Του Παύλου Μαβίδη
ΜΕ αλλαγή προγράμματος αναχώρησης, λόγω του φόβου τουρκικής προβοκάτσιας στην Τραπεζούντα, έληξε η ελληνική αποστολή στον ιστορικό Πόντο, (Τουρκία) και στις παρευξείνιες ελληνικές περιοχές της Γεωργίας.
Το βράδυ της 18ης Αυγούστου το αεροπλάνο της Ολυμπιακής προσγειώθηκε στην Τιφλίδα, για να παραλάβει τους 106 Έλληνες που επισκέφθηκαν τις πάλαι ποτέ ελληνικές περιοχές.
Η αποστολή ξεκίνησε από την Ελλάδα στις 14 Αυγούστου με προορισμό την Τραπεζούντα, ιστορική πρωτεύουσα του Μικρασιατικού Πόντου. Συμμετείχαν εκπρόσωποι των ποντιακών ομοσπονδιών της Ελλάδας, των ΗΠΑ και του Καναδά, της Αυστραλίας, εκπρόσωποι όλων των ελληνικών κομμάτων, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ευρώπης Θεσσαλονίκης ΄97, του ΕΙΤΥΑΠΟΕ του ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού.
Στην Τραπεζούντα μετέβησαν και εκπρόσωποι της Ρωσίας, της Γεωργίας, της Ουκρανίας, του Καζακστάν, καθώς και των ελληνικών συλλόγων της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν. Συνολικά περισσότερα από 200 άτομα έφτασαν στην Τραπεζούντα για να γιορτάσουν με λειτουργία τον Δεκαπενταύγουστο στο Μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά και να επισκεφθούν τις ελληνόφωνες περιοχές της Βόρειας Τουρκίας.
Στην ελληνόφωνη Τόνια: Η αποστολή έγινε με ειδική πτήση της Ολυμπιακής Αεροπορίας στην Τραπεζούντα γεγονός που δεν είχε ξανασυμβεί. Η πρώτη εντύπωση ήταν η αστυνομοκρατία και η προσπάθεια τρομοκράτησής τους με την παρουσία πλήθους πρακτόρων της ΜΙΤ. Παρ΄ όλη τη στενή και προκλητική επιτήρηση, οι Έλληνες επισκέφτηκαν την ίδια μέρα την ελληνόφωνη περιοχή της Τόνιας, όπου έγινε επίσημη συνάντηση με τις τοπικές αρχές.
Η επικοινωνία έγινε στην ελληνική γλώσσα. Την ίδια στιγμή στην κεντρική πλατεία της πόλης άρχισε ένα αυθόρμητο γλέντι, με τους κοινούς ήχους της ποντιακής λύρας. Ο πληθυσμός της πόλης αγνοώντας την παρουσία των πρακτόρων της ΜΙΤ συναντήθηκε με τους συμπατριώτες τους της ποντιακής διασποράς.
Οι εκδηλώσεις φιλίας και αγάπης ήταν συγκινητικές ή (εσείς ήστουν απέ μας ..ή εμείς είμες απεσάς…) ομολογούσαν χορεύοντας…
Ολοι συμφώνησαν ότι η μόνη ελπίδα για τις οξυμένες ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι η ανάδειξη των κοινών στοιχείων που συνδέουν τους δύο λαούς, με προεξέχοντα λόγο την ύπαρξη ελληνόφωνων ομάδων στην Τουρκία, οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν σαν φυσική γέφυρα φιλίας και επικοινωνίας.
Την επόμενη μέρα η πολυπληθής ελληνική αντιπροσωπία επισκέφθηκε το ιστορικό μνημείο της χριστιανοσύνης, τη φημισμένη μονή της Παναγίας Σουμελά. Η μονή η οποία είναι ένα από τα εντυπωσιακότερα μνημεία του ανθρώπου λόγω της αρχιτεκτονικής της αλλά και την τοποθεσία όπου είναι κτισμένη, έχει καταστραφεί από τους Τούρκους μετά το 1922. Σήμερα με την εποπτεία της Unesco υλοποιείται εκτεταμένο πρόγραμμα αναστήλωσης.
Με την ασφυκτική συνοδεία των πρακτόρων της ΜΙΤ αλλά και των οπλισμένων με αυτόματα Τούρκων στρατιωτών, οι Έλληνες ανέβηκαν το βουνό του Μελά και έφτασαν στο Μοναστήρι. Στις περιγραφές της εισόδου δεν υπήρχε καμία αναφορά στην ελληνική προέλευση του μνημείου αυτού, δηλώνοντας με τον τρόπο αυτό την ανασφάλεια των Τούρκων για έναν χώρο που δεν είναι δικό τους.
Τη Υπερμάχω: Οι αρχές απαγόρευσαν την είσοδο των Ελλήνων στη Μονή και την τέλεση λειτουργίας στο εσωτερικό της. Τελικά δίχως την άδεια των Τούρκων τελέστηκε λειτουργία στον έξω χώρο της μονής, από τον ορθόδοξο Γεωργιανό ιερέα του ελληνικού χωριού Ντάγκβας, που βρίσκεται στη Γεωργία. Οι εκατοντάδες Έλληνες επισκέπτες που εκπροσωπούσαν τον Ελληνισμό και την ποντιακή διασπορά έψαλαν συγκινημένοι τον ύμνο Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια κάτω από τις κάννες των τουρκικών όπλων. Στο μυαλό όλων των προσκυνητών ήταν οι δύο δολοφονημένοι Έλληνες στην Κύπρο. Ίσως το καλύτερο μνημόσυνο που θα μπορούσε να γίνει για τα τελευταία θύματα του τουρκικού σοβινισμού ήταν η δέηση στην αιχμάλωτη Παναγία Σουμελά.
Ο πρώην υφυπουργός, αρμόδιος για θέματα της ελληνικής διασποράς, Γρηγόρης Νιώτης, δήλωσε ότι δημιουργήθηκε μια κάκιστη εντύπωση από συμπεριφορά των τουρκικών αρχών στις οποίες καταλόγισε εσκεμμένη αδιαφορία για την ερήμωση του μεγάλου θρησκευτικού κέντρου. Τόνισε επίσης: «Το ότι ο Ελληνισμός διεκδικεί τα αναφαίρετα πολιτιστικά του δικαιώματα δεν είναι ένας ιμπεριαλιστικός ήχος η μια κραυγή απόγνωσης κάποιων που ξαναθυμούνται στις χαμένες πατρίδες.
Ο Ελληνισμός δεν διεκδικεί εδαφικό στάτους αλλά καμία περίπτωση δεν μπορεί να δεχτεί αμφισβήτηση της δικής του θρησκευτικής και πολιτιστικής υπόστασης».
Ο τουρκικός Τύπος αντιμετώπισε με επιφύλαξη την ελληνική επίσκεψη. Η εφημερίδα Karadeniz είχε πρωτοσέλιδο τίτλο την εύγλωττη ερώτηση: «Ιεραπόστολοι ή τουρίστες;». Για τους Τούρκους οι μόνοι ρόλοι για τους Έλληνες του Πόντου είναι η πρακτόρευση συμφερόντων ή ο τουρισμός. Φυσικά δεν συμφέρει στο τουρκικό κατεστημένο να αποδεχτεί την απλή αλήθεια. Ότι δηλαδή οι Έλληνες του Πόντου, που σήμερα βρίσκονται στη διασπορά λόγω στης γενοκτονίας και της εκδίωξης από τις πατρογονικές τους κοιτίδες, εξακολουθούν να έχουν ως χώρο αναφοράς τον
Μικρασιατικό Πόντο, τον δικό τους Πόντο.
