Του Γιώργου Λαμπράκη
Τα πρώτα στοιχεία για την επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας σε κλάδους όπως το εμπόριο, η εστίαση, ο τουρισμός και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, είναι απογοητευτικά. Προτού συμπληρωθεί το πρώτο δίμηνο από την επαναλειτουργία της ιδιωτικής οικονομίας, προκύπτουν ιδιαίτερα ανησυχητικά συμπεράσματα, που δείχνουν μείωση του τζίρου και διαρκή συρρίκνωση του καταναλωτικού ενδιαφέροντος.
Κλάδοι της εμπορικής αγοράς, όπως η ένδυση και η υπόδηση, περνούν «μαύρες» μέρες, ενώ στην εστίαση οι επτά στις δέκα επιχειρήσεις, που άνοιξαν από τα τέλη Μαΐου, καταγράφουν αρνητικούς τζίρους, εξαιτίας της μείωσης των πελατών. Οι πολίτες δεν περιόρισαν τις επισκέψεις τους στα εμπορικά καταστήματα και στις επιχειρήσεις εστίασης επειδή φοβούνται τον κορονοϊό. Αναγκάστηκαν να περιορίσουν ψώνια και διασκέδαση, επειδή έχουν δει το εισόδημά τους να συρρικνώνεται και κυρίως επειδή φοβούνται για το μέλλον.
Η αβεβαιότητα για το αύριο, εξαιτίας των δυσοίωνων προβλέψεων, αναφορικά με την πορεία της πραγματικής οικονομίας, είναι ο σημαντικότερος παράγοντας, που επηρεάζει τις καθημερινές μας συνήθειες. Οταν η πλειονότητα των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα ανησυχεί ότι θα υποστεί μειώσεις αποδοχών ή τις έχει ήδη υποστεί, όταν χιλιάδες εργαζόμενοι στον τουρισμό και τον επισιτισμό παραμένουν μετέωροι, παρ’ ότι βρισκόμαστε στα τέλη Ιουνίου, όταν δεν πατά ψυχή σε πολλά εμπορικά καταστήματα και τσιπουράδικα, είναι απολύτως φυσιολογικό να ενισχύονται τα αισθήματα του φόβου και της ανασφάλειας, όχι μόνο στο μυαλό των εργαζομένων, αλλά και των μικρομεσαίων επαγγελματιών, που αποτελούν κρίκο στην ίδια αλυσίδα της πραγματικής οικονομίας. Οταν η μια πλευρά σταματήσει να καταναλώνει, η άλλη θα σταματήσει να έχει έσοδα, ώστε να μπορεί να πληρώνει τους εργαζόμενους που απασχολεί.
Τα πρόσφατα στοιχεία για αύξηση του αριθμού των νέων προσλήψεων και κατά συνέπεια για μείωση της ανεργίας στο πρώτο τρίμηνο του 2020, καθώς και τα στοιχεία του ΓΕΜΗ για θετικό ισοζύγιο μεταξύ των επιχειρήσεων που άνοιξαν και αυτών που έβαλαν λουκέτο το ίδιο χρονικό διάστημα, όπως και το στοιχείο για τον σχετικά μικρό αριθμό των επιχειρήσεων που έκλεισαν το κρίσιμο διάστημα Μαρτίου – Μαΐου του 2020, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019, δεν πρέπει να μας ξεγελούν. Τα στοιχεία για την ανεργία δεν περιλαμβάνουν το χρονικό διάστημα επαναλειτουργίας της αγοράς, έτσι ώστε να διαπιστωθεί πόσες επιχειρήσεις επαναπροσέλαβαν τους εργαζόμενους, τους οποίους είχαν θέσει σε διαθεσιμότητα όσο διήρκεσαν τα μέτρα καραντίνας.
Ασφαλείς εκτιμήσεις θα γίνουν όταν συνυπολογιστούν τα στοιχεία για τις απολύσεις το δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο του έτους, όταν δηλαδή θα υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για την απασχόληση στον τουρισμό. Σε ό,τι αφορά στα λουκέτα, το ίδιο χρονικό διάστημα θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο για τη βιωσιμότητα αρκετών επιχειρήσεων, ιδίως στην εστίαση και τον τουρισμό. Ας περιμένουμε λοιπόν το τέλος του καλοκαιριού για να κάνουμε τη συνολική αποτίμηση των συνεπειών από την υγειονομική κρίση του κορονοϊού, ελπίζοντας ότι τα μέτρα που ήδη εφαρμόζει και αυτά που κρατά στη «φαρέτρα» της για αργότερα η κυβέρνηση μπορούν να αποτρέψουν τον διαφαινόμενο οικονομικό Αρμαγεδδώνα.
