ΥΓΕΙΑ

Ειδική φοβία αίματος – ένεσης…

ειδική-φοβία-αίματος-ένεσης-237723

Tης Μαρίζας Στ. Χατζησταματίου, Ψυχολόγου, MSc, PhD, Διδάκτορος Παν/μίου Θεσσαλίας, www.my-psychology.gr

Η φοβία είναι μια ειδική κατηγορία φόβου, κατά την οποία το άτομο βιώνει το συναίσθημα του φόβου με δυσανάλογη ένταση σε σχέση με το γεγονός που την προκάλεσε. Η αντίδραση αυτή δεν μπορεί να εξηγηθεί και βρίσκεται έξω από τον έλεγχο του ατόμου, οδηγώντας τελικά στην αποφυγή της κατάστασης από την οποία προέκυψε.

Τα διαγνωστικά κριτήρια της ειδικής φοβίας είναι τα ακόλουθα:

  • Έκφραση αδικαιολόγητου και υπέρμετρου άγχους και φόβου λόγω παρουσίας κάποιου φοβικού ερεθίσματος (αντικείμενο, κατάσταση κτλ), για διάστημα τουλάχιστον ενός μήνα.
  • Όταν το άτομο εκτίθεται στο φοβικό ερέθισμα εκφράζει άμεσα συμπτώματα φόβου και άγχους, τα οποία προσομοιάζουν κρίσεις πανικού. Στα παιδιά ο φόβος και το άγχος μπορεί να εκφράζονται ως κλάμα ή πάγωμα του βλέμματος.
  • Το άτομο αναγνωρίζει πως ο φόβος του είναι υπερβολικός και αδικαιολόγητος. Αυτό το σύμπτωμα μπορεί να μην εμφανίζεται στα παιδιά.
  • Το άτομο αποφεύγει το φοβικό ερέθισμα. Όταν αναγκάζεται να το αντιμετωπίσει, αυτό γίνεται με υπέρμετρο άγχος και ένταση.
  • Η αποφυγή του φοβικού ερεθίσματος και τα συμπτώματα άγχους όταν το άτομο αντιμετωπίζει τα φοβικά ερεθίσματα, παρεμποδίζουν σε σημαντικό βαθμό την λειτουργικότητα του σε προσωπικό, κοινωνικό, επαγγελματικό ή άλλο τομέα της ζωής του.
  • Τα συμπτώματα του ατόμου δεν επεξηγούνται πληρέστερα βάσει κάποιας άλλης ψυχικής διαταραχής.

Από το πλήθος των ειδικών φοβιών ξεχωρίζει η φοβία που αφορά το αίμα, τις ενέσεις, τα εμβόλια, τα τραύματα και τις ιατρικές διαδικασίες, εξαιτίας της ιδιαίτερης φύσης της. Στις άλλες διαταραχές άγχους, χαρακτηριστικό ψυχοσωματικό σύμπτωμα είναι η ταχυκαρδία, αντίθετα στην ειδική φοβία του αίματος/ενέσεων όταν το άτομο έρχεται σε επαφή του με το φοβογόνο ερέθισμα εμφανίζει μείωση των καρδιακών παλμών και πτώση της αρτηριακής πίεσης, με αποτέλεσμα η κλινική του εικόνα να εμπλουτίζεται από λιποθυμίες. Επομένως το άτομο λιποθυμά ή φοβάται πως θα λιποθυμήσει μπροστά στη θέα αίματος ή ενέσεων ή τραύματος ή ακόμη και στη σκέψη αυτών.

Η φοβία αίματος – ένεσης – τραύματος συνιστά μία από τις συχνότερα εμφανιζόμενες ειδικές φοβίες στους ενήλικες και των δύο φύλων, με ισχυρό το στοιχείο της κληρονομικότητας (συχνά η ίδια φοβία εμφανίζεται στα μέλη της ίδιας οικογένειας). Οι πάσχοντες φαίνεται να αναζητούν θεραπεία όταν είναι επείγουσα ανάγκη. Όταν για παράδειγμα πρέπει υποχρεωτικά να υποβληθούν σε εξέταση αίματος, να κάνουν κάποια εγχείριση ή όταν αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις.

Η ειδική φοβία αίματος μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω της θεραπείας της συμπεριφοράς που βασίζεται στις θεωρίες μάθησης και έχει ως βασικό στόχο την τροποποίηση ή κατάργηση μη λειτουργικών συμπεριφορών. Συνήθως συνδυάζεται με γνωσιακή θεραπεία αλλά μπορεί να εφαρμοστεί και ξεχωριστά.

Μερικές από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι η έκθεση στο φοβικό ερέθισμα, η συστηματική απευαισθητοποίηση, δηλαδή η απευαισθητοποίηση του οργανισμού από το φοβικό ερέθισμα και η ενίσχυση των επιθυμητών συμπεριφορών. Παράλληλα, μια ακόμη μέθοδος η προοδευτική νευρομυϊκή χαλάρωση βοηθάει τον ασθενή να μάθει καθώς έρχεται σε επαφή με τα φοβογόνα ερεθίσματα πώς να σφίγγει διαδοχικά όλους τους μύες του σώματός του με τέτοιο τρόπο ώστε να μη συμβεί η βραδυκαρδία και το λιποθυμικό επεισόδιο.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου