ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Ανθρωπος: Ενας Τραγικός «Ηρωας»

ανθρωπος-ενας-τραγικός-ηρωας-307731

Του Θωμά Στραβέλη, συγγραφέα – πανεπιστημιακού

Ο άνθρωπος, που αναλαμβάνει στη ζωή του τον αγώνα τού ήρωα, με τη μοίρα και τους κινδύνους, που αυτή κλείνει μέσα της, δεν είναι «άγιος», αν και, συχνά, καταφεύγει σ’ έναν δίκαιο Θεό. Κάνει λάθη, και το πάθος, πολλές φορές, τον τυφλώνει. Είναι παράφορος και βίαιος. Έχει, όμως, μερικές μεγάλες αρετές. Είναι θαρραλέος, αγαπάει τον τόπο του, αγαπάει τους ανθρώπους, αγαπάει τη δικαιοσύνη και έχει τη θέληση να την επιβάλλει, εμψυχωμένος από φρόνημα υψηλό.

Ο άνθρωπος, λοιπόν, δεν είναι ούτε «άγιος», ούτε δίκαιος: Είναι, όμως,«ήρωας». Δηλαδή, λαμπρύνει με τον αγώνα του, με τις πράξεις του, την απίστευτη δύναμη, που έχει ν’ αντιστέκεται στην κακοδαιμονία και ν’ αντιστρέφει τη δυστυχία σε ανθρώπινο μεγαλείο και χαρά. Αυτό το κάνει για όλους: για την οικογένειά του, τους φίλους του, τους συμπατριώτες του, τους προγόνους του. Και νιώθει περήφανος, που είναι άνθρωπος, κεντρίζοντας τη θέληση και την ελπίδα του για περισσότερο ανθρωπισμό.

Αλλά, εναντίον τίνος αγωνίζεται αυτός ο «ήρωας»; Αγωνίζεται ενάντια στα διάφορα εμπόδια, που δυσχεραίνουν την ανθρώπινη δράση, που δεσμεύουν την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας. Αγωνίζεται να μη γίνει μία αδικία, για να προληφθεί ένας θάνατος, για να τιμωρηθεί ένα έγκλημα, για να γίνει ο νόμος τού δικαστηρίου πιο ισχυρός απ’ την αυτοδικία, για να αισθανόμαστε σαν αδέρφια με τους νικημένους εχθρούς μας, για να μπορεί το μυστήριο του Θεού να γίνει, από μυστήριο, δικαιοσύνη ή, αν η ελευθερία τού Θεού πρέπει να μείνει στη ζωή μας ακατανόητη, τουλάχιστο να μη προσβάλλει τη δική μας.

Ας μιλήσουμε πιο απλά: Ο τραγικός ήρωας αγωνίζεται για να γίνει ο κόσμος καλύτερος ή, αν πρόκειται να μείνει αυτός που είναι, αγωνίζεται για νά’ χουν οι άνθρωποι περισσότερο θάρρος και γαλήνη. Το μεγαλείο τού τραγικού ήρωα είναι ένα μεγαλείο λαβωμένο: Τις περισσότερες φορές ο ήρωας πεθαίνει. Αλλά συμβαίνει και τούτο: Ο θάνατος αυτός, αντί να μας απελπίσει, όπως περιμέναμε, σαν ξεπεράσουμε τη φρίκη, που μας προκαλεί, μας γεμίζει αγαλλίαση. Γιατί, σ’ όλο το διάστημα του τραγικού του αγώνα, εμείς, σύγχρονοι θεατές του, παίρνοντας μέρος στην πάλη του να υπερνικήσει όλα τα εμπόδια, που του έβαλε στο δρόμο του μία άγνωστη δύναμη, που δεν μπορεί να τη συλλάβει και που γι αυτό τη θεωρεί θεϊκή και που το πιο φοβερό όνομα που της δίνει είναι «Μοίρα», κάθε στιγμή, είμαστε μαζί του, δοκιμάζοντας ένα αίσθημα θαυμασμού και μάλιστα βαθιάς συναδέλφωσης.

Αυτή η συμμετοχή, αυτή η αγαλλίαση, ένα μόνο πράγμα σημαίνει – αφού στο κάτω κάτωτής γραφής είμαστε άνθρωποι –: Ότι ο αγώνας τού ήρωα κλείνει ως το θάνατό του μία υπόσχεση: Την υπόσχεση ότι η πράξη τού ήρωα (όποια κι αν είναι) συμβάλλει στην απελευθέρωσή μας απ’ τη «Μοίρα». Διαφορετικά, η αγαλλίαση, που μας δίνει η τραγωδία τής ζωής, θέαμα της δυστυχίας μας, θα ήταν ακατανόητη. Τι είναι αυτό που, τελικά, θαυμάζει κανείς στον τραγικό ήρωα; Είναι, θαρρώ, το γεγονός ότι κάνει τους ανθρώπους καλύτερους. Κι η λέξη «καλύτεροι» σημαίνει δυνατοί, προσαρμοσμένοι στον αγώνα τής ζωής.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου