Του Κωνσταντίνου Απ. Σουλιώτη, επ. λυκειάρχη
Τον αγιασμό των πιστών επιτελεί η Εκκλησία με τούς κληρικούς, οι όποιοι αναλαμβάνουν με τη χειροτονία τους την εξουσία για την άσκηση της σωτηριώδους ποιμαντορικής τους διακονίας.
Η πνευματική αυτή εξουσία των κληρικών, με επικεφαλής φυσικά τον Επίσκοπο, έχει την αρχή της στο Χριστό. Ο Χριστός ανέθεσε στους Αποστόλους ειδική αποστολή και ποιμαντορικά καθήκοντα και εκείνοι με τη σειρά τους μεταβίβασαν τα δικαιώματα αυτά στους διαδόχους τους, τους Επισκόπους. Αυτοί πάλι στους πρεσβυτέρους και τους Διακόνους, ώστε με τη χειροτονία να ανάγεται η ιεροσύνη μέχρι τον Κύριο.
Ωστόσο, η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι ιεροκρατική αλλά ιεραρχική. Αναγνωρίζει δηλαδή την εξέχουσα θέση και την ευθύνη των κληρικών, αλλά θεωρεί ισότιμα μέλη του σώματός της, αδιάσπαστα ενωμένα, και τους λαϊκούς. Αυτό σημαίνει ότι την Εκκλησία αποτελούν κληρικοί και λαϊκοί. Και είναι μεν αλήθεια ότι στην Εκκλησία μας αναγνωρίζεται η εξέχουσα θέση των κληρικών και μάλιστα των Επισκόπων απέναντι στους λαϊκούς, δεν παραγνωρίζεται, όμως, και η θέση και ο ρόλος και τα δικαιώματα του λαϊκού στοιχείου. Και τούτο είναι απολύτως σύμφωνο με την πίστη και την Παράδοση της Εκκλησίας μας, αφού κληρικοί και λαϊκοί αποτελούν «βασίλειον ιεράτευμα και έθνος άγιον και λαόν εις περιποίησιν».
Το «βασίλειον ίεράτευμα», σύμφωνα με την Ορθόδοξη διδασκαλία, σημαίνει ότι και οι λαϊκοί, ως μέλη τού σώματος της Εκκλησίας του Χριστού, έχουν τη γενική ή πνευματική ιεροσύνη, με την έννοια της ισότητας όλων των μελών της Εκκλησίας ενώπιον του Θεού και όχι, όπως το εννοούν οι προτεστάντες, ως ικανότητα δηλαδή όλων των πιστών να τελούν τα ιερά Μυστήρια
Η Ορθόδοξη Εκκλησία δέχεται ότι η ιεροσύνη είναι μία και αδιαίρετη, κληρικών και λαϊκών, με τη διαφορά ότι οι κληρικοί έχουν ειδική ιεροσύνη. Οι λαϊκοί, επειδή δεν έχουν τον ειδικό βαθμό της ιεροσύνης, δεν μπορούν να τελούν τα ιερά Μυστήρια και να έχουν την Εκκλησιαστική αυθεντία, που αναγνωρίζεται στους κληρικούς και μάλιστα στον Επίσκοπο.
Στους λαϊκούς η Εκκλησία μας, από τους Αποστολικούς χρόνους μέχρι και σήμερα, αναγνωρίζει δικαιώματα στη διδασκαλία, στη διοίκηση, στη λατρεία και «εν γένει εν ολοκλήρω τω Έκκλησιαστηκώ βίω».
Έτσι, δεν μπορεί να νοηθεί ύπαρξη κληρικών χωρίς την ταυτόχρονη ύπαρξη και λαϊκών. Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, η συμμετοχή και η σύμπραξη των λαϊκών, ανδρών και γυναικών, στην εκλογή και την εγκατάσταση στις ιερατικές τους θέσεις των κληρικών όλων των βαθμών θεωρείται και είναι αναγκαία και επιβεβλημένη. Τυχόν παρέκκλιση είναι αντικανονική και αντεκκλησιαστική και πρέπει να αποφεύγεται και ως αντορθόδοξη.
Αλλά και του διδακτικού έργου και της διοίκησης της Εκκλησίας μετέχουν και λαϊκοί, καθώς «και της κοινωνικής και φιλανθρωπικής και πάσης άλλης ενεργείας της Εκκλησίας και της όλης εν γένει Εκκλησιαστικής ζωής μέχρι της Ορθοδόξου λατρείας» ( Ί. Καρμίρης).
Η συμμετοχή του λαϊκού στοιχείου στα πράγματα και τα δρώμενα της Εκκλησίας υπογραμμίζεται και από το γεγονός ότι αναγνωρίζεται το βάπτισμα πού γίνεται από λαϊκούς σε ώρα ανάγκης (αεροβαπτισμός) ως έγκυρο και ισχυρό, καθώς και από τα όσα ισχύουν στο χώρο της Εκκλησίας, όπου σε όλα τα Εκκλησιαστικά Συμβούλια – Ενοριακά και Μητροπολιτικά – μετέχουν λαϊκοί. Το σημαντικότερο βέβαια γεγονός, που αναδεικνύει τη θέση του λαϊκού στοιχείου στην Εκκλησία, είναι ότι δεν είναι δυνατή η τέλεση της Θείας Λειτουργίας χωρίς την παρουσία ενός τουλάχιστον λαϊκού.
Γενικά, θα θέλαμε να σημειώσουμε εδώ ότι «Κλήρος και λαός αποτελούν μια ενότητα, όντας και οι δύο ισότιμα μέλη της Εκκλησίας. Απλώς ο κλήρος, με την ειδική Θεία Χάρη που λαμβάνουν οι χειροτονούμενοι, έχει την ευθύνη της διακονίας και ο λαός την ευθύνη της υποταγής, για την Εκκλησιαστική ευταξία και για την επίτευξη της σωτηρίας… Στα πλαίσια αυτά καλλιεργείται η ενότητα της ορθόδοξης Εκκλησίας.
