Του Γιώργου Λαμπράκη
Η χώρα μας κατάφερε πριν από τρεις μήνες αξιοθαύμαστα επιδημιολογικά επιτεύγματα στη μάχη κατά του πρώτου κύματος της πανδημίας του κορωνοϊού, επειδή αφενός η κοινωνία επέδειξε μια πρωτόγνωρη – για τα δεδομένα της – υπευθυνότητα και αφετέρου γιατί η κεντρική εξουσία στάθηκε επιτέλους στο ύψος των περιστάσεων και έλαβε έγκαιρα τις κατάλληλες αποφάσεις, ξαφνιάζοντας με τα αντανακλαστικά και τον συντονισμό των υπηρεσιών της. Χρειάστηκε, δηλαδή, οι πολίτες και η κυβέρνηση τους να αντιμετωπίσουν μια πρωτόγνωρη κατάσταση με την ίδια σοβαρότητα και στο τέλος ήρθε η επιβράβευση της χώρας μας, συνολικά, που κατάφερε να περιορίσει εντυπωσιακά τα θετικά κρούσματα και τους θανάτους από τον κορονοϊό, με αποτέλεσμα να γίνει αποδέκτης εγκωμιαστικών σχολίων για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε την πιο σοβαρή υγειονομική κρίση των τελευταίων 100 ετών.
Ολα αυτά μέχρι τα μέσα Ιουνίου. Στη συνέχεια, λίγο η επανάπαυση των πολιτών, εξαιτίας των υποδειγματικών επιδημιολογικών στοιχειών, λίγο η χαλάρωση λόγω καλοκαιριού, λίγο η νοοτροπία του νεοέλληνα που ψάχνει διαρκώς τρόπους για να παρακάμψει μέτρα και περιορισμούς (ακόμη και αν πρόκειται για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας), λίγο το άνοιγμα της τουριστικής οικονομίας, μας οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση με τα περισσότερα από 1500 κρούσματα μέσα σε έναν μήνα και την εφαρμογή αυστηρών μέτρων περιορισμού μέσα στην καρδιά της περιόδου των διακοπών.
Η κυβέρνηση, από τη δική της πλευρά, ολιγώρησε ως προς τη λήψη των αναγκαίων μέτρων. Για αρκετές εβδομάδες απλά παρατηρούσε να επιδεινώνονται ανησυχητικά τα επιδημιολογικά δεδομένα και να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο τα κρούσματα κορονοϊού, χωρίς να λαμβάνει τις απαιτούμενες αποφάσεις. Καθυστέρησε χαρακτηριστικά να ανακοινώσει τα μέτρα για την υποχρεωτική χρήση μάσκας σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους και για εφαρμογή κανόνων στη λειτουργία των χώρων διασκέδασης, όπου ολόκληρο τον Ιούνιο και τον Ιούλιο ο συνωστισμός και τα ξέφρενα καλοκαιρινά πάρτι έδιναν και έπαιρναν. Η αποφασιστική κυβέρνηση του περασμένου Μαρτίου, που έκλεισε σχολεία και καταστήματα εν μία νυκτί, υιοθετώντας αστραπιαία τις εισηγήσεις των ειδικών επιστημόνων, δεν έχει καμία σχέση με την κυβέρνηση της περιόδου μετά τα μέσα Ιουνίου, που η αδιαφορία των πολιτών ως προς την τήρηση των μέτρων και τα φαινόμενα συνωστισμού στη νυκτερινή και όχι μόνο διασκέδαση, απαιτούσαν τη λήψη δραστικών αποφάσεων ώστε να αποφευχθεί η σημερινή έξαρση των κρουσμάτων κορωνοϊού.
Ο φόβος για τις επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία, από την εφαρμογή σκληρών μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας δεν επέτρεψε την έγκαιρη λήψη των απαιτούμενων αποφάσεων και τώρα τρέχουμε και δεν φτάνουμε. Αν τα αυστηρά μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ από την 1ην Αυγούστου, είχαν θεσπιστεί ένα μήνα πριν, το δεύτερο κύμα της πανδημίας δεν θα βρισκόταν σήμερα προ των πυλών. Οι επιπτώσεις από τη συνεχιζόμενη έξαρση των κρουσμάτων θα πλήξουν το εθνικό σύστημα υγείας, ενώ οι συνέπειες από τη θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής χρήσης μάσκας και του περιορισμού του αριθμού των πελατών σε κέντρα διασκέδασης και των παριστάμενων σε κοινωνικές εκδηλώσεις θα προκαλέσουν νέο ισχυρό χτύπημα στην πραγματική οικονομία.
Στην προκειμένη περίπτωση οι ευθύνες για τη ζημιά που θα υποστούν το σύστημα υγείας και η οικονομία είναι μοιρασμένες. Η κεντρική εξουσία έχει το δικό της μερίδιο ευθύνης επειδή ολιγώρησε αδικαιολόγητα, οι πολίτες από τη δική τους πλευρά ευθύνονται γιατί ξέχασαν την έννοια της ατομικής ευθύνης και γκρέμισαν με την αδιαφορία και τη χαλάρωση όσα έκτισαν με τις θυσίες τους το κρίσιμο διάστημα της καραντίνας. Απαιτείται τώρα και από τις δύο πλευρές να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να ανταποκριθούν στη νέα πρόκληση της πανδημίας με τη σοβαρότητα που έδειξαν πριν από λίγους μήνες.
Οι πολίτες καλούνται να εφαρμόσουν με σχολαστικότητα τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν για την υποχρεωτική χρήση μάσκας, όχι γιατί κινδυνεύουν να πληρώσουν το πρόστιμο των 150 ευρώ, αλλά επειδή κινδυνεύει η δημόσια υγεία από όσους συνεχίζουν να αδιαφορούν και να συμπεριφέρονται σαν να εξαφανίστηκε ο κορονοϊός. Όλοι αυτοί θέτουν σε κίνδυνο τον διπλανό τους που προσέχει και λειτουργεί με υπεύθυνο τρόπο. Ολοι αυτοί απειλούν εμμέσως τις ζωές υπερηλίκων και συνανθρώπων μας με σοβαρά προβλήματα υγείας, που δεν έχουν κανένα περιθώριο ρίσκου.
Πάμε τώρα στην κεντρική εξουσία που ναι μεν έλαβε, έστω και καθυστερημένα, μια σειρά από αυστηρά μέτρα. Η ανακοίνωση τους δεν αρκεί ώστε οι πολίτες να συμμορφωθούν. Χρειάζονται συστηματικοί και διαρκείς έλεγχοι από τα αρμόδια όργανα, χωρίς την παραμικρή ανοχή στους ανυπάκουους και τους αδιάφορους. Διαφορετικά, σε λίγες εβδομάδες θα χρειαστεί η λήψη ακόμη πιο αυστηρών μέτρων, όπως τα lock down σε επαγγελματικούς κλάδους, ή ακόμη και τα τοπικά. Στην παρούσα φάση, όπου το εθνικό σύστημα υγείας, αναφορικά στην ετοιμότητα των περιφερειακών του δομών, παραμένει στην ίδια κατάσταση με αυτή που βρισκόταν όταν ενέσκηψε το πρώτο κύμα κορωνοϊού, άλλος τρόπος για τον περιορισμό του αριθμού των κρουσμάτων και την αποφυγή νέας έξαρσης της πανδημίας δεν υπάρχει. Ας ελπίσουμε ότι αυτό το έχουν συνειδητοποιήσει και οι πολίτες και η κεντρική εξουσία.
