«Φωτιές» έρχεται να ανάψει ο Συνήγορος του Πολίτη για το επίμαχο θέμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης πάνω από το Πολεοδομικό Συγκρότημα του Βόλου, καθώς είναι αποκαλυπτική η απάντηση που δίνει η Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη και η οποία απευθύνεται στη Δ/νση Προστασίας Περιβάλλοντος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας (Τμήμα Περιβάλλοντος), στη Διεύθυνση ΕΑΡΘ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. – Τμήμα Ποιότητας Ατμόσφαιρας και στη Διεύθυνση ΠΕ.ΧΩ. της Περιφέρειας Θεσσαλίας, ενώ κοινοποιείται στο Γραφείο του Νομάρχη και στο Σύλλογο Εργαζομένων του Νοσοκομείου Βόλου.
Ειδικότερα η ειδική επιστήμονας του Συνήγορου του Πολίτη Αικατερίνη Φλιάτουρα αποκαλύπτει, μεταξύ των άλλων, ότι «σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία μου με εκπροσώπους της Δ/νσης ΕΑΡΘ του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. αλλά και της Διεύθυνσης ΠΕ.ΧΩ. της Περιφέρειας Θεσσαλίας, αναφέρθηκε ότι στην περίπτωση του Βόλου έχει γίνει μεταβίβαση αρμοδιότητας για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας»…
Ειδικότερα η απάντηση του Συνηγόρου του Πολίτη που κοινοποιήθηκε στους εμπλεκόμενους φορείς στις 5 Νοεμβρίου σημειώνονται τα ακόλουθα:
«Ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο διερεύνησης αναφοράς με την οποία ο Σύλλογος εργαζομένων του νοσοκομείου Βόλου διαμαρτύρεται για το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης η, έλαβε το υπ αρ. 2512/5.9.2007 απαντητικό έγγραφο της Δ/νσης Προστασίας Περιβάλλοντος Ν. Α. Μαγνησίας για το οποίο και ευχαριστεί.
Με το ως άνω έγγραφο η εν λόγω υπηρεσία ενημέρωσε την Αρχή αλλά και τους αναφερόμενους, σχετικά με τις μετρήσεις και τα μέτρα περιορισμού της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Βόλου. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία των μετρήσεων των αερίων ρύπων των τελευταίων ετών, είναι εμφανές το σημαντικότατο πρόβλημα υπερβάσεων που παρατηρείται στις συγκεντρώσεις του σωματιδιακού ρύπου ΡΜ -10. Ειδικότερα, η μέση ετήσια τιμή των σωματιδίων ΡΜ-10 για τα έτη 2003, 2004, 2005 και 2006 ανέρχεται στο ύψος των 49 μg/m3, 49 μg/m3/ 50 μg/m3 και 54 μg/m3, πολύ υψηλότερη δηλαδή της ετήσιας οριακής τιμής για την προστασία της ανθρώπινης υγείας, των 40 μg/m3, που ορίζεται στο Παράρτημα ΙΙΙ της σχετικής Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ) 34/2002 (ΦΕΚ 125/5.6.2002). Αναφορικά δε, με την 24ωρη οριακή τιμή των 50 μg/m3 της οποίας, σύμφωνα με την Πράξη 34/2002, δεν πρέπει να σημειώνεται υπέρβαση περισσότερες από 35 φορές ετησίως, παρατηρείται επίσης υπέρβαση κατά πολύ περισσότερες ημέρες του επιτρεπόμενου ορίου. Συγκεκριμένα, οι ημέρες υπέρβασης της οριακής τιμής των 50 μg/m3 για τα ημερολογιακά έτη 2003, 2004, 2005 και 2006 αναφέρονται σε 97, 109, 116 και 124 ανά έτος αντίστοιχα.
Επιπλέον στο ίδιο έγγραφο αναγράφεται ότι σχετικά με την αντιμετώπιση της υποβάθμισης του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος της περιοχής σε τοπικό επίπεδο, η Νομαρχία επιλαμβάνεται του θέματος διερευνώντας την συνεισφορά των ρυπογόνων πηγών της πόλης στην ατμόσφαιρα, βασισμένη σε στοιχεία μετρήσεων του σταθμού και τοποθετούμενων οργάνων μέτρησης στα διερευνούμενα σημεία της περιοχής. Τα αναγκαία μέτρα επίλυσης του προβλήματος θα προσδιοριστούν μετά τα αποτελέσματα της ανωτέρω διερεύνησης.
Δεδομένης της σοβαρότητας, του εν λόγω ζητήματος για την προστασία της Δημόσιας Υγείας, ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει τα εξής:
– Η ΚΥΑ 3277/209/2000 καθορίζει στο αρ. 4 ως αρμόδιες υπηρεσίες για την εκτίμηση και διαχείριση της ποιότητας του αέρα του περιβάλλοντος, πρωτίστως το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. με τις αρμόδιες για θέματα περιβάλλοντος περιφερειακές του υπηρεσίες. Σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία της χειρίστριας της υπόθεσης με εκπροσώπους της Δ/νσης ΕΑΡΘ του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. αλλά και της Δ/νσης ΠΕ.ΧΩ. της Περιφέρειας Θεσσαλίας, αναφέρθηκε ότι στην περίπτωση του Βόλου έχει γίνει μεταβίβαση αρμοδιότητας για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας.
Έχει εκπονηθεί Επιχειρησιακό Σχέδιο Αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης του Βόλου από το έτος 2001, όπως αναφέρθηκε από την αρμόδια Τμηματάρχη του Τμήματος Ποιότητας Ατμόσφαιρας στη Δ/νση ΕΑΡΘ του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., σε τηλεφωνική επικοινωνία της με τη χειρίστρια της υπόθεσης.
– Στο αρ. 7 της Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου 34/2002 ορίζονται τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση υπέρβασης των οριακών τιμών ενός ή περισσοτέρων ρύπων από τους αναφερόμενους στην απόφαση (διοξείδιο του θείου, διοξείδιο του αζώτου, οξείδια του αζώτου, σωματίδια και μόλυβδος). Ειδικότερα, ορίζεται ότι «Το Y.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. καταρτίζει κατάλογο των ζωνών και των οικισμών όπου τα επίπεδα ενός ή περισσοτέρων ρύπων από τους αναφερομένους … α) υπερβαίνουν την οριακή τιμή προσαυξημένη κατά το περιθώριο ανοχής β) κυμαίνονται μεταξύ της οριακής τιμής και της οριακής τιμής προσαυξημένης κατά το περιθώριο ανοχής…». Στη παρ. 2 του ίδιου άρθρου της ως άνω απόφασης, ορίζεται ότι στις ζώνες και τους οικισμούς όπου παρατηρούνται οι υπερβάσεις της παρ. 1α) οι αρμόδιες αρχές μεριμνούν για την εκπόνηση ή την εφαρμογή σχεδίου ή προγράμματος για την επίτευξη της οριακής τιμής μέσα στην οριζόμενη προθεσμία. Επιπλέον, στη παρ. 4 αναφέρεται ότι «σε περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος υπέρβασης των οριακών τιμών ή/και των ορίων συναγερμού, οι αρμόδιες αρχές εκπονούν σχέδια δράσης με βραχυπρόθεσμα μέτρα ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος υπέρβασης και να περιοριστεί η διάρκεια του. Τα σχέδια αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν μέτρα ελέγχου και εφόσον κρίνεται αναγκαίο, μέτρα αναστολής των δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στην υπέρβαση των οριακών τιμών συμπεριλαμβανομένης της κυκλοφορίας αυτοκινήτων…».
– Στη παρ. 4 του αρ. 10 της ως άνω Πράξης ορίζεται ότι ο ελάχιστος αριθμός σημείων δειγματοληψίας για σταθερές μετρήσεις συγκεντρώσεων κάθε επιμέρους ρύπους ορίζεται στο Παράρτημα VII. Ειδικά για τα σωματίδια, το Παράρτημα ορίζει ότι θα περιλαμβάνεται τουλάχιστον ένας σταθμός μέτρησης της βασικής αστικής ρύπανσης και ένας σταθμός μέτρησης της κυκλοφοριακής ρύπανσης.
– Σε τηλεφωνική επικοινωνία της χειρίστριας της υπόθεσης με την ΕΑΡΘ του ΥΠΕΧΩΔΕ αναφέρθηκε ότι η Ν.Α. Μαγνησίας έχει αναθέσει στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης την εκτέλεση ερευνητικού έργου, με στόχο τον προσδιορισμό της συμβολής πηγών στην ατμοσφαιρική ρύπανση του Βόλου.
Ενόψει των ανωτέρω, παρακαλούνται οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες στις οποίες αποστέλλεται η παρούσα να ενημερώσουν, η καθεμία στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, την Αρχή σχετικά με το ζήτημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη πόλη του Βόλου, αποστέλλοντας κάθε σχετικό με την υπόθεση στοιχείο. Ειδικότερα παρακαλούνται για τα κάτωθι:
– Βάσει ποιων αποφάσεων, οι αρμοδιότητες για την εφαρμογή των διατάξεων της ΚΥΑ 3277/209/2000 και ΠΥΣ 34/2002 παραχωρήθηκαν από την Δ/νση ΠΕ.ΧΩ. της Περιφέρειας Θεσσαλίας στη Ν.Α. Μαγνησίας. Η Αρχή παρακαλεί να αποσταλεί αντίγραφο κάθε σχετικής απόφασης και αλληλογραφίας μεταξύ των εμπλεκόμενων υπηρεσιών.
– Η Δ/νση ΕΑΡΘ του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. παρακαλείται να αποστείλει αντίγραφο του Επιχειρησιακού Σχεδίου Αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που έχει συνταχθεί για την πόλη του Βόλου, καθώς και κάθε έγγραφο υποδείξεων, συστάσεων και προτάσεων που έχει αποστείλει στη Ν.Α. Μαγνησίας, ειδικά για το ζήτημα αυτό. Επίσης, παρακαλείται να ενημερώσει την Αρχή εάν για την πόλη του Βόλου έχει καταρτιστεί ο κατάλογος των ζωνών και οικισμών με υπερβάσεις των συγκεντρώσεων / των σωματιδίων, όπως αυτός ορίζεται στα αρ. 7 της ΠΥΣ 34/2002.
Η Δ/νση Περιβάλλοντος Ν.Α. Μαγνησίας παρακαλείται να ενημερώσει για το πλήθος των εγκατεστημένων μετρητών αερίων ρύπων καθώς και τα σημεία τοποθέτησης τους. Σημειώνεται ότι στο απαντητικό της έγγραφο προς την Αρχή αναφέρει έναν μόνο μόνιμα εγκατεστημένο σταθμό μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη κεντρική περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος Βόλου (1° Δημοτικό Σχολείο).
Η Δ/νση Περιβάλλοντος Ν.Α. Μαγνησίας παρακαλείται να γνωστοποιήσει στην Αρχή ποιο ακριβώς είναι το αντικείμενο του ερευνητικού έργου που ανατέθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τι χρονοδιάγραμμα έχει, σε ποιο στάδιο βρίσκεται και πότε αναμένονται τα αποτελέσματα και οι προτάσεις για την αναβάθμιση της ποιότητας της ατμόσφαιρας στην πόλη του Βόλου.
– Επίσης από τα αποτελέσματα των υφιστάμενων μετρήσεων των σωματιδίων για τα έτη 2003-2006, που περιήλθαν εις γνώση της Αρχής, διαφαίνεται ότι το πρόβλημα υπέρβασης της οριακής τιμής για τα σωματίδια επιδεινώνεται με την πάροδο των ετών, διότι αυξάνονται σημαντικά, τόσο η μέση ετήσια τιμή συγκέντρωσης όσο και οι ημέρες που σημειώνεται υπέρβαση εντός του έτους. Ως εκ τούτου, παρακαλούνται οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες να ενημερώσουν εάν υπάρχει σχέδιο βραχυπρόθεσμων μέτρων, ώστε να αμβλυνθεί το συγκεκριμένο πρόβλημα, έως ότου ολοκληρωθεί το ερευνητικό έργο του Πανεπιστημίου, δεδομένου μάλιστα ότι το επιχειρησιακό σχέδιο αντιμετώπισης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης για τον Βόλο είναι διαθέσιμο από το 2001».
