Παλιά παραδοσιακά επαγγέλματα που τείνουν να εκλείψουν αναβιώνουν στο πλαίσιο της εκδήλωσης που θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις 6.30 μ.μ. στην αυλή του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου, με πρωτοβουλία της Κοινότητας Μακρινίτσας, του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου και της ΕΚΠΟΛ.
Δύο παράλληλες οικογενειακές ιστορίες, συνδεδεμένες με τα παμπάλαια μυστικά της σχοινοποιίας και της βυρσοδεψίας, θα αφηγηθούν με τον δικό τους τρόπο δύο επαγγελματίες της περιοχής, ο Νίκος Δουλαδίρης και ο Αλέξης Κάππας, οι οποίοι συνεχίζουν την παράδοση που τους κληροδότησαν οι προγενέστεροι, έχοντας ως σημείο αναφοράς την περιοχή των Παλαιών.
Η ιστορία της οικογένειας Δουλαδίρη έχει βαθιές ρίζες στην τέχνη της σχοινοποιίας και σαγματοποιίας, με πρώτο διδάξαντα τον Νίκο Δουλαδίρη, συνονόματο παππού του συνεχιστή της ίδιας παράδοσης. «Ο παππούς μου Νίκος, αναφέρει ο κ. Δουλαδίρης, έμαθε στην Αίγυπτο την τέχνη της σχοινοποιίας και το 1913 που επέστρεψε στην Ελλάδα, δημιούργησε το κατάστημα που συνεχίζω εγώ μετά από τον πατέρα μου. Η καταγωγή μας είναι από την Ηπειρο, εξηγεί ο ίδιος, και το 1890 που πήγε στην Αίγυπτο ο παππούς μου, γνώριζε επίσης την τέχνη του σαγματοποιού, η οποία έχει σχέση με την κατασκευή της δερμάτινης ιπποσκευής, δηλαδή τα πιστιά, το καπίστρι του αλόγου, την σέλα κ.λ.π.». Το κατάστημα που δημιούργησε ο αείμνηστος Νίκος Δουλαδίρης το 1913 στη συμβολή των οδών Κροκίου και Παπακυριαζή, ήταν η αφετηρία της παράδοσης που συνέχισαν διαδοχικά ο γιος του Γιάννης και ο εγγονός του, ο 54χρονος σήμερα Νίκος Δουλαδίρης, ο οποίος σημειωτέον είναι και ο μοναδικός σελοποιός στην περιοχή.
Το αντικείμενο δουλειάς, παραμένει το ίδιο, όπως άλλωστε και το μεράκι που γράφει τη συνέχεια μιας παράδοσης πολλών ετών, ενώ όπως προσθέτει ο ίδιος «πέρα από την δερμάτινη «φορεσιά» του αλόγου και τα σχοινιά, την τελευταία δεκαετία ασχολούμαι και με αξεσουάρ για σκύλους, λουριά αλλά και αλυσίδες». Η κατασκευή του σχοινιού είναι «χρονοβόρα διαδικασία καθώς οι παλαιότεροι το έστριβαν στο χέρι, χρησιμοποιώντας παραδοσιακά εργαλεία και ειδικό χόρτο ως πρώτη ύλη» θα πει ο ίδιος. Στην σημερινή εκδήλωση ο κ. Δουλαδίρης θα δείξει στους παριστάμενους τα μυστικά της τέχνης του παππού και του πατέρα του, χρησιμοποιώντας τα παλιά εργαλεία που έχουν γράψει ιστορία. Η συγκεκριμένη τέχνη εξάλλου «είναι η ίδια μου η ζωή» ομολογεί ο ίδιος και προσθέτει ότι «όλες οι μνήμες που έχω από παιδί είναι σύμφυτες με το μαγαζί στα Παλιά, την περιοχή που έσφυζε κάποτε από εμπορική δραστηριότητα. Τριγύρω ακούγονταν οι ήχοι από τα αμόνια και τα σφυριά κι όταν γίνονταν παζάρι, γέμιζαν από κόσμο τα χάνια αλλά και οι κεντρικοί δρόμοι γύρω από την πλατεία». Εν έτει 2010 ο κ. Δουλαδίρης συνεχίζει με την ίδια πάντα προσήλωση την τέχνη του σαγματοποιού και του σχοινοποιού, έχοντας την πεποίθηση ότι «η παράδοση πρέπει να διατηρηθεί ζωντανή».
Ο τελευταίος βυρσοδέψης
Ανάλογη είναι η ιστορία της οικογένειας Κάππα στον τομέα της βυρσοδεψίας, μιας τέχνης που ανάγεται στο μακρινό παρελθόν και παραμένει ζωντανή στο χρόνο επί τρεις γενιές. Ο Αλέξης Κάππας συνεχίζει με ζήλο την τέχνη του παππού του Αλέξη και του πατέρα του Αθανάσιου, στο βυρσοδεψείο της οδού Σαρανταπόρου στην περιοχή των Παλαιών. Πρώτος διδάξας «ο παππούς μου, Αλέξης ο οποίος άρχισε να εξασκεί την τέχνη του βυρσοδέψη στην Μακρινίτσα, τόπο καταγωγής μας, και σε νεαρή ηλικία ο πατέρας μου Αθανάσιος Κάππας, ήρθε στο Βόλο και δημιούργησε το βυρσοδεψείο γύρω στο 1947, αρχικά στην Νεάπολη και στην συνέχεια εδώ, στην οδό Σαρανταπόρου 1» αναφέρει ο κ. Κάππας, ανατρέχοντας στο παρελθόν. Οι εικόνες που έχουν αποτυπωθεί στην μνήμη του, είναι ταυτόσημες με την τέχνη των προγόνων του, μια δύσκολη, αλλά και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, ταυτόχρονα διαδικασία. «Απαιτούνται περίπου δυόμιση μήνες έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία επεξεργασίας του δέρματος, προκειμένου να καταστεί ανθεκτικό στο χρόνο» εξηγεί ο 53χρονος βυρσοδέψης, ο οποίος αναπτύσσει πολύ αξιόλογη δραστηριότητα. Από την διαδικασία της δέψης, του εμποτισμού δηλαδή του δέρματος με ειδικές φυτικές ουσίες που το καθιστούν ανθεκτικό στο χρόνο, έως την τελική φάση, απαιτεί πολύ κόπο, προσήλωση αλλά και μεράκι, ενώ όπως επισημαίνει ο συμπολίτης βυρσοδέψης «παλαιότερα οι βυρσοδέψες δούλευαν περισσότερο με τα χέρια, ενώ σήμερα έχουμε στην διάθεσή μας τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό, που διευκολύνει την δουλειά μας».
Στην σημερινή εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου «θα δείξω τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν ο παππούς και ο πατέρας μου, ο οποίος «έφυγε» πριν από σαράντα μέρες σε ηλικία 94 ετών, δουλεύοντας με τα χέρια. Παράλληλα, θα δείξω σε ποιο στάδιο παίρνουμε τα δέρματα και ποια είναι η τελική τους μορφή», εξηγεί ο ίδιος. Οι εικόνες που έχουν καταγραφεί στην μνήμη του είναι σύμφυτες με την βυρσοδεψία και την εξελικτική πορεία που ακολούθησε στο χρόνο, μέχρι και σήμερα. Ο Αλέξης Κάππας, ο οποίος είναι ο τελευταίος βυρσοδέψης της περιοχής, δηλώνει «λάτρης της παράδοσης» και υπογραμμίζει ότι «πρέπει να διατηρηθεί ζωντανή στο πέρασμα του χρόνου» παράλληλα με τα επαγγέλματα που έθρεψαν πολλές γενιές σε δύσκολες εποχές, γράφοντας σημαντικά κεφάλαια στην τοπική ιστορία.
