Του Κώστα Λιάπη
Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται 11 χρόνια από την αποφράδα μέρα της εκδημίας του αλησμόνητου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος και πρώην Μητροπολίτη Δημητριάδος κυρού Χριστόδουλου. Μιας ισκιωμένης ηγετικής και χαρισματικής μορφής Ιεράρχη, που έλαμψε με την προσωπικότητά του όχι μόνο στην εκκλησιαστική αλλά και την εθνική μας ιστορία, «κερδίζοντας την αγάπη του λαού μας και οδηγώντας», όπως γράφει και ο Γ. Μπαμπινιώτης, «μια βουβή, παραγκωνισμένη και άτολμη Εκκλησία ν’ αποκτήσει σθεναρό δημόσιο λόγο. Να προσέχουν και να υπολογίζουν το λόγο και τις θέσεις της».
Πριν από δυο μήνες κυκλοφόρησε στον Βόλο ένα σημαντικό βιβλίο, που καταγράφεται η όλη πολύπλευρη δραστηριότητα, λόγου (προφορικού και γραπτού) και έργου του αείμνηστου Ιεράρχη είτε ως Μητροπολίτη Δημητριάδος είτε ως Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος.
Συγγραφέας του βιβλίου, που τιτλοφορείται «Μακαριστέ Χριστόδουλε, ευλογείτε», ένας ιδιαίτερα αξιόλογος πνευματικός άνθρωπος της πόλης μας. Ο Αρχοντής ή Τάκης Παντελόπουλος. Γνωστή και πολυσχιδής η συμμετοχή και προσφορά του, μ’ ένα πλήθος εκπαιδευτικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και πνευματικών δραστηριοτήτων. Ως δασκάλου, διευθυντού πολλών μαγνησιώτικων σχολείων και βοηθού επιθεωρητή στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ως εκκλησιαστικού επιτρόπου επί 15ετία στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου της πόλης μας. Ως προέδρου επί 16 χρόνια της Μικτής Χορωδίας Εκπαιδευτικών Μαγνησίας. Ως γραμματέα της Διοικητικής Επιτροπής της Λαϊκής Βιβλιοθήκης Βόλου (Κληροδότημα Δαμιανού Κυριαζή). Ως μέλους των πολιτιστικών φορέων Πολιτιστικής Εστίας Ν. Ιωνίας «Ιωνες», Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών, Συλλόγου Τριών Ιεραρχών Βόλου, Γλωσσικού Ομίλου Βόλου, Συλλόγου Χριστιανών Επιστημόνων, Κέντρου Βιβλίου Μαγνησιωτών Συγγραφέων. Τούτη άλλωστε η εντυπωσιακά ενεργός συμμετοχή του στα κοινά αποδείχνεται και από μια σειρά τιμητικών διακρίσεών του, με σημαντικότερες από τους φορείς της Μητρόπολης Δημητριάδος, της Ένωσης Χριστιανών Επιστημόνων, του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Αγίου Νικολάου, της Χορωδίας Εκπαιδευτικών Μαγνησίας, και του Δημοτικού Σχολείου Μακρυράχης.
Τέλος, ο ίδιος στον πλατύ κύκλο των πνευματικών του ενασχολήσεων έχει μια σημαντική προσφορά ως αρθρογράφος στον τοπικό ημερήσιο και περιοδικό Τύπο, με θέματα κυρίως πνευματικά και πολιτιστικά, αντλημένα κατά κανόνα από την αντίστοιχη τοπική δραστηριότητα και επικαιρότητα.
Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσονται, κατά κάποιον τρόπο, και τα κεφάλαια του εν λόγω βιβλίου του, που προδημοσιεύτηκαν όλα στον βολιώτικο Τύπο, ως επί μέρους αφιερώματα αγάπης και τιμής στον Μακαριστό Χριστόδουλο, με την ευκαιρία της κάθε ετήσιας επετείου των δέκα χρόνων από την εκδημία του και ήδη, συγκεντρωμένα και εκδοτικά οργανωμένα, αποτελούν την αφιερωματική κορύφωση της προσπάθειας του συντάκτη τους να εκφράσει πολύτροπα και συγκεντρωμένο τον αισθηματικό του πλούτο για τον αξέχαστο και κορυφαίο εκκλησιαστικό μας ταγό. Ο ίδιος στο εισαγωγικό του σημείωμα δίνει το στίγμα και τον τάραχο τούτων των εσώψυχων συναισθηματικών του καταστάσεων, που τον απασχολούν αλλά και τον γεμίζουν όλο αυτό το δεκάχρονο διάστημα. Και γράφει γι’ αυτά του τα βιώματα:
«Μου δημιουργούν έντονη την επιθυμία να καταθέσω με εσωστρεφή διάθεση και ανθρώπινη ευγνωμοσύνη όσα αισθάνομαι για το πρόσωπο που αγάπησα, σεβάστηκα και πίστεψα». Και συνεχίζει: «Ήρθε στη ζωή μου ως ευλογία Θεού, η οποία κατηύθυνε και κατευθύνει τις σκέψεις μου, την επικοινωνιακή μου τακτική, την κοινωνική μου συμπεριφορά και εν γένει την καθημερινότητά μου, δίνοντας διέξοδο στους πνευματικούς μου προβληματισμούς»…
Στο δικό του προλόγισμα τούτης της έκδοσης ο Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος χαιρετίζει και επαινεί με ιδιαίτερη ζέση και συγκίνηση την προσπάθεια του συγγραφέα και αναφερόμενος στην οιονεί «ζωντανή» παρουσία του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου τονίζει: «Δέκα χρόνια μετά την εκδημία του είναι διαρκώς παρών, επίκαιρος όσο ποτέ. Οι λόγοι και τα έργα του εξακολουθούν να σαγηνεύουν τις καρδιές, να διεγείρουν τις νεανικές ψυχές, να παρηγορούν, να δίδουν ελπίδα, να διδάσκουν, να εμπνέουν την Εκκλησία, να διακηρύττουν την αλήθεια της ιστορίας μας, να διαλαλούν τα δίκαια του Έθνους μας που διαρκώς προσβάλλονται και κακοποιούνται».
Αλλά ας περάσουμε να δούμε, όσο γίνεται πιο μεθοδευμένα, πώς υλοποίησε ο συγγραφέας μια τόσο δύσκολη πνευματική αποστολή.
Αναλυτικά, λοιπόν τα περιεχόμενα του βιβλίου κατατάσσονται σε τέσσερις ενότητες.
Πρώτη ενότητα: «Επέτειοι εκδημίας εις Κύριον Χριστοδούλου», που επιμερίζεται στα 9 κεφάλαια (λείπει ο πρώτος χρόνος): «Μνήμη Χριστοδούλου μέσα από μαρτυρίες», «Τρία χρόνια σιωπής μακαριστού Χριστοδούλου», «Πνευματική Παρακαταθήκη Χριστοδούλου», «Μνήμες του μακαριστού Χριστοδούλου ζωντανές και αναλλοίωτες», «Συναισθηματική αναπλήρωση μνήμης», «Παρακαταθήκη ο προφητικός λόγος Χριστοδούλου», «Στην αγκαλιά του Θεού και της καρδιάς μας», «Πνευματικός μαχητής και άξιος ηγέτης» και «Στα 10χρονα της εκδημίας του μακαριστού Χριστοδούλου».
Κάθε κεφάλαιο κι ένας ύμνος τιμής και μια πλούσια και ευγνώμονη συναισθηματική κατάθεση στη μνήμη του αλησμόνητου πνευματικού ταγού και ηγέτη. Και μια αλυσίδα σοφών ή και προφητικών παρακαταθηκών του. Κι ένας ποταμός στοργικών προτροπών του, ιδιαίτερα για τα παιδιά και τους νέους, την ελπίδα και το καμάρι του έθνους. Αλλά κι ένας λόγος άμεσος, ανανεωτικός, τολμηρός, μαχητικός και ανένδοτος, που έλεγχε την κάθε μορφή παρεκτροπής σε κοινωνικό και εθνικό κυρίως επίπεδο και που ξεχώριζε από τους ξύλινους και υποκριτικούς λόγους των όποιων πολιτικών, και όχι μόνο, λαοπλάνων.
Δεύτερη ενότητα: «Έργα Χριστοδούλου», επιμερισμένη στις 6 βιβλιοπαρουσιάσεις του συγγραφέα των ισάριθμων πολυσέλιδων τόμων με ανέκδοτα κείμενα του εκλιπόντος, που εκδόθηκαν με λαμπρή επιμέλεια του χαρισματικού αρχιμανδρίτη της Μητροπόλεως Δημητριάδος π. Επιφανίου Οικονόμου. Ένα συνολικό μνημειακό έργο που αναλυτικά ανά τόμο περιλαμβάνει τις Ποιμαντορικές και Λειτουργικές Εγκυκλίους (δύο τόμοι προς την Εκκλησία της Δημητριάδος των ετών 1974 – 1978), Μηνύματα Ποιμενικής Ευθύνης (1974-1998 και 1998 – 2008), Αρθρογραφία Α΄ και Β΄ (δύο τόμοι) και Σχεδιάσματα Ομιλιών Α΄- Μεγάλη Εβδομάδα.
Στις αντίστοιχες παρουσιάσεις τούτων των τόμων, οι οποίοι συγκαταλέγονται πλέον στην πλούσια βιβλιογραφία των γραπτών έργων του μακαριστού Χριστόδουλου, ο συγγραφέας κατάφερε μέσα από τα σχετικά άρθρα του να δώσει ευσύνοπτα και με λυρικό λόγο και τόνο αλλά και με έκδηλη πάντα τη συγκινησιακή του φόρτιση και τον απεριόριστο σεβασμό και θαυμασμό του στον λατρεμένο του Ιεράρχη, την πεμπτουσία όλης αυτής της «αγιασμένης κιβωτού του πνευματικού λόγου του» – όπως χαρακτηρίζει ο ίδιος τα περιεχόμενα τούτων των τόμων, που συμποσούνται σε έκταση στις 4.500 περίπου σελίδες.
Κι ακολουθεί η τρίτη ενότητα των περιεχομένων στο πόνημα, που τιτλοφορείται «Διάφορα» και περιλαμβάνει μια προσωπική επιστολή του συγγραφέα από το 2007, με τις οικογενειακές θερμές ευχές του στον Χριστόδουλο γι’ αποκατάσταση της υγείας του, ένα εκτενές άρθρο του στο βολιώτικο περιοδικό «Μαγνησία» το 2008, με τίτλο «Ο Χριστόδουλος της Παιδείας και του Πολιτισμού» και μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πρότασή του στον βολιώτικο Τύπο (2017) για τη μουσειακή αξιοποίηση της πνευματικής παρακαταθήκης του Χριστόδουλου. Σύμφωνα με την οποία ο ίδιος θεωρεί πως «ο φορέας της Μητρόπολης Δημητριάδος «Μαγνήτων Κιβωτός για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος» με τους άξιους συνεργάτες του, κάτω από το ανύσταχτο και ανήσυχο βλέμμα του Σεβαστού μας Ποιμενάρχου κ. Ιγνατίου, θα μπορούσε να υιοθετήσει αυτή την προσπάθεια».
Η Δ΄ και τελευταία ενότητα του αξιόλογου αυτού πονήματος αποτελεί ένα πλούσιο όσο και λαμπρό απεικονιστικό πανόραμα από την «πολυδιάστατη και κοινωνικά πολύμορφη παρουσία του Μακαριστού Χριστόδουλου», όπως αυτή αποτυπώθηκε μέσα από 59 τετράχρωμες αρχειακές φωτογραφίες.
Με δυο, όμως ακόμα, επίσης έγχρωμες φωτογραφίες του αλησμόνητου Ιεράρχη, κοσμούνται και τα εξώφυλλα του βιβλίου, ενώ και ενδιάμεσες σελίδες ενοτήτων έχουν εικονογραφηθεί με ασπρόμαυρες φωτογραφίες του τιμώμενου, συνοδευόμενες η μια από ένα δυο μικρά αποσπάσματα για το έργο του των προέδρων Τζόρτζ Μπους των ΗΠΑ και του Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας και η δεύτερη από απόσπασμα λόγου του ίδιου του Χριστόδουλου Κάτι που ισχύσει επίσης και για την φωτογραφία του οπισθόφυλλου.
Και ιδού το απόσπασμα δικού του διαχρονικού λόγου της σελ. 38:
«Ο χώρος της διακονίας για τον Επίσκοπο δεν είναι μόνο όαση προσφοράς, αλλά και έρημος δοκιμασίας. Βλέπεις να πληθαίνουν γύρω σου τα στόματα, τα όμοια με ανοιχτούς τάφους. Βλέπεις αυτό που πάνω σου αμφισβητείται, περισσότερο είναι ο λόγος σου. Σε λοιδορεί και σε αμφισβητεί ο αρχαίος όφις, όχι μόνο για να σε κάμψει εσένα, αλλά και για να κλείσει τα αυτιά όσων σε ακούν…».
Και ως απόηχος κατακλείδα η εναγώνια φωνή του συγγραφέα:
«Σε μια περίοδο που η παγκοσμιοποίηση, ο κοσμοπολιτισμός και η πολυεθνικότητα βρίσκονται σε μια δυναμική απογείωση, υπονομεύοντας κάθε έννοια ελληνικότητας και θρησκευτικής παράδοσης, αναζητούμε τη φωνή του Χριστοδούλου…».
