Του Θωμά Στραβέλη, συγγραφέα – πανεπιστημιακού
Στην αρκετά φειδωλή φύση, όπου ζούσαν οι αρχαίοι Ελληνες, είχαν, σε γενικές γραμμές, γίνει ένας λιτοδίαιτος λαός. Οι Βιωτοί είχαν τη φήμη φαγάδων, γιατί έτρωγαν πολλά ζυμαρικά και πολλά χέλια, χάρη στο εύφορο έδαφός τους και τη λίμνη τής Κωπαΐδας. Στην Αθήνα, όμως, ακόμα και η μεσαία τάξη, περιοριζόταν, συνήθως, στο κριθάλευρο και στα μικρά ψάρια του φαληρικού όρμου. Στη Σπάρτη, ως εκλεκτή λιχουδιά, στο τραπέζι, προσφερόταν το σταρένιο ψωμί. Εκεί, ήταν απαγορευμένο το κρασί, αλλά στην υπόλοιπη Ελλάδα, το έπιναν, έντονα αραιωμένο. Η τυπική ερώτηση, όταν αγόραζε κάποιος κρασί, ήταν: «Σηκώνει τρία μέρη νερό;». Συχνά, πάντως, αυτή η αναλογία χαρακτηριζόταν, σκωπτικά, «βατραχόκρασο».
Στα συμπόσια (πλούσιες συνεστιάσεις ή φαγοπότια), οι αρχαίοι Έλληνες εξέλεγαν έναν συμποσίαρχο, όπως εμείς, σήμερα, εκλέγουμε ένα «προεδρείο». Ο συμποσίαρχος, που θα ήταν, φαντάζομαι, και συμποσιαστής και συμπότης, καθόριζε την αναλογία μίξης, που, κατά κανόνα, δεν ξεπερνούσε το ένα τρίτο σε κρασί. Μπορούμε, λοιπόν, να συμπεράνουμε ότι, παρόλο που το κρασί ήταν πολύ δυνατό και οι αρχαίοι το έτσουζαν, ως αργά τη νύχτα, οι μεθυσμένοι δεν ήταν και πολύ συνηθισμένο θέαμα. Να ζουν αποκοιμισμένοι, μες στο γλυκό ψίθυρο της ζωής, ήθελαν περισσότερο οι αρχαίοι μας πρόγονοι.
Αλλά και οι μεζέδες, που έτρωγε κανείς μαζί με το κρασί, ήταν φτωχικοί: σύκα και χουρμάδες, ελιές και πεπόνι, τυρί και παστά («αλίπαστα», τα λέγανε), ρεβίθια και ψάρια καπνιστά. Μπύρα δεν έπιναν καθόλου, παρόλο που οι δύο αρχαιότεροι ιστορικοί τής Ελλάδας, ο Εκαταίος κι ο Ηρόδοτος, την αναφέρουν ως το αγαπημένο ποτό των Αιγυπτίων. «Εδώ δεν θα βρείτε ζυθοπότες», βάζει ο Αισχύλος τον βασιλιά τού Άργους να λέει περήφανα στις Δαναΐδες, που μόλις είχαν έρθει από την Αίγυπτο. Μας είναι γνωστός ο μύθος των Δαναΐδων, αλλά ας τον ξαναθυμηθούμε. Πρόκειται για τις 50 κόρες του Δαναού, βασιλιά τού Άργους και γενάρχη των Αργείων, που δίδαξε στους ανθρώπους την άρδευση και καλλιέργεια της γης, καθώς και τα πρώτα γράμματα. Αυτές, λοιπόν, οι 50 κόρες, που ήταν και νύμφες των πηγών, σκότωσαν τους συζύγους τους και για το λόγο αυτό καταδικάστηκαν στον Άδη να γεμίζουν με νερό ένα πιθάρι χωρίς πάτο.
