Το δεύτερο κύμα της πανδημίας απειλεί την εύθραυστη οικονομία και το σύστημα υγείας

το-δεύτερο-κύμα-της-πανδημίας-απειλεί-838003

Του Γιώργου Λαμπράκη

Οπως διαψεύστηκαν όσοι εκτιμούσαν ότι θα ξεμπερδέψουμε με τον κορονοϊό το καλοκαίρι, εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών, έτσι θα διαψευστούν και εκείνοι, που πιστεύουν ότι η περιπέτεια ολόκληρου του πλανήτη με την πανδημία θα τελειώσει σε λίγους μήνες, που αναμένεται να κυκλοφορήσει το πολυπόθητο εμβόλιο. Κομβικό σημείο στη μάχη της ανθρωπότητας με τον κορονοϊό είναι η επίτευξη του στόχου για την περίφημη ανοσία της αγέλης, που με τα σημερινά δεδομένα δεν δείχνει να επιτυγχάνεται, καθώς ακόμη και σε χώρες, τις οποίες σάρωσε η πανδημία, μόνο μικρό ποσοστό του πληθυσμού έχει αποκτήσει αντισώματα, ενώ αρκετές είναι οι περιπτώσεις ασθενών, που προσβάλλονται και πάλι από τον κορονοϊό, λίγους μήνες μετά την ανάρρωσή τους. Το στοιχείο δυσκολεύει περαιτέρω τις προσπάθειες για αποτελεσματικό εμβόλιο και μας αναγκάζει να προετοιμαστούμε για μάχη μακράς διάρκειας με την πανδημία.

Σε χώρες, όπως η Ελλάδα, η εξαιρετικά πιθανή προοπτική προκαλεί ήδη σοβαρές παρενέργειες τόσο στην κοινωνία, όσο και στην οικονομία. Σε συνδυασμό με την καθολική χαλάρωση ως προς την τήρηση των μέτρων, που παρατηρήθηκε το καλοκαίρι και την αναγκαιότητα στήριξης της πραγματικής οικονομίας μέσω του τουρισμού, που σημαίνει ανοιχτά σύνορα και περισσότερες πιθανότητες μετάδοσης του ιού από τα εισαγόμενα κρούσματα, η πολύμηνη, ίσως και πολυετή μάχη με τον κορονοϊό μπορεί να προκαλέσει ολέθριες συνέπειες στη χώρα. Ούτε το εθνικό σύστημα υγείας, ούτε η πραγματική οικονομία διαθέτουν τις απαιτούμενες αντοχές, ώστε να αντεπεξέλθουν στις συνθήκες παρατεταμένης υγειονομικής και οικονομικής κρίσης.

Χωρίς ισχυρό σύστημα υγείας και εφόσον οι πολίτες συνεχίσουν να μην τηρούν αυστηρά τα μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό, το δεύτερο κύμα της πανδημίας μπορεί να προκαλέσει ανεξέλεγκτες καταστάσεις, όπως αυτές που βίωσαν τους προηγούμενους μήνες χώρες με πολύ πιο προηγμένα συστήματα υγείας. Χωρίς ισχυρή οικονομία, αποτελεί κοινή παραδοχή ότι εξακολουθεί η ελληνική οικονομία να μη διαθέτει υγιείς βάσεις, αφού δεν έχει αντιμετωπίσει παθογένειες και στρεβλώσεις δεκαετιών, οι επιπτώσεις από τη συνεχιζόμενη ύφεση στην αγορά και τη διαρκή συρρίκνωση του τουρισμού θα βυθίσουν τη χώρα σε άνευ προηγουμένου κρίση.

Οι συνέπειες από το πρώτο κύμα της πανδημίας στην οικονομία έχουν γίνει ήδη ορατές και οι εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις του πρώτου lock down στους δείκτες της ανεργίας και των ρυθμών ανάπτυξης, μέχρι το τέλος του χρόνου, προκαλούν εφιάλτες σε όσους μπορούν να διαβάσουν πίσω από τις καθησυχαστικές κυβερνητικές διαβεβαιώσεις. Οταν άρχισε η περιπέτεια με τον κορονοϊό, οι οικονομικοί αναλυτές προέβλεπαν ολιγόμηνες αναταράξεις και επιστροφή σε ισχυρούς θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από τις αρχές της ερχόμενης χρονιάς, υπό την προϋπόθεση ότι η μάχη με την πανδημία θα έχει κερδηθεί μέχρι το τέλος του έτους, με την ανακάλυψη του κατάλληλου εμβολίου ή κάποιου αποτελεσματικού φαρμάκου. Προς το παρόν ούτε η μία, ούτε η άλλη προοπτική φαίνονται στον ορίζοντα.

Αντίθετα, παραμένει η αγωνία για τις επιπτώσεις από το επερχόμενο δεύτερο κύμα της πανδημίας και η ανασφάλεια πώς θα επηρεάσει τη χώρα μας. Στο επίπεδο της προετοιμασίας του εθνικού συστήματος υγείας ελάχιστα έχουν γίνει. Με εξαίρεση τα Νοσοκομεία αναφοράς για τον κορονοϊό και τον εφοδιασμό συγκεκριμένων δομών φροντίδας υγείας με εξοπλισμό, με τον οποίο θεωρείται αμφίβολο αν μπορούν να αντιμετωπιστούν οι ιδιαίτερες συνθήκες παρατεταμένης υγειονομικής κρίσης, τα υπόλοιπα Νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας παραμένουν χωρίς επαρκή στελέχωση και μέσα. Με τις περιορισμένες δυνατότητές τους προσπαθούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες δεύτερου κύματος πανδημίας, που αυτή τη φορά θα είναι πιο επιθετικό, καθώς δεν πρόκειται να ληφθούν αποφάσεις για γενική καραντίνα.

Στο επίπεδο της οικονομίας οι μηχανισμοί απορρόφησης των κοινοτικών πόρων παραμένουν ανεπαρκείς, ενώ ο προσανατολισμός είναι λανθασμένος, καθώς εξακολουθεί να μην έχει στο επίκεντρό του την επαύξηση της παραγωγικής αυτάρκειας της χώρας, μέσω της αντιστροφής του σημερινού συσχετισμού μεταξύ εισαγωγών και εξαγωγών και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, που θα είναι βιώσιμες και θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην τόνωση της κατανάλωσης. Πρόκειται για διαρθρωτικές αλλαγές, που έπρεπε να έχουν γίνει χρόνια πριν. Αν είχαν εφαρμοστεί εγκαίρως, θα αποφεύγαμε τον εφιάλτη των μνημονίων και τώρα, που χτύπησε τον πλανήτη ο κορονοϊός, η οικονομία θα μπορούσε να ανακάμψει πιο γρήγορα.

Αν μάλιστα η κοινωνία δεν χαλάρωνε το καλοκαίρι και οι πολίτες δεν συμπεριφέρονταν σαν να εξαφανίστηκε ο κορονοϊός ως διά μαγείας, οι πιθανότητες επιστροφής στην ανάπτυξη θα ήταν πιο ισχυρές. Η κατάρρευση του αφηγήματος περί ατομικής ευθύνης, μόλις καταργήθηκαν οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις, συνδυάστηκε με την αδράνεια του κρατικού μηχανισμού, που σταμάτησε την καμπάνια ενημέρωσης των πολιτών και ελαχιστοποίησε τους ελέγχους, παρ’ ότι τα φαινόμενα συνωστισμού στη διασκέδαση ήταν καθημερινά.

Εχουμε λοιπόν το πρώτο κύμα του κορονοϊού, που είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει σχεδόν διψήφιο ποσοστό ύφεσης της οικονομίας. Η έξαρση της νόσου μετά το καλοκαίρι έχει ήδη κοστίσει τη ζωή σε περισσότερους από 400 ανθρώπους και εκτόξευσε τον αριθμό των κρουσμάτων κοντά στις 25.000. Με αυτά τα δεδομένα, το δεύτερο κύμα απειλεί να γονατίσει το σύστημα υγείας και να καταστρέψει ό,τι στέκεται ακόμη στο επίπεδο της οικονομίας. Αν υποθέσουμε ότι περιορίζονται οι συνέπειες στη δημόσια υγεία, εφόσον αποφασιστούν τοπικά και όχι μόνο lock down, οι επιπτώσεις στην οικονομία θα είναι οδυνηρές, με την ανεργία να εκτινάσσεται και τα λουκέτα στις επιχειρήσεις να μπαίνουν το ένα μετά το άλλο. Ηδη το λιανεμπόριο βιώνει πρωτόγνωρες συνθήκες με τους τζίρους να είναι σχεδόν ανύπαρκτοι και τα λειτουργικά έξοδα να «πνίγουν» τους καταστηματάρχες.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου