάς», αφού όπως και στην ασθένεια που προσβάλλει τους ανθρώπους και σταδιακά καταστρέφει τον οργανισμό και όλο το ανοσοποιητικό σύστημα, έτσι και ο μύκητας επιδρά στο δέντρο.
Ο verticillium προσβάλλει το ελαιόδεντρο από τη ρίζα και το καίει ολοκληρωτικά. Το παράδοξο ωστόσο είναι πως η ξήρανση του φυτού ξεκινά από το φύλλωμα και σταδιακά προχωράει στον κορμό, έως ότου καταστραφεί όλο το δέντρο. Η ασθένεια δεν μπορεί να χαρακτηριστεί παρά μόνο «θανατηφόρα».
Το σημαντικό όμως είναι πως ακόμη και η κοπή του «άρρωστου» δέντρου ή η αντικατάστασή του με άλλο δεν έχει κανένα αποτέλεσμα, καθώς στο καινούργιο δέντρο παρουσιάζεται το ίδιο φαινόμενο, ενώ στα κτήματα που εμφανίζεται η ασθένεια είναι ζήτημα χρόνου η πλήρης καταστροφή του ελαιοπερίβολου.
Παράλληλα έχει διαπιστωθεί πως εφόσον το ελαιόδεντρο προσβληθεί από το μύκητα, ακόμα και να αφαιρεθεί και να φυτευτεί στο ίδιο σημείο άλλο είδος δέντρου, αχλαδιά, κερασιά, αμυγδαλιά, ο,τιδήποτε και να είναι αυτό, θα πληγεί από το μύκητα. Μπορεί λοιπόν ο verticillium να χτυπά τις ελιές, ωστόσο φαίνεται ασταμάτητος και σε άλλες καλλιέργειες, εφόσον κάνει την εμφάνισή του σε ένα ελαιοπερίβολο.
Ουσιαστικά λοιπόν ο μύκητας καταστρέφει ολοσχερώς το φυτικό κεφάλαιο. Για να γίνει πιο κατανοητό, εάν ο μύκητας εμφανιστεί σε ένα κτήμα, τότε το καθιστά ουσιαστικά άχρηστο, καθώς μπορεί να μην προσβληθούν όλα τα δέντρα σε μία χρονιά, αλλά σταδιακά θα επέλθει η πλήρης καταστροφή.
Κάηκε το 40% των ελαιοδέντρων στη Μαγνησία!
Μέχρι και σήμερα στην περιοχή της Μαγνησίας έχει πληγεί το 40% των ελαιοδέντρων που ανήκουν στην περιοχή της ΕΑΣ Βόλου. Συνολικά από 434.455 δέντρα έχουν καεί τα 173.782 με το πρόβλημα να εμφανίζεται ιδιαίτερα μεγάλο στις περιοχές της Νέας Αγχιάλου, Σέσκλου, Βελεστίνου και Καναλίων. Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός πως η εξάπλωση του μύκητα είναι ραγδαία, αφού κάθε χρόνο προσβάλλεται το 10% περίπου των δέντρων που απομένουν.
«Στην Αγχίαλο αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα», επισημαίνει ο πρόεδρος της ΕΑΣ Βόλου Νικήτας Πρίντζος ενώ επισημαίνει και συγκεκριμένες περιπτώσεις παραγωγών που έχουν καταστραφεί.
Αγρότης στο Αερινό του δήμου Βελεστίνου από τα 130 ελαιόδεντρα που διατηρούσε έχει καταφέρει να σώσει μέχρι στιγμής τα 40, ενώ άλλος αγρότης στην περιοχή του Σέσκλου από ελαιοπερίβολο 4.500 δέντρων ήδη μετράει μια καταστροφή ύψους 700 αχρηστευμένων δέντρων.
Πραγματικά στο δρόμο Βόλου – Βελεστίνου μια ματιά στα ελαιόδεντρα που βρίσκονται επί της οδού θα σας πείσει για τη σοβαρότητα του ζητήματος. Μια βόλτα μάλιστα σε ένα από αυτά τα κτήματα θα σας κάνει να νιώσετε πως η φωτιά που πέρασε από εκεί δεν άφησε τίποτα όρθιο στο πέρασμά της!
Οι συνολικά 2.000 περίπου παραγωγοί στην περιοχή της Νοτιοδυτικής Μαγνησίας και του κάμπου βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού, καθώς τα χέρια τους είναι δεμένα και δεν ξέρουν πού να στραφούν για να διεκδικήσουν ό,τι έχουν χάσει… Τη δουλειά τους, τη ζωή τους, το μέσο διαβίωσής τους. Τρόμος, απόγνωση, αβεβαιότητα και αγωνία για το αύριο διαγράφεται στα πρόσωπά τους…
Αντιστέκεται το Πήλιο
Αν και η περιοχή του κάμπου και της Νοτιοδυτικής Μαγνησίας μετράει τις πληγές της, το Πήλιο φαίνεται να αντιστέκεται στην απειλή του verticillium.
Όπως μας εξηγούν παραγωγοί αλλά και ο πρόεδρος της ΕΑΣ Βόλου αυτό οφείλεται στην ποικιλία των δέντρων, καθώς το μοναδικό στοιχείο που έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να εξαγάγουν οι επιστήμονες – μελετητές είναι πως ο μύκητας προσβάλλει περισσότερο συγκεκριμένες ποικιλίες που είναι πιο ευαίσθητες σε αυτόν και πρόκειται κυρίως για τις ποικιλίες ελαιοδέντρων Χαλκιδικής, ενώ υπάρχουν και σκέψεις που ακόμα εξετάζονται πως τα δέντρα της εν λόγω ποικιλίας που προμηθεύονται οι παραγωγοί είναι ήδη προσβεβλημένα από το μύκητα.
Στο Πήλιο ωστόσο η πλειοψηφία της παραγωγής είναι από δέντρα άγρια, ηλικίας 50 έως 100 ετών που φαίνεται να είναι πιο ανθεκτικά από τα υπόλοιπα. «Τα δέντρα στο Πήλιο είναι κατά βάση αγριελιές, που έβαζαν οι παραγωγοί και μετά τα μπόλαζιαν για να κάνουν τα ήμερα δέντρα και να προχωρούν σε καλλιέργεια. Αυτά τα δέντρα από ό,τι καταλαβαίνουμε δύσκολα προσβάλλονται από τον μύκητα», επισημαίνει ο κ. Πρίντζος.
Σηκώνουν τα χέρια ψηλά οι επιστήμονες
Μέχρι και σήμερα δεν έχει βρεθεί θεραπεία για τα δέντρα αλλά και το έδαφος που προσβάλλονται από το μύκητα. Οι επιστήμονες αδυνατούν να βρουν τρόπο, τόσο πρόληψης, όσο και αντιμετώπισης της ασθένειας.
Αν και ο μύκητας έχει κάνει την εμφάνισή του εδώ και 20 χρόνια περίπου, οι ειδικοί δεν έχουν καταφέρει να τον αντιμετωπίσουν και να τον περιορίσουν και χρόνο με το χρόνο φαίνεται πως η δράση του εξαπλώνεται. Μάλιστα, όπως επισημαίνεται, σε αυτό έχει συμβάλλει και η αποδυνάμωση των εδαφών με την υπερεντατική καλλιέργεια και τη χρήση πολλών φυτοφαρμάκων αλλά και την πλήρη απουσία των γεωπόνων από την ύπαιθρο.
Σημαντικό είναι πως και οι οργανισμοί δεν μπορούν να καταγράψουν την πλήρη ζημιά σε κάθε περιοχή, αφού οι παραγωγοί όταν καταστραφεί ένα ελαιόδεντρο σπεύδουν να το κόψουν και να το απομακρύνουν, με αποτέλεσμα ακόμα και η πιθανότητα αποζημίωσής τους να είναι αδύνατη!
Πάντως οι επιστήμονες από τη στιγμή που δεν βρίσκουν κάποιο τρόπο αντιμετώπισης, εξέτασαν ακόμα και το αν μεταδίδεται με το νερό και τις ουσίες του εδάφους, αλλά δεν εξήχθησαν συμπεράσματα καθώς ακόμα και η κάλυψη των σημείων που προσβλήθηκαν σε κτήματα με νάιλον για την απομόνωσή τους δεν απέδωσε καρπούς. Τώρα εξετάζουν το ενδεχόμενο εύρεσης συγκεκριμένης ποικιλίας που δεν μπορεί να προσβάλλει ο μύκητας.
Παρέμβαση ΕΑΣ Βόλου στην Ευρωπαϊκή Ενωση
Η ΕΑΣ Βόλου έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και πάρα πολύ καιρό και έχει προσπαθήσει να διοργανώσει ημερίδα ενημέρωσης με επιστήμονες και αρμοδίους φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς ωστόσο μέχρι σήμερα να έχει υπάρξει θετική ανταπόκριση.
«Προσπάθησα μέσω και της ΠΑΣΕΓΕΣ να κάνουμε παρέμβαση στην ΕΕ να έρθουν εκτιμητές στην περιοχή μας και ερευνητές από τις Βρυξέλες, ωστόσο μας είπαν πως δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη», επισημαίνει ο κ. Πρίντζος.
