Σοβαροί κίνδυνοι για κρατουμένους, αστυνομικούς και πολίτες από τις άθλιες συνθήκες
Οι φωνές των αστυνομικών ανά τη χώρα για κρατητήρια Τμημάτων τα οποία θυμίζουν υγειονομικές βόμβες πυκνώνουν. Τα τελευταία κρούσματα ψώρας σε αλλοδαπούς κρατουμένους στη Λάρισα σήμαναν νέο συναγερμό για τους σοβαρούς κινδύνους μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών.
Στα Ιωάννινα μόλις προχθές οι αστυνομικοί προσέφυγαν στον Εισαγγελέα για την υπερπληθώρα κρατουμένων σε ελάχιστα τετραγωνικά μέτρα, ενώ στη Χίο η τοπική Ένωση Αστυνομικών κατέθεσε μήνυση κατά παντός υπευθύνου για την επί μακρόν κράτηση στα κρατητήρια της αστυνομίας ποινικών κρατουμένων.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Βάσω Σαμακοβλή
Το δικό τους σήμα κινδύνου για τη δημόσια υγεία έχει εκπέμψει πρόσφατα η Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Μαγνησίας. Κρατούμενοι, αστυνομικοί, αλλά και πολίτες που προσέρχονται στις αστυνομικές υπηρεσίες βρίσκονται αντιμέτωποι με προβλήματα υγιεινής και ασφάλειας.
Πολύ νωρίτερα, από το καλοκαίρι, οι συνδικαλιστές της τοπικής αστυνομίας είχαν προειδοποιήσει για την έκρυθμη και επικίνδυνη συσσώρευση προβλημάτων στα κρατητήρια. Οι συνωστισμένοι κρατούμενοι κατέγραψαν σε αριθμό ρεκόρ, εξαιτίας των αθρόων συλλήψεων παράνομων αλλοδαπών στη χώρα.
Στη Μαγνησία λειτουργούν εννέα κρατητήρια: τρία στην Υποδιεύθυνση Ασφάλειας Βόλου χωρητικότητας 6 ατόμων, 4 στο Αστυνομικό Τμήμα Ν. Ιωνίας χωρητικότητας 21 ατόμων και δύο κρατητήρια στο Αστυνομικό Τμήμα Αλμυρού χωρητικότητας 5 ατόμων. Συνολικά μπορούν να φιλοξενήσουν 32 κρατούμενους. Ο αριθμός των κρατουμένων, όμως, που πολλές φορές είναι πάνω από το διπλάσιο, απέχει μακριά από τη χωρητικότητά τους.
Υπάρχουν περιπτώσεις που οι αλλοδαποί θα παραμείνουν στα κρατητήρια το λιγότερο τρεις μήνες, ενώ σε άλλες, ακόμη πιο παράλογες, η «προσωρινή κράτηση» θα ξεπεράσει το εξάμηνο!
Σύμφωνα με την Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Μαγνησίας, κατά παράβαση των διατάξεων που ισχύουν σχετικά με τη λειτουργία των κρατητηρίων των αστυνομικών καταστημάτων δημιουργείται κίνδυνος για τους κρατουμένους, με μολυσματικές και μεταδοτικές ασθένειες και φυσικά για τους αστυνομικούς που εργάζονται και τους πολίτες που προσέρχονται στις Υπηρεσίες. Επιπλέον σοβαρός χαρακτηρίζεται ο κίνδυνος απόπειρας απόδρασης των κρατουμένων.
Στη γύρα… για απορρυπαντικά
Τα κρούσματα ψώρας που εμφανίστηκαν στη Λάρισα επανέφεραν τη δραματική κατάσταση των κρατητηρίων στην επικαιρότητα. Τα κονδύλια που δίνονται με το σταγονόμετρο για τα λειτουργικά έξοδα των Αστυνομικών Διευθύνσεων έχουν αναγκάσει τους αστυνομικούς υπαλλήλους να μετατραπούν σε «κυνηγούς της χλωρίνης». Σκαρφίζονται διάφορους τρόπους για να εξασφαλίσουν τα στοιχειώδη απορρυπαντικά απολύμανσης, όπως και άλλα είδη ατομικής υγιεινής των κρατουμένων. Η καθαριότητα και η απολύμανση μοιάζουν πλέον με πολυτέλεια, ενώ η προληπτική ιατρική για τους κρατούμενους είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
Σε αρκετές περιπτώσεις, προσωρινά κρατούμενοι για μικροπαραβάσεις υπομένουν την ολιγοήμερο… συγκατοίκησή τους με κρατουμένους για σοβαρά ποινικά αδικήματα. Όλοι μαζί διαβιούν μέσα σε ελάχιστα τετραγωνικά μέτρα, όπου οι μολυσματικές ασθένειες μπορούν να μεταδοθούν με ταχύτητα, με τον κίνδυνο να «αποδράσουν» και από τα κρατητήρια.
Περισσότεροι από 700 ποινικοί κρατούμενοι βρίσκονται σήμερα έγκλειστοι στα μικρά κρατητήρια των αστυνομικών τμημάτων, σε ολόκληρη την Ελλάδα, σύμφωνα με τον ειδικό επιστήμονα του Συνηγόρου του Πολίτη, Ευτύχη Φυτράκη. «Τα κρατητήρια προορίζονται για την κράτηση λίγων ατόμων, για πολύ μικρά διαστήματα και ως εκ τούτου δεν εξασφαλίζουν συνθήκες υγιεινής διαβίωσης. Δεν είναι δυνατό σε τόσο μικρούς χώρους τόσοι κρατούμενοι!», τόνισε.
Εξευτελιστική μεταχείριση Σε πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη, άλλωστε, γίνεται αναφορά στην καταδικαστική για τη χώρα απόφαση Kaja κατά της Ελλάδος, με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου να κρίνει ότι συνιστά εξευτελιστική μεταχείριση η παρατεταμένη κράτηση σε αστυνομικό κρατητήριο, το οποίο είναι προορισμένο για βραχεία κράτηση και ως εκ τούτου δεν διαθέτει δυνατότητα προαυλισμού και σωματικής άσκησης, δυνατότητα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο μέσω τηλεόρασης και ραδιοφώνου, εστίασης και παροχής ικανοποιητικά θρεπτικής τροφής.
Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του πορίσματος και με βάση το ισχύον νομικό πλαίσιο, τα αστυνομικά κρατητήρια, εκ του νόμου, αλλά και εκ των πραγμάτων, είναι όλως ακατάλληλα για την κράτηση προσώπου (πλέον των αναγκών μεταγωγής). Οι υφιστάμενες συνθήκες κράτησης δεν είναι συμβατές με τους όρους προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και απόλαυσης των δικαιωμάτων των κρατουμένων.
Κατάσταση στα όριά της «Η έκθεση της Ελληνικής Αστυνομίας και της χώρας μας σε δυσμενή σχόλια, ο κίνδυνος έκδοσης νέων καταδικαστικών αποφάσεων από τα αρμόδια δικαστήρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και οι αθωωτικές αποφάσεις από ελληνικά δικαστήρια που αναγνωρίζουν ότι δεν συντελείται ποινικό αδίκημα από αποδράσαντα κρατούμενο που κρατείται σε άθλιες συνθήκες, είναι ένα μέρος του ζητήματος.
Το κυρίαρχο μέρος όμως είναι ότι δεν εκδηλώνονται πρωτοβουλίες ώστε να αντιμετωπιστεί προς το καλύτερο η κατάσταση», υπογράμμισε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων με προχθεσινή επιστολή προς τον υπουργό Δημόσιας Τάξης και την ελπίδα ότι το έγγραφο δεν θα αρχειοθετηθεί σε έναν ογκώδη φάκελο παρόμοιου περιεχομένου υπομνημάτων.
«Αδυνατούμε να κατανοήσουμε γιατί το αρχηγείο δεν εκπονεί πρόγραμμα απολύμανσης των κρατητηρίων», αναφέρεται στο υπόμνημα, με το οποίο θέτουν για πολλοστή φορά την οριακή κατάσταση των συνθηκών κράτησης και συμπληρώνουν πως το πρόβλημα παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις «εξαιτίας των υπεράριθμων κρατουμένων για μεγάλο χρονικό διάστημα».
Δικαστική απόφαση – καταπέλτης για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Υπό το πρίσμα της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κινήθηκε, άλλωστε, η πρόσφατη δικαστική απόφαση-καταπέλτης, με την οποία κρίθηκε η αθωότητα 17 μεταναστών για απόδρασή τους από τα κρατητήρια. Στην υπόθεση που εκδίκασε το Μονομελές Πλημμελειοδικείου Ηγουμενίτσας κυριάρχησαν οι άθλιες συνθήκες κράτησης των μεταναστών στα κρατητήρια στο λιμάνι.
Ο πρόεδρος του δικαστηρίου Αθανάσιος Τερζούδης στο σκεπτικό της απόφασης, που προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση, υποστηρίζει ότι οι συνθήκες κράτησης ήταν αυτές που ανάγκασαν τους κρατούμενους να αποδράσουν και μιλάει ευθέως για παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Το δικαστήριο έκρινε ότι η πράξη τους είναι αρχικά και τελικά άδικη και επιπλέον αρχικά καταλογιστή σε καθένα των δραστών της. Όμως αποδείχθηκε επιπλέον ότι οι συνθήκες κράτησης που βίωναν οι κατηγορούμενοι κρατούμενοι μέχρι την ημέρα απόδρασης τους είναι άθλιες και άκρως επικίνδυνες για ανθρώπινα όντα, όπως σημειώνει.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης του δικαστηρίου, το κρατητήριο στο οποίο κρατούνταν ουδέποτε καθαρίζεται ή απολυμαίνεται, και γενικότερα δεν τηρούνται εντός αυτού ούτε οι στοιχειώδεις κανόνες καθαριότητας και υγιεινής (υπάρχει μόνο μία χημική τουαλέτα για όλους τους κρατουμένους και βρίσκεται στον χώρο που κοιμούνται, δεν υφίσταται στο κρατητήριο καμία παροχή νερού, οι δε κρατούμενοι υποφέρουν από ψείρες, ψύλλους, ψωρίαση, τύφο, δερματικές παθήσεις και λοιπές λοιμώδεις μεταδοτικές ή μη ασθένειες). Στο κρατητήριο, που έχει συνολικό εμβαδά 15,00 m2 στοιβάζονται άνω των 30 ατόμων, με αποτέλεσμα να μην επαρκεί ο χώρος για όλους και να αδυνατούν να ξαπλώσουν όλοι τα βράδια στο έδαφος (δεν υφίστανται κλίνες) για να κοιμηθούν. Οι κατηγορούμενοι ήταν περιορισμένοι στο κρατητήριο επί 24 ώρες το 24τετράωρο χωρίς δυνατότητα εξόδου, άσκησης, αναψυχής ή αυλισμού.
«Ως εκ τούτου κρίνεται ότι απέδρασαν για να αποτρέψουν σοβαρό και αναπότρεπτο με άλλα μέσα κίνδυνο που απειλούσε χωρίς δική τους υπαιτιότητα την υγεία τους και ειδικότερα για να αποτρέψουν τη μόλυνση τους από μεταδοτικές μολυσματικές ασθένειες, δεδομένης της ιδιαιτέρως δυσχερούς πρόσβασης τους σε ιατρική φροντίδα, φαρμακευτική αγωγή και νοσοκομειακή περίθαλψη», αναφέρεται στην απόφαση, με την οποία αθωώθηκαν οι κατηγορούμενοι και επιβλήθηκε στο Δημόσιο να πληρώσει τα δικαστικά έξοδα.
