Του Θανάση Κουντουρά, Συν/χου Γεωπόνου πρ. Προέδρου Γεωπονικού Συλλόγου Μαγνησίας
Μέρος Πρώτο
Η τεράστια και ουσιαστική διαχρονική «αξία» του νερού
Πρόλογος
Με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού, στις 22 Μαρτίου (κάθε χρόνο), θα αναφερθώ, όσο καλύτερα (και σε συνέχειες 6 άρθρων μου) για το οτιδήποτε είχε (διαχρονικά), έχει (σήμερα) και θα έχει (αύριο), άμεση ή έμμεση σχέση με το νερό. Δηλαδή, μ’ αυτόν τον «πόρο»…» «χρυσάφι», για ΟΛΟΥΣ μας!!!
Εισαγωγή
Το νερό (στην απλή δημοτική γλώσσα) ή ύδωρ (στην αρχαία ελληνική γλώσσα) ή οξείδιο του υδρογόνου (στην απλή χημική ορολογία), ΕΙΝΑΙ (κατά γενική παγκόσμια ομολογία) η περισσότερο υπάρχουσα και διαδεδομένη ανόργανη / χημική ένωση / ουσία στον πλανήτη μας. Διότι, τα υπάρχοντα νερά του πλανήτη μας (γενικά και κάθε μορφής):
* αφενός μεν καλύπτουν το 71% περίπου της επιφάνειας της Γης, είτε πάνω απ’ αυτήν (ως θάλασσα, λίμνες, έλη κ.α.) είτε κάτω απ’ αυτήν (ως υπόγειοι υδροφόροι ορίζοντες, ως πηγές κ.α.) και
* αφετέρου είναι «τρισυπόστατα», δηλαδή βρίσκονται στη φύση και στις τρεις υπάρχουσες, χημικές φάσεις, όπως π.χ.: α. στην υγρή «φάση», πάνω και μέσα στο έδαφος (στους ωκεανούς, στις θάλασσες, στις λίμνες, στα έλη, στους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες κ.α.) β. στη στερεά φάση, στην ατμόσφαιρα και στο έδαφος (ως χιόνι, ως χαλάζι, ως παγετώνας κ.α) και γ. στην αέρια φάση, στην ατμόσφαιρα (ως υδρατμοί, ως σύννεφα, ως πάχνη κ.α.)
Το νερό όμως, εκτός των προαναφερθέντων χαρακτηριστικών του, έχει και τις παρακάτω πολύ πολύτιμες «ιδιότητες»: ΗΤΑΝ, ΕΙΝΑΙ και ΘΑ ΕΙΝΑΙ ένα από τα πιο ανεκτίμητα «αγαθά», της «μητέρας φύσης», * ΗΤΑΝ, ΕΙΝΑΙ και ΘΑ ΕΙΝΑΙ, ένας «φυσικός πόρος» … «χρυσάφι», * ΗΤΑΝ, ΕΙΝΑΙ και ΘΑ ΕΙΝΑΙ ένα ζωτικό αγαθό, απαραίτητο για την ύπαρξη ζωής σε όλους τους ζώντες οργανισμούς (ανθρώπους, ζώα, φυτά, πτηνά, έντομα, ψάρια κ.α.). * ΗΤΑΝ, ΕΙΝΑΙ και ΘΑ ΕΙΝΑΙ η «κινητήρια δύναμη» της αγροτικής, βιομηχανικής, βιοτεχνικής κ.τ.λ. ανάπτυξης, * …. κ.α.
Η ιστορική, διαχρονική «αξία» του νερού
Η τεράστια και ουσιαστική «αξία» του νερού έχει αρχέγονες «ρίζες».
Γι’ αυτό, ακόμη και ο μυθικός άνθρωπος της πατρίδας μας, της Ελλάδας, στάθηκε με πολύ μεγάλη ευγνωμοσύνη, αλλά και με κατάπληξη μπροστά σ’ αυτό το «υδάτινο στοιχείο», Έτσι, ο «τότε μυθικός άνθρωπος» λάτρευε για θεούς και θεότητες τα ποτάμια, τις λίμνες, τις πηγές νερού, τη βροχή και άλλα υδάτινα «κατακρημνίσματα». Προσωποποίηση του νερού (στις διάφορες φυσικές του «καταστάσεις») ΗΤΑΝ (για τους ανθρώπους της Ελληνικής Μυθολογίας) οι παρακάτω «μορφές», οι οποίες, μάλιστα, είναι και θα είναι γνωστές σε όλους μας, από την…παιδική ηλικία!!! Όπως π.χ.
* Ο Ποσειδώνας, ο θεός της θάλασσας.
* Ο Νηρέας, η θαλάσσια θεότητα, που κατοικούσε στα βάθη των θαλασσών
* Ο Τρίτωνας, η θεότητα των λιμνών και των γλυκών νερών, γενικά.
* Οι Ναϊάδες, οι θεότητες των πηγών των ποταμών
* κ.τ.λ, κ.τ.λ.
Επίσης, ως θεότητες χαρακτηρίζονταν και αυτοί οι ίδιοι οι ποταμοί, όπως π.χ. ο Αχελώος (ποταμός), ο Αλφειός (ποταμός) κ.ά.
Εκτός, όμως, της αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας, το νερό (γενικά) υπήρξε, από τα προϊστορικά, ακόμα χρόνια, σημείο «εκκίνησης και πολιτισμικής αναφοράς. Έτσι παρατηρούμε, ότι οι πρώτοι ανθρώπινοι οικισμοί κτίστηκαν κοντά σε λίμνες (λιμναίοι οικισμοί), όπως π.χ. ο Προϊστορικός Λιμναίος Οικισμός Δεσπηλιού Καστοριάς, του τέλους, περίπου, της Μέσης Νεολιθικής περιόδου (5260 π.Χ., περίπου). Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων του ήταν η αλιεία (στην παραδίπλα του οικισμού λίμνη της Ορεστιάδας / λίμνη Καστοριάς) το κυνήγι, η καλλιέργεια της γης και η κτηνοτροφία.
Παράλληλα παρατηρούμε, ότι η αξιοποίηση του νερού και η ανάπτυξη των διαφόρων πολύ αρχαίων και αρχαίων πολιτισμών έγινε σε περιοχές κοντά σε ποτάμια, όπου με τη βοήθεια των νερών των ποταμών, πότιζαν τις διάφορες φυτικές καλλιέργειές τους, αλλά ΚΑΙ κοντά σε κύριους υδάτινους / θαλάσσιους και ποτάμιους «δρόμους», όπως π.χ.:
*Ο πολιτισμός της Μεσοποταμίας (δηλαδή της περιοχής που βρίσκεται στο σημερινό κεντρικό Ιράκ) αναπτύχθηκε (γύρω στην 4η χιλιετία π.Χ.) μεταξύ και γύρω από τους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη.
*Ο πολιτισμός της αρχαίας Αιγύπτου (η εμφάνιση του οποίου ξεκινά από το 3150 π.Χ., περίπου, μέχρι την οριστική ήττα των Αιγυπτίων από τους Ρωμαίους, το 31 π.Χ.) βασίσθηκε, κυρίως, στη «ζωοδόχο πηγή», στο «θεϊκό ποτάμι» Νείλο.
*Ο πολιτισμός της αρχαίας Κίνας, που η εμφάνισή του ξεκινά από την 3η χιλιετία π.Χ., περίπου, αναπτύχθηκε, κυρίως, γύρω από τους ποταμούς της χώρας αυτής, όπως π.χ. γύρω και κατά μήκος του Κίτρινου ποταμού / Χουάνγκ-τσέ, του Μακρύ ποταμού / Γιάνγκ-τσέ κ.ά., καθώς επίσης και στα παράλια αυτής της μεγάλης χώρας.
*Ο πολιτισμός της αρχαίας Ινδίας, ο οποίος αναπτύχθηκε αρκετά (από το 2000 π.Χ. ως το 1500 π.Χ.), είχε ως «βάση» την κοιλάδα του Ινδού ποταμού.
*Ο πολιτισμός της Αρχαίας Ελλάδας (από το 1600 π.Χ. και μετά) αναπτύχθηκε σε πόλεις της Ελλάδας, που ήταν (κυρίως) γύρω από τους τότε ποταμούς της χώρας (έστω και αν τα ελληνικά ποτάμια ήταν πάρα πολύ μικρότερα από τα προαναφερθέντα).
Ως παραδείγματα τέτοιων αρχαίων πόλεων, μπορούμε να αναφέρουμε τις παρακάτω: η αρχαία Αθήνα «χωροθετήθηκε» γύρω από τα τότε ποτάμια Κηφισό, Ιλισσό και Ιριδανό, η αρχαία Σπάρτη, «χωροθετήθηκε» στα υψώματα, γύρω και πάνω, από τον τότε ποταμό Ευρώτα, η αρχαία πρωτεύουσα του βασιλείου της Μακεδονίας Αίγες «χωροθετήθηκε» κοντά στον τότε ποταμό Ολγανό / σημερινό Τριπόταμο και τον ποταμό Αλιάκμονα κ.τ.λ.
Επίσης, με το νερό (γενικά και ειδικά) ασχολήθηκαν «ποικιλοτρόπως» και με μνημειώδεις «διατυπώσεις», σπουδαίοι αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι, όπως π.χ.:
* Ο Θαλής ο Μιλήσιος (625 π.Χ) / περίπου – 546 π.Χ) ο πρώτος των 7 σοφών της αρχαιότητας, ο οποίος είχε διατυπώσει, για το νερό το εξής σημαντικότατο: «Αρχήν των πάντων, το ύδωρ». Δηλαδή (μεταφραζόμενο) λέει: «Όλα προέρχονται από το νερό» ή (παραφραζόμενο) λέει: «Το νερό είναι η αρχή όλων, που βρίσκονται πάνω στη Γη».
* Ο Πλάτωνας / 427 π.Χ. – 347 π.Χ. (μαθητής του Σωκράτη και δάσκαλος του Αριστοτέλη) είχε διατυπώσει το εξής μοναδικό (για την εποχή εκείνη): «το νερό θεωρείται ότι έχει θεμελιώδη σημασία για κάθε τι στον κόσμο».
* Ο Αριστοτέλης (384 π.Χ. – 322 π.Χ.) ένας άλλος μεγάλος αρχαίος Έλληνας Φιλόσοφος και πολυεπιστήμονας (μεταξύ ων πολλών άλλων φιλοσοφικών αναφορών του) είχε διατυπώσει για τη φύση και το νερό, τα εξής: «η φύσις μηδέν μήτε ατελές ποιεί, μήτε μάτην», όπερ μεταφραζόμενο μας λέει: «η φύση δεν κάνει τίποτα, που δεν είναι ατελές και μάταιο», καθώς και το: «Αήρ, γη, πυρά και ύδωρ, πρωταρχικό ζωής Γης», δηλαδή «ο αέρας, το έδαφος, η φωτιά και το νερό, είναι τα πρωταρχικά (ωφέλιμα) της ζωής, πάνω στη Γη».
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αυτά και όχι μόνον τα αρχαία φιλοσοφικά «λεχθέντα» είναι «πολύ κοντά». ΚΑΙ με τις σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις, ότι δηλαδή «όλα τα ζωντανά άτομα / όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί του πλανήτη μας (οι άνθρωποι, τα φυτά, τα ζώα κ.τ.λ) αποτελούνται (στο μεγαλύτερο ποσοστό τους) από το νερό.
Τα νερά (γενικώς) εκτός από τις θεοποιήσεις τους (στην Ελληνική Μυθολογία), τη μεγάλη συμβολή τους στην ανάπτυξη των αρχαίων πολιτισμών και τις μνημειώδης αναφορές τους (από τους αρχαίους Έλληνες Φιλοσόφους) ΗΤΑΝ, εδώ και χιλιετίες, ένα από τα κυριότερα θρησκευτικά «σύμβολα». ΗΤΑΝ και ΕΙΝΑΙ ένα παγκόσμιο θρησκευτικό «σύμβολο» αγνότητας, «καθαρότητας» και κάθαρσης. Στις περισσότερες ή και σε όλες (σχεδόν) τις θρησκείες (από τις αρχαιότερες μέχρι και τις πιο «σύγχρονες») το νερό αποτελεί το «σύμβολο» της ζωής, της «αναγέννησης» και της ψυχικής υγείας των ανθρώπων.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Αυτά, ως γνωστόν, ισχύουν (ασφαλώς) ΚΑΙ στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση. «Η Βάπτιση (στον Ιορδάνη ποταμό) του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού, το «βάπτισμα» των ανθρώπων (οποιασδήποτε ηλικίας) «στο όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», το «Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας», (όπου το ύδωρ / το νερό αναμειγνύεται με τον οίνο / το κρασί), το «αγίασμα» και ο αγιασμός κ.ά., είναι «συμβολισμοί», που δείχνουν και αποδεικνύουν τη μεγάλη σημασία του νερού στην Ορθόδοξη θρησκεία μας.
Επίσης, πρέπει να επισημάνουμε, ότι εκτός όλων των προηγούμενων ιστορικών, θρησκευτικών και λοιπών αναφορών, για το νερό (γενικώς), ο φυσικός αυτός «πόρος».. χρυσάφι, έχει χαρακτηρισθεί (από παλιά) ΚΑΙ ως «κεντρική έκφραση», σε πολλές αλληγορικές – παροιμιώδες «λαϊκές» εκφράσεις, όπως στα παρακάτω παραδείγματα:
– «ήπιε το αμίλητο νερό» = κάποιος που δεν μιλάει πολύ,
– «κάνω μια τρύπα στο νερό» = αποτυγχάνω σε κάτι!!!
– «πίνω νερό στο όνομά του» = θαυμάζω κάποιον για ότι κάνει (σωστό)!!!
– «βάζω νερό, στο κρασί μου» = γίνομαι πιο διαλλακτικός και λιγότερο απαιτητικός!!!
– «το αίμα, νερό δεν γίνεται» = οι οικογενειακοί δεσμοί, δεν επιτρέπουν εχθρότητες!!!
– κ.τ.λ., κ.τ.λ., κ.τ.λ.
Υστερόγραφο Συντάκτη:
Η συνέχεια, στο επόμενο άρθρο μου, θα έχει ως θέμα: «Οι ποιότητες των νερών και η θετική επίδραση του πόσιμου νερού στον άνθρωπο».
