Του Θωμά Κακαδιάρη, μοτοσυκλετιστή
Την προηγούμενη Κυριακή υποσχέθηκα να σας παρουσιάσουμε το Ολοκληρωμένο Σύστημα Οδήγησης αναλύοντας τον ορισμό της Προηγμένης Οδήγησης. Το Σύστημα αυτό μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα των δυστυχημάτων ακόμη και αν οι δρόμοι δεν βελτιωθούν ικανοποιητικά, ακόμη και αν αυτό δεν διδαχθεί στην πλειονότητα των οδηγών.
Μια από τις μεγαλύτερες πλάνες όσον αφορά στην οδήγηση είναι ότι οι επιδέξιοι οδηγοί είναι και οι ασφαλέστεροι. Χρησιμοποιώ τη λέξη «πλάνη» και όχι «λάθος» εσκεμμένα και θα εξηγήσω τον λόγο πιο κάτω, παίρνοντας τα πράγματα από την αρχή.
Καθένας μας, όταν ξεκινά να διανύσει μια απόσταση για οποιονδήποτε σκοπό, επιδιώκει δύο πράγματα, να διατηρήσει την ακεραιότητά του και να εκπληρώσει τον σκοπό, για τον οποίο αποφάσισε να κινηθεί. Αυτό ισχύει για κάθε είδους μετακίνηση, ακόμα και όταν κινείται κάποιος με τα πόδια. Θέλουμε λοιπόν να μην απειληθούμε από οτιδήποτε, αλλά και όταν αυτό συμβεί, να είμαστε σε θέση να το αποφύγουμε και συγχρόνως να συνεχίσουμε την πορεία μας με τον ρυθμό που εμείς έχουμε αποφασίσει και το περιβάλλον επιτρέπει.
Εξετάζοντας το οδικό περιβάλλον ως σύνολο, μπορούμε να οργανώσουμε τις πιθανές απειλές και τους πιθανούς κινδύνους, ανάλογα με την προέλευση, σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
α. Τους κινδύνους από τον σχεδιασμό της οδού (στροφές, σταυροδρόμια κ.λπ.).
β. Τους κινδύνους από τους υπόλοιπους χρήστες που μοιραζόμαστε την οδό (οδηγούς, πεζούς κ.λπ.).
γ. Τους κίνδυνους που προέρχονται από ειδικές συνθήκες (πάγος, βροχή, χαλίκια, χυμένα υγρά κ.λπ.).
Οι κίνδυνοι από την α και την γ κατηγορία μέχρι τη δεκαετία του ‘70 ήταν οι κίνδυνοι που απειλούσαν – κυρίως – την ασφάλειά μας ή μας ανάγκαζαν να κινηθούμε με σκοπό την αποφυγή τους και τη διαχείρισή τους. Προφανώς ένας επιδέξιος οδηγός – χειριστής θα ήταν αρκετά ασφαλής, αφού ήξερε να στρίβει, να φρενάρει, γενικώς να χειρίζεται τη μοτοσυκλέτα του (και κάθε όχημα) με τρόπο που θα ήταν ασφαλής. Εκεί στις αρχές του ‘80, οι κίνδυνοι από την β κατηγορία αυξήθηκαν δραματικά και αυτό αποτυπώνεται και στα τροχαία δυστυχήματα και τα αποτελέσματά τους. Θανατηφόρα από συγκρούσεις οχημάτων και σπανίως από έξοδο σε στροφή κ.λπ. Υπήρξε αύξηση του αριθμού των οχημάτων συγχρόνως με αύξηση των διανυομένων χιλιομέτρων που διόγκωσε το πρόβλημα.
Για να έχουμε μια πιο δυναμική αποτύπωση του προβλήματος εφευρέθηκε ο όρος οχηματοχιλιόμετρο ως γινόμενο του αριθμού των οχημάτων επί του αριθμού των διανυομένων χιλιομέτρων. Για να γίνει κατανοητό, σκεφτείτε ότι ένα εκατομμύριο οχήματα, τα οποία είναι σταθμευμένα, δεν υπάρχει περίπτωση να προκαλέσουν δυστύχημα, ενώ μόλις το ένα δέκατο αυτών, δηλ. 100.000 οχήματα, αν διανύουν μόλις 10 χιλιόμετρα το καθένα τη μέρα αυξάνουν κατακόρυφα την πιθανότητα εμπλοκής τους σε δυστύχημα στους καθημερινούς δρόμους. Αν βρισκόσασταν σε βραδινή έξοδο με τους φίλους σας σε κάποιο παραθαλάσσιο μέρος το 1975 και επιστρέφατε, θα χαιρετούσατε δυο – τρεις στον δρόμο με κάποιο δικό τους όχημα. Αν κάνετε την ίδια διαδρομή σήμερα θα χαιρετίσετε τη μισή πόλη! Πρακτικά το 1975 ήσασταν εσείς και ο… δρόμος, οπότε αρκούσε η επιδεξιότητά σας να σας φέρει ασφαλώς πίσω, ενώ σήμερα χρειάζεται και κάτι περισσότερο, με δεδομένη την παρουσία εκατοντάδων άλλων οχημάτων.
Η επιδεξιότητα στον χειρισμό – η οποία προφανώς ήταν πάντα απαραίτητη – άρχισε να μην είναι επαρκής, καθώς σήμερα και πιο πολλοί χρησιμοποιούν τους δρόμους και πολύ συχνότερα. Αυτό ως γεγονός δημιούργησε την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το ζήτημα πιο «επαγγελματικά» ακόμη και από τα εκατομμύρια των ερασιτεχνών οδηγών, όπως είμαστε η συντριπτική πλειονότητα των οδηγών στον δρόμο. Εδώ εμφανίστηκε ο όρος «roadattitude» δηλ. σε «οδική στάση» και μεταφράστηκε λανθασμένα σε «οδική συμπεριφορά» με ηθικοπλαστικό περιεχόμενο λες και αναφερόμαστε σε ατομική συμπεριφορά καλών τρόπων (αγγλιστί behavior). Στην πραγματικότητα απαιτούνται συμπλήρωση των γνώσεων και βελτίωση των δεξιοτήτων χειρισμού του οχήματος με ένα σύστημα ενεργειών, που διαρκώς θα εξασφάλιζε τόσο τη δική μας ακεραιότητα, όσο και των υπολοίπων χρηστών της οδού και θα περιγραφόταν ως σβέλτη, σίγουρη κίνησή μας προς τον προορισμό μας, όποιος και αν είναι.
Αυτό είναι το Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Κυκλοφορίας, το οποίο κάλυψε και καλύπτει αρχικά τις ανάγκες επαγγελματιών, ενστόλων μοτοσυκλετιστών και φυσικά μπορεί να διδαχτεί σε κάθε μοτοσυκλετιστή που έχει ήδη αποκτήσει την άδεια οδήγησης και θα ήθελε να βελτιώσει την οδήγησή του, κυρίως όμως την ασφάλειά του.
Συχνά διαφημίζονται εκπαιδεύσεις με τίτλους, όπως σχολεία ασφαλούς ή προηγμένης οδήγησης και απευθύνονται πολύ συχνά σε πολυπληθή ακροατήρια, τα οποία εκτός από τη θεωρία παίρνουν μέρος σε ασκήσεις δεξιότητας σε ελεγχόμενους χώρους, πιθανόν σε κάποια πίστα. Αν εξαιρέσουμε τις εκπαιδεύσεις που αναφέρονται σε κάποια αθλητική δραστηριότητα της μοτοσυκλέτας, οι οποίες είναι απόλυτα φυσικό να πραγματοποιούνται σε κατάλληλη πίστα, οι υπόλοιπες εκπαιδεύσεις αναλώνονται σε βελτίωση της δεξιότητας χειρισμού της μοτοσυκλέτας. Αυτό είναι μεν απαραίτητο στοιχείο ασφάλειας, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι οι εκπαιδεύσεις αυτές εκπαιδεύσεις προηγμένης οδήγησης.
Η εκπαίδευση προηγμένης οδήγησης γίνεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ στον καθημερινό δρόμο και ΑΤΟΜΙΚΑ, διότι ο κάθε οδηγός αποτελεί διαφορετική περίπτωση. Απαιτούνται παρατηρούμενες διαδρομές, ώρες ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ και πολλή δουλειά, κάτι που ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ, αλλά ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ από εθελοντές, όπως είναι οι εκπαιδευτές του Ελληνικού Ινστιτούτου Μοτοσυκλέτας ΜΟΤΟΘΕΣΙΣ της ΜΟΤ.Ο.Ε. Οι εκπαιδευτές του Ινστιτούτου διδάσκουν προηγμένη οδήγηση και για να μην εννοεί καθένας διαφορετικά τον όρο, ας δούμε τι εννοούμε δανειζόμενοι τον όρο από τη διεθνή βιβλιογραφία:
Προηγμένη οδήγηση μοτοσυκλέτας είναι η ικανότητα να ελέγχεις τη θέση και την ταχύτητα της μοτοσυκλέτας με ασφάλεια, συστηματικά και ομαλά, να αξιοποιείς τις οδικές και τις κυκλοφοριακές συνθήκες για να κινηθείς ανεμπόδιστα, με δεξιότητα και υπευθυνότητα. Αυτή η ικανότητα απαιτεί μια θετική, ευγενική συμπεριφορά και ένα υψηλό επίπεδο ικανότητας οδήγησης, το οποίο βασίζεται στη συγκέντρωση, στην αποτελεσματική παρατήρηση ολόγυρα, στην πρόβλεψη και στον σχεδιασμό. Επιπλέον, η ικανότητα αυτή πρέπει να συνδυάζεται με τον επιδέξιο χειρισμό της μοτοσυκλέτας. Η μοτοσυκλέτα πρέπει να είναι στη σωστή θέση στον δρόμο τη σωστή στιγμή, να κινείται με τη σωστή ταχύτητα, να έχει τη σωστή σχέση στο κιβώτιο και να είναι σε θέση να σταματήσει με ασφάλεια, πάντα στη δική της πλευρά του δρόμου και μέσα στην απόσταση που βλέπεις εμπρός ελεύθερη από εμπόδια.
Διαβάζοντας στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ της Κυριακής αυτό, αλλά και τα προηγούμενα δύο άρθρα μπορεί πλέον ο καθένας να ξεκαθαρίσει τις έννοιες ασφάλεια, προηγμένη οδήγηση, δεξιότητα χειρισμού του οχήματος. Ολα τα παραπάνω αφορούν σε ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ χρησιμοποιεί μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα, ανεξαρτήτως ηλικίας, εκτός από αυτούς που συνήθως τα ξέρουν όλα και θα συνιστούσα να κάνετε ένα δώρο στον εαυτό σας και την οικογένειά σας, παρακολουθώντας τα προγράμματα εκπαίδευσης του Ελληνικού Ινστιτούτου Μοτοσυκλέτας ΜΟΤΟΘΕΣΙΣ της ΜΟΤ.Ο.Ε. Ετσι φροντίζετε την ασφάλειά σας μέσα από τη μάθηση, διότι κανένας άλλος δεν θα σας φροντίσει καλύτερα από τον… εαυτόν σας!
