ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Σπύρος Σιδέρης: Ευλογία να έχεις φίλους

σπύρος-σιδέρης-ευλογία-να-έχεις-φίλου-549312

Ο γνωστός δημοσιογράφος και συγγραφέας μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για το καινούργιο του βιβλίο Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του δημοσιογράφου και συγγραφέα Σπύρου Σιδέρη με τον τίτλο «Ιδιοι μα και διαφορετικοί» από τις εκδόσεις «Διάπλους». Πρόκειται για ένα έμμετρο παραμύθι, που αναφέρεται στη φιλία και τη διαφορετικότητα, ευχάριστο και απολαυστικό, που θα αγαπήσουν οι μικροί αναγνώστες. Υπέροχη η εικονογράφηση του Βασίλη Παπατσαρούχα, που αγκαλιάζει αρμονικά την έμμετρη και ιδιαίτερα τρυφερή ιστορία του συγγραφέα.

Συνέντευξη στην ΕΛΕΝΑ ΝΤΑΒΛΑΜΑΝΟΥ, εκπαιδευτικό – συγγραφέα

Είστε δημοσιογράφος στο επάγγελμα. Tι σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων;

Ως δημοσιογράφος ταξιδεύω πολύ, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, καλύπτοντας γεγονότα που πολλά κατατάσσονται στη σύγχρονη Ιστορία. Αυτά τα ταξίδια μού δίνουν την ευκαιρία να συλλέγω εικόνες και εμπειρίες. Δυστυχώς τα κείμενα που γράφει ένας δημοσιογράφος είναι «φτωχά» και χωρίς φαντασία, ένα συστατικό που λείπει από τον ρεαλισμό της πολιτικής και των δημοσιογραφικών κειμένων. Οι εικόνες και οι εμπειρίες, στο πέρασμα του χρόνου, συσσωρεύονται μέσα σου γεμίζοντάς σε τόσο πολύ, που κάποια στιγμή σε πνίγουν και ψάχνουν τρόπο να απελευθερωθούν. Ο καθένας βρίσκει τον δικό του τρόπο να «αδειάσει». Για μένα το να διαφοροποιώ τη γραφή από ρεαλιστική σε φαντασιακή είναι ο δικός μου δρόμος στο να «αδειάσω», αφήνοντας χώρο για νέες εικόνες κι εμπειρίες.

«Ιδιοι μα και διαφορετικοί» ο τίτλος του βιβλίου σας, από τις εκδόσεις «Διάπλους». Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία.

Δύο ζωάκια, τελείως διαφορετικά μεταξύ τους, που ζουν στο δάσος, μοιράζονται ένα βραβείο. Οι δύο μικροί ήρωες γίνονται φίλοι, όμως οι διαφορές στον τρόπο ζωής και τις συνήθειες της καθημερινότητας προκαλούν προβλήματα στη σχέση τους. Θα καταφέρουν τελικά να ξεπεράσουν τις διαφορές τους και να παραμείνουν φίλοι; Η απάντηση βρίσκεται στις σελίδες του βιβλίου «Ιδιοι μα και διαφορετικοί» από τις εκδόσεις «Διάπλους», σε έμμετρα τετράστιχα που δίνουν μια μουσικότητα στο κείμενο στολισμένο με την υπέροχη εικονογράφηση του Βασίλη Παπατσαρούχα.

Ποια ερεθίσματα σας έδωσαν την ιδέα να θίξετε τα θέματα της διαφορετικότητας και της αρμονικής συνύπαρξης στο νέο σας βιβλίο; Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης αυτής της ιστορίας;

Τα πολλά ταξίδια, οι εικόνες που έχουν καταγραφεί μέσα μου από διαφορετικές χώρες και πολιτισμούς, μου έδωσαν το ερέθισμα για αυτή την ιστορία. Εχω ζήσει εξάλλου μεγάλα διαστήματα στο εξωτερικό δεχόμενος αντιφατικές αντιδράσεις στο να γίνω αποδεκτός σε ένα ξένο για μένα κοινωνικό περιβάλλον.

Η προσαρμογή δεν είναι πάντα εύκολη κι ούτε η αποδοχή σού χαρίζεται πάντα. Υπάρχουν κοινωνίες, που το διαφορετικό είναι αντίθετο στην κουλτούρα τους. Και δεν μιλάμε για χώρες ή πολιτισμούς ξένους προς τα εμάς. Μιλάμε για χώρες, που βρίσκονται στην ίδια ήπειρο με εμάς, έχουμε κοινή ιστορία και μέσω της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνεργασία και ανοιχτά σύνορα. Κι όμως σε κάποιες από αυτές τις χώρες δεν έγινα εύκολα αποδεκτός. Αισθάνθηκα την απομόνωση, την απόρριψη, τις δυσκολίες να κοινωνικοποιηθώ. Βέβαια υπάρχει και ο αντίποδας με χώρες όπου το διαφορετικό αγκαλιάζεται και γίνεσαι αποδεκτός αναλαμβάνοντας κι εσύ ένα μέρος της «λειτουργίας» του κοινωνικού συνόλου, με ευθύνες, υποχρεώσεις, αλλά και απολαβές. Ολα αυτά μαζί, μέσα από προσωπικές εμπειρίες μού έδωσαν το ερέθισμα να γράψω αυτή την ιστορία.

Η φιλία είναι ένα από τα μηνύματα του βιβλίου σας. Πόσο σημαντική είναι στη ζωή μας;

Είμαστε όντα κοινωνικά κι αυτό μας ξεχωρίζει από τα άλλα έμβια όντα. Δημιουργούμε τον δικό μας μικρόκοσμο, με την οικογένειά μας, με τους φίλους μας, με τους συνεργάτες μας στη δουλειά. Επικοινωνούμε με τη γλώσσα κι αυτό μας δίνει την ευκαιρία να αναπτύξουμε περαιτέρω τις σχέσεις αυτές.

Ετσι η φιλία, που είναι ίσως από τις πιο σημαντικές σχέσεις στη ζωή μας, μας κοινωνικοποιεί περισσότερο. Διαμορφωνόμαστε από τη συναναστροφή με ανθρώπους που εμείς επιλέξαμε και αμοιβαία μοιραζόμαστε αγάπη, σεβασμό, αφοσίωση και κατανόηση. Θεωρώ τυχερούς τους ανθρώπους, που έχτισαν δυνατές φιλίες και μπόρεσαν να ξεπεράσουν τη διαφορετικότητα των χαρακτήρων, τις διαφορές στα «πιστεύω» και τα «θέλω» τους. Είναι ευλογία και αγώνας συγχρόνως να είσαι φίλος και να έχεις φίλους.

Τι σημαίνει «γράφω» για σας;

Η γραφή για μένα είναι διττή. Από τη μια πλευρά είναι η δουλειά μου. Καθημερινά γράφω κείμενα με εκατοντάδες λέξεις, που έχουν σχέση με το αντικείμενο ενασχόλησής μου, να μεταφέρω δηλαδή την πληροφορία και την είδηση στον αναγνώστη. Γίνομαι δηλαδή κοινωνός της πραγματικότητας χωρίς να φιλτράρω το γεγονός ή την είδηση μέσα από τη δική μου οπτική, όσο αυτό μπορεί να είναι εφικτό. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να είμαι απόλυτα συγκεκριμένος, χωρίς τη δυνατότητα να διαφοροποιώ πολλά πράγματα. Ακόμα και τις λέξεις που χρησιμοποιώ τις επιλέγω από συγκεκριμένο λεξιλόγιο. Είτε από τις δηλώσεις του παράγοντα που δημιουργεί την είδηση ή το γεγονός, είτε από τις επίσημες ανακοινώσεις για την είδηση ή το γεγονός. Κάποιες φορές, έχω τη δυνατότητα να αναλύω, όμως πάντα μέσα από μια επιχειρηματολογία που αποδεικνύει την ορθότητα των κειμένων αυτών. Ομως κι εδώ το κείμενο βασίζεται στην πληροφορία, τη γνώση και τη συνθετική ικανότητα του γράφοντος να διαβάζει πίσω από τις λέξεις.

Από την άλλη στις ιστορίες μου νιώθω ότι απελευθερώνομαι. Γράφω χωρίς φραγμούς, υφαίνω την ιστορία, πλάθω και παίζω με τις λέξεις. Συμμετέχω ολοκληρωτικά στο κείμενο, είναι κομμάτι του «εγώ» μου. Θα παρομοίαζα αυτή την αίσθηση μ εκείνη που μικρός ζούσα εικονικά στα παιδικά μου όνειρα, να πετάω. Να είμαι ελεύθερος να πετάω όπου θέλω χωρίς αλεξίπτωτο, χωρίς υποστήριξη και να επιλέγω εγώ τους προορισμούς να τους χρωματίζω όπως θέλω να τους σχεδιάζω όπως εμένα μ αρέσουν.

Πόσο εύκολο είναι να γράφει κανείς ένα παιδικό βιβλίο;

Δεν μπορώ να πω ότι είναι εύκολο ή δύσκολο να γράψεις, πόσο δε ένα παιδικό βιβλίο. Εχω γράψει ιστορίες μέσα σε λίγες ώρες κι άλλες φορές με παίδεψαν για μήνες χωρίς να με ικανοποιεί το τελικό αποτέλεσμα. Πολλές φορές υπέροχες ιδέες στη σύλληψη δεν μπόρεσαν να αποτυπωθούν στο χαρτί και να γίνουν ένα ολοκληρωμένο κείμενο. Η έμπνευση, η διάθεση και ο χρόνος είναι κάποια από τα στοιχεία που κάνουν εύκολη ή δύσκολη τη συγγραφή μιας ιστορίας για μένα.

Πόσο απαραίτητη θεωρείτε τη διαφορετικότητα στη ζωή μας;

Θεωρώ τη διαφορετικότητα απαραίτητο συστατικό για τη ζύμωση και τη σύνθεση κάθε δραστηριότητάς μας. Δεν μπορώ να φανταστώ έναν κόσμο που είναι πανομοιότυποι όλοι, με την ίδια κουλτούρα, την ίδια κοινωνική δομή, τα ίδια «πιστεύω», τις ίδιες ικανότητες. Δεν θα υπήρχε εξέλιξη έχω την αίσθηση και δεν θέλω έναν κόσμο στατικό, αλλά έναν κόσμο δημιουργικό, διαφορετικό και με διάθεση αλλαγών προς το καλύτερο.

Θεωρείτε το παιδικό κοινό ώριμο αναγνωστικό κοινό;

Τα παιδιά, ευτυχώς, έχουν απόλυτη ελευθερία στη σκέψη τους. Δεν έχουν τα στεγανά, που οι μεγάλοι έχουν μπει για διάφορους λόγους και αιτίες. Για αυτό και είναι πιο «σκληροί» κριτές. Δεν θα αναλύσουν αν η ιστορία γράφτηκε με κανόνες ορθολογικούς, πάνω στα αποδεκτά πρότυπα των ειδικών στην παιδική λογοτεχνία. Θα αγαπήσουν ή θα απορρίψουν την ιστορία που θα διαβάσουν. Θα ταξιδέψουν μέσα από τις σελίδες ή θα το αφήσουν στην άκρη. Αυτό για μένα είναι σημαντικό ως δημιουργός. Εχεις απέναντί σου έναν κριτικό, που δεν θα σου χαριστεί, αλλά ούτε θα κάνει δημόσιες σχέσεις. Θα σου πει τη γνώμη του κι αυτό μπορεί να σε βοηθήσει να προσεγγίσεις καλύτερα κάθε νέα ιστορία που απευθύνεται σε παιδιά.

Τι χρειάζεται να διαθέτει ένα βιβλίο που απευθύνεται στα παιδιά, έτσι ώστε να ψυχαγωγεί, να ακονίζει τη σκέψη και τη φαντασία, αλλά και να θέτει προβληματισμούς;

Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια συνταγή για όλα όσα προαναφέρατε. Κάθε βιβλίο έχει να δώσει πολλά. Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν καλά και κακά βιβλία. Σημασία έχει τα παιδιά να αγαπήσουν το διάβασμα.

Παρακολουθώντας την εκδοτική παραγωγή τα τελευταία χρόνια, παρατηρώ ότι υπάρχει μια διάθεση τόσο από τους συγγραφείς, όσο και από τους εκδότες, να «κατευθύνονται» τα παιδιά σε βιβλία που τα «εγκλωβίζουν» στα «θέλω» των ενηλίκων μέσα από έναν διδακτισμό κι όχι στις πραγματικές ανάγκες των σημερινών παιδιών. Το βιβλίο ήταν, είναι και θα παραμείνει ένα παράθυρο στη γνώση και στη φαντασία. Είναι η αγωγή της ψυχής κι έτσι πρέπει να το βλέπουμε. Αν τα παιδιά αγαπήσουν το διάβασμα θα ανακαλύψουν εκείνα τα βιβλία που θα τους ψυχαγωγήσουν, θα ακονίσουν τη σκέψη και τη φαντασία και θα τους προβληματίσουν.

Ποια είναι τα προσεχή σας συγγραφικά σχέδια;

Υπάρχουν πολλές ιστορίες, που στριφογυρίζουν στο μυαλό, κάποιες άλλες είναι έτοιμες από καιρό και χρειάζονται φροντίδα για να ωριμάσουν ώστε να εκτεθούν εκδοτικά.

Μια ευχή για τους μικρούς αναγνώστες.

Να βάλουν το βιβλίο στην παρέα και να το μοιραστούν με τους φίλους τους.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου