ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ ΜΕΡΟΣ Β΄ (Γεγονότα πρόδρομα του «ΟΧΙ» της 28-10-1940)

ιωαννησ-μεταξασ-μεροσ-β΄-γεγονότα-πρό-838363

Του Νίκου Ευθυμίου

Την 14-06-1917, ο Ε.Β. με τους υπουργούς του και με συνοδεία ενόπλων των αποικιακών στρατευμάτων, που κατείχαν έπειτα από πρόσκλησή του τη Θες/νίκη, απ’ αυτήν έφτασαν στην Αθήνα ατμοπλοϊκά, αποβιβασθέντες στον Πειραιά και ορκίστηκαν στα ανάκτορα, ως διορισμένη διδακτορική κυβέρνηση, από τον Γάλλο ύπατο αρμοστή, Ζονάρ. Ακολούθως κατέληξαν και κατέλυσαν στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετάνια. Στη συνέχεια ο Ζονάρ, έστειλε στο Π. κατάλογο προσώπων, που έπρεπε να απομακρυνθούν από τις κατεχόμενες θέσεις και εξοριστούν.

Στον ανωτέρω κατάλογο, πρωτίστως είχαν συμπεριληφθεί οι Δ. Γούναρης, Επαμ. Μερκούρης, Γεώργ. Πεσματζόγλου, ο Ι.Μ. βεβαίως και άλλες εξέχουσες προσωπικότητες που μεταφέρθηκαν ατμοπλοϊκά στο Αιάκειο της Κορσικής. Ενώ διαρκούσε στην Ιταλία, η εξορία του Ι.Μ., ζητήθηκε η σύλληψη και παράδοσή του, για να δικαστεί στη Ελλάδα και αφού δεν παραδόθηκε, καταδικάστηκε ερήμην δις εις θάνατον ως εσχάτης προδοσίας, την 14-02-20 από το Ειδικό Έκτατο Στρατοδικείο. Μετά τις εκλογές της 01-11-20, αποκαταστάθηκαν οι περισσότεροι διωχθέντες αξιωματικοί του Ε.Σ. συμπεριλαμβανομένου και του Ι.Μ.

Την 21-10-23, πραγματοποιήθηκε αποτυχημένη αντεπανάσταση των στρατηγών Γεωργ. Λεοναρδόπουλο και Παν. Γαργαλίδου, καθώς και του συνταγματάρχου Γεωργ. Ζήρα, στην οποία ο Ι.Μ. δεν είχε συμμετοχή και την αγνοούσε μέχρι την προηγουμένη της εκδήλωσης της, οπότε ενημερώθηκε από τον ταγμ/ρχη Γεωργ. Σκυλακάκη, προκειμένου να αποφύγει την άδικη και βεβαία σύλληψη και κακοποίηση του. Κατά συνέπεια, εγκατέλειψε την Αθήνα και μέσω Πατρών, με Νορβηγικό πλοίο κατέληξε αυτοεξόριστος αυτή τη φορά στην Ιταλία, από την οποία επέστρεψε στην Αθήνα την 06-04-1924 στο πλαίσιο της χορηγηθείσας από την εθνοσυνέλευση της γενικής αμνηστίας.

Την 12-10-22, ίδρυσε το Κόμμα των «ελευθεροφρόνων» (Κ.Ε.), το οποίο στις εκλογές στις 11-11-26, που προκήρυξε ο Γ. Κονδύλης επί συνόλου 250 εδρών του τότε κοινοβουλίου απέκτησε τις 54. Λόγω του ήθους του, τον υπολήπτονταν και οι φανατικοί του αντίπαλοι, οι οποίοι επανειλημμένα του έκαναν προτάσεις συνεργασίας όπως ο Ν. Πλαστήρας, ο Α. Παπαναστασίου και ο Θεόδωρος Πάγκαλος (Θ.Π.), ο οποίος στη δικτατορία του, του προσέφερε υπουργική θέση, και επειδή την αρνήθηκε, τον φυλάκισε τον Αύγουστο του 1926 στον ναύσταθμο απ’ όπου ελευθερώθηκε έπειτα από την ανατροπή του Θ.Π. από τον συνάδελφό του Γ. Κονδύλη, ο οποίος φυλάκισε εκεί τον μέχρι πρότινος υποστηρικτή του Θ.Π. και ομόφρονά του. Στην Οικουμενική κυβέρνηση υπό τον Αλέξανδρο Ζαΐμη, που προέκυψε από τις εκλογές, ο Ι.Μ. συμμετείχε ως υπουργός συγκοινωνιών και από τη θέση αυτή, που κατείχε για μικρό διάστημα, άρχισε τα μεγάλα αποξηραντικά και αρδευτικά έργα, δίκτυο οδοποιίας, κ.α.

Στις εκλογές της 26-01-36, το Κ.Ε, έλαβε ποσοστό ψήφων 3,94%, εκλέγοντας 7 βουλευτές, ενώ τα κόμματα των φιλελευθέρων και των λαϊκών, ήρθανε ισόπαλα και την 06-03-36, στην 3η Αναθεωρητική βουλή, τον επικεφαλής του 1ου κόμματος, Θεμιστοκλή Σοφούλη (Θ.Σ.) στήριξε το 15/μελές ΚΚΕ, ως «Παλλαϊκό Μέτωπο» στο πλαίσιο του συμφώνου Σοφούλη- Σκλάβαινα, της 10-02-36. Επειδή ο Θ.Σ., προσπάθησε αναποτελεσματικά να σχηματίσει βιώσιμη κυβέρνηση, ο βασιλιάς Γεώργιος, την 14-03-36, έδωσε εντολή σχηματισμού της, στον καθηγητή Κων/νο Δεμερτζή (Κ.Δ.) , που σχημάτισε και ο οποίος ανέθεσε στον Ι.Μ. την αντιπροεδρία της και το υπουργείο Στρατιωτικών, Ναυτικών και Αεροπορίας.

Την 18-03-36, έγινε γνωστό ότι την προηγούμενη είχε πεθάνει ο Ε.Β. στο Παρίσι, ο οποίος την 09-03-36 πληροφορηθείς την συμμετοχή του Ι.Μ. στην κυβέρνηση, με επιστολή του προς τον φίλο και συνεργάτη του Λουκά Κανακάρη- Ρούφο, εξέφρασε τη χαρά του, για τις ευθύνες που ανατέθηκαν στο Ι.Μ. και ζητωκραύγαζε γι’ αυτό υπέρ του βασιλιά, προφανώς επειδή στα 16 χρόνια που πέρασαν, αφότου η δικτατορία του, καταδίκασε δις εις θάνατον ως ένοχο εσχάτης προδοσίας τον μέχρι το 1915 άριστο συνεργάτη του και στη συνέχεια θανάσιμο πολιτικό του αντίπαλο. Σημειωτέο, ότι ο μεν Ι.Μ., αναγνώρισε την συνευθύνη, του για τον διχασμό του 1915, 24 ημέρες προ του θανάτου του, ο δε Ε.Β., 8 ημέρες πριν. Επίσης, ο γιός του Σοφοκλής, την 26-08-40, εξήρε μετά ενθουσιασμού τη λίαν εύστοχο και αντρική στάση έναντι των εξωτερικών γεγονότων, που απειλούσαν την πατρίδα μας εκ μέρους του Ι.Μ. στο Ελληνικό-γενικό προξενείο της Ν. Υόρκης.

Την 13-04-1936, πέθανε ο πρωθυπουργός Κ.Δ., οπότε ο βασιλιάς έδωσε εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως στον Ι.Μ., ο οποίος ανέλαβε τότε και το υπουργείο εξωτερικών, που διατήρησε μέχρι του θανάτου του. Την 23-04-1936, ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης της βουλής, από την οποία την 30-04-1936, έλαβε 241 ψήφους υπέρ (δηλαδή των Λαϊκών, Φιλελευθέρων και Ελευθεροφρόνων) και 16 κατά του ΚΚΕ, ενώ υπήρξαν 4 αποχές. Στην ίδια συνεδρίαση, η συντριπτική πλειονότητα των βουλευτών, αποφάσισε την αυτοδιάλυση της βουλής επί 5μηνο, εξουσιοδότησε την κυβέρνηση να εφαρμόσει το ψηφισθέν πρόγραμμα και αναχώρησε για διακοπές.

Το σκανδαλώδες γεγονός τότε μεν ήταν, ότι η εθνική αντιπροσωπεία, αντί να ασκήσει τα καθήκοντα, για τα οποία ψηφίστηκε από τον Ελληνικό Λαό, καταχρώμενη την εξουσιοδότηση του, παρέβη το καθήκον της, κατέστη αργόμισθη και άφησε ανεξέλεγκτη την κυβέρνηση. Έκτοτε δε και μέχρι σήμερα να κατηγορείται μονομερώς ο Ι.Μ. , από μεγάλη μερίδα του λαού, γιατί δεν ανακάλεσε απ’ τις διακοπές τους βουλευτές, την 04-08-1936,για να του δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης και ως δικτάτορα.

Ως υπουργό εργασίας, διόρισε το κορυφαίο στέλεχος του ΚΚΕ, Αριστείδη Δημητράτο, το οποίο με τα άρθρα του στο Ριζοσπάστη, τον είχε εντυπωσιάσει με τις ευρηματικές ιδέες του, που το Κόμμα του διέγραψε ως προδότη. Από τα πρώτα Διατάγματα (Δ.) που τέθηκαν σε εφαρμογή ήταν της υποχρεωτικής διαιτησίας, που δημοσιεύτηκε την 21-07-36, ενώ τις 28 και 30-07, αναγγέλθηκε η καθιέρωση του 8ώρου και ορίστηκε το κατώτατο ημερομίσθιο, αντίστοιχα. Η κοινωνική πολιτική, που άρχισε στον χώρο εργασίας και θα συνεχιζόταν, δεν άφηνε δίκαια αιτήματα για εκμετάλλευση από το ΚΚΕ.

Έπειτα από τα προαναφερθέντα τα στελέχη του ΚΚΕ, Δημήτριος Γληνός και Κων/νος Θέος, επισκέφτηκαν τον πρωθυπουργό Ι.Μ. την 03-08-1936 και τον προειδοποίησαν, ότι αν δεν ακυρώσει τα προαναφερθέντα Δ. από 05-08-1936 θα αρχίσουν πανελλήνια διαρκή γενική απεργία. Την επομένη 04-08-1936 και ώρα 22.00 ο Ι.Μ. ανεβαίνει στα ανάκτορα με δύο εισηγητικές εκθέσεις και αντίστοιχα διατάγματα, για αναστολή ορισμένων συντάξεων του συντάγματος και διάλυση της βουλής, τα οποία υπέγραψε ο βασιλιάς κι έτσι το κοινοβουλευτικό καθεστώς, μετατράπηκε σε δικτατορία.

Είναι γενικά παραδεκτόν ότι ασφαλές κριτήριο αξιολόγησης των ανθρώπων, αποτελούν πράξεις του σε χώρο ανύποπτο. Για το λόγω αυτό, παραθέτω στο άρθρο μου σημαντικά γεγονότα, στων οποίων τη διαμόρφωση, συμμετείχε ενεργητικά, από τη νεότητά του, ο Ι.Μ. ως επιτελικός ή μάχιμος αξιωματικός ή και με τις δύο ιδιότητες, σε καθήκοντα πολλαπλάσια ανώτερα του εκάστοτε βαθμού του. Τα χαρακτηρίζω πρόδρομα στην επικεφαλίδα της πρώτης σελίδας, γιατί πολύ πρώιμα έδειξαν τον ανοδικό δρόμο του καθήκοντος, ως ηγέτου, ως έτοιμος από καιρό για την ιστορική συνάντησή του, την 28-8-1940, για να πει το «ΟΧΙ» στο ιταμό τελεσίγραφο του Μουσολίνι, με τον πρέσβη του στην Αθήνα, γεγονός, που κατά τον Αιμίλιο Βεάκη, τον κατέστησε αντάξιο του Λεωνίδα και του Παλαιολόγου.

Όποιοι κάθε χρόνο γιορτάζουν την επέτειο του «ΟΧΙ» και τον άθλο του Ελληνικού Στρατού, σάρκας από τη σάρκα του λαού, στα βουνά της Ηπείρου και της Βορείου Ηπείρου και ταυτόχρονα κακολογούν Αυτόν, που δημιούργησε τις προϋποθέσεις, να αναδειχθεί η γενιά των πατέρων μας ισάξια των αρχαίων προγόνων μας, στις μεγάλες ανατάσεις τους, το κάνουν ίσως από φθόνο ή επειδή είναι της σχολής του Φον Δημητράκη του Δ. Ψαθά.

Από το κίνημα στου Γουδή το 1909 μέχρι της δικτατορίας του Ι.Μ. συμπεριλαμβανομένης, πραγματοποιηθήκαν εννέα (9) στρατιωτικές επεμβάσεις, χαρακτηριζόμενες κατά το δοκούν, ως επαναστάσεις, αντεπαναστάσεις, κινήματα, αντικινήματα, δικτατορίες ή πραξικοπήματα, που για τον μη νομικό θεωρούνται συνώνυμα. Κατά παγκόσμια νομική και πολιτειολογική παραδοχή, επανάσταση είναι κάθε κάτωθεν προερχομένη μεταβολή της υφισταμένης αρχής ή κατάστασης, ενώ πραξικόπημα άνωθεν προερχομένη μεταβολή της. Εξάλλου, είναι παγκόσμιο νομικό θέσφατο, ότι η επανάσταση επικρατήσασα παράγει δίκαιο, Από τις ανωτέρω επεμβάσεις , οι επτά ήταν Βενιζελογενείς. Μία απόπειρα αντεπανάστασης την 21-10-1923 αξιωματικών του λαϊκού κόμματος και του Ι.Μ. , επικεφαλής του κόμματος των Ελευθεροφρόνων.

Με κριτήριο την ωφέλεια ή την βλάβη, του σε στενή έννοια δημοσίου συμφέροντος ή ευρύτερα του εθνικού, ο καθένας μας ας κρίνει αμερόληπτα και με αφετηριακή σκέψη, ότι για την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, ο κάθε θεσμός πρέπει να περιορίζεται, που ορίζουν το σύνταγμα και οι νόμοι, εκφράζοντας την κυρίαρχη θέληση του ελληνικού λαού.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου