Η παρατεταμένη ύφεση, η υψηλή ανεργία και ο μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολούμενων και μεταναστών, αποτελούν βασικούς παράγοντες για την αδήλωτη εργασία στη χώρα μας, σύμφωνα με ανάλυση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
H έρευνα παρουσιάστηκε μόλις χθες, δεν ξέρω ωστόσο εάν κοινοποιήθηκε στο «πρώην αφεντικό» του ΙΟΒΕ, τον σημερινό Τσάρο της Οικονομίας Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος μπήκε στην Κυβέρνηση με δάφνες αλλά δεν ξέρω πώς θα αποχωρήσει μετά τα όσα διαδραματίζονται στο υπό συμφωνία φορολογικό.
Επικαλούμενη λοιπόν στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ), η μελέτη αναφέρει ότι η αδήλωτη εργασία έχει ανέλθει στο 30% στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας και συνδέεται με την ανάπτυξη της παραοικονομίας, η οποία εκτιμάται στο 25% περίπου του ΑΕΠ της χώρας. Ακόμη σε περίοδο κρίσης και με τρία μνημόνια φορτωμένα στην πλάτη…
Ακόμη, η βαθιά ύφεση στην οποία έχει εισέλθει η ελληνική οικονομία την τελευταία τριετία, η υψηλή ανεργία και οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, αποτελούν επίσης παράγοντες που ευνοούν την αδήλωτη εργασία, ενώ μεταξύ των θεσμικών παραγόντων, ως κυριότεροι επισημαίνονται η χαμηλή εμπιστοσύνη στην οργάνωση του κράτους και στο πολιτικό σύστημα, οι ισχυροί οικογενειακοί δεσμοί και η θετικά προσκείμενη συμπεριφορά προς την ανασφάλιστη εργασία.
Αντίστοιχα, ως κυριότεροι πολιτικοί παράγοντες για την εμφάνιση του φαινομένου προβάλλονται το ανεπαρκές κοινωνικό κράτος (π.χ. χαμηλά κοινωνικά επιδόματα), το ύψος της φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών, ενώ στους κυριότερους κοινωνικούς – οικονομικούς παράγοντες εντάσσονται η παραγωγική δομή της οικονομίας και το μέγεθος της παραοικονομίας.
Η ανάλυση του ΙΟΒΕ συνδέει επίσης την εμφάνιση της αδήλωτης εργασίας με το ύψος του μη μισθολογικού κόστους, που καταβάλλεται από εργοδότες και εργαζόμενους, και επισημαίνει ότι πολλές επιχειρήσεις καταφεύγουν στη μη καταβολή φόρων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, αποσκοπώντας -λανθασμένα όμως- στον περιορισμό του λειτουργικού τους κόστους.
Η τακτική αυτή συνεπάγεται, σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, μεγάλες απώλειες για τα ασφαλιστικά ταμεία και αποτελεί μια μορφή αθέμιτου ανταγωνισμού στην επιχειρηματικότητα, με αποτέλεσμα επιχειρήσεις που εφαρμόζουν την εργατική νομοθεσία, αντιμετωπίζουν δυσκολίες να επεκτείνουν (ή ακόμα και να διατηρήσουν) τη δραστηριότητά τους.
Στην αδήλωτη εργασία σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, σε δυσμενή θέση βρίσκονται οι άνεργοι και κυρίως οι μακροχρόνιοι άνεργοι, οι οποίοι στην αναζήτηση εργασίας αδυνατούν να διαπραγματευθούν τους όρους, αλλά και τις συνθήκες με τις οποίες απασχολούνται, με συνέπεια να στερούνται βασικών εργασιακών δικαιωμάτων. Μόνο που δεν ρώτησε κανείς αυτούς τους εργαζόμενους, εάν έχουν την πολυτέλεια να αρνηθούν ακόμη και αυτό το «κουτσό» μεροκάματο χωρίς ένσημα, όταν πρέπει να βρούνε τρόπο να αντεπεξέλθουν έστω και στα απαραίτητα που χρειάζεται μία οικογένεια για να μπορεί να επιβιώσει.
Γι’ αυτό και τέτοιου είδους μελέτες παραμένουν πάντα στα συρτάρια, διότι δεν λαμβάνουν υπόψη αφενός όλα τα κοινωνικά δεδομένα και αφετέρου προτείνουν λύσεις που να είναι εφικτές και προσαρμοσμένες στη σημερινή κατάσταση. Διότι από διαπιστώσεις χορτάσαμε…
