Η ευκαιρία της ελληνικής οικονομίας να πατήσει σε στέρεες βάσεις

η-ευκαιρία-της-ελληνικής-οικονομίας-ν-37987

Του Γιώργου Λαμπράκη

Ο Ιούνιος εξελίσσεται στον πιο σημαντικό ίσως μήνα μετά την περιπέτεια της πανδημίας, καθώς μέχρι το τέλος του θα έχει διαμορφωθεί σχετικά ξεκάθαρο τοπίο στους τομείς της αγοράς και του τουρισμού. Η κυβέρνηση αναμένει με αγωνία τα πρώτα αποτελέσματα των μέτρων, τα οποία εξήγγειλε για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας, ενώ η απελευθέρωση των πτήσεων εξωτερικού θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για τον τουρισμό. Τα υγειονομικά πρωτόκολλα, που έχουν αποφασιστεί, θα δοκιμαστούν στην πράξη και από τον βαθμό επιτυχίας τους θα εξαρτηθεί, αν μπορεί να επιτευχθεί ο διπλός στόχος για την τόνωση της τουριστικής οικονομίας και την προστασία της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο επανάκαμψης της πανδημίας.

Σε ό,τι αφορά στην αγορά, τα συμπεράσματα από τις πρώτες εβδομάδες επανεκκίνησης κάθε άλλο παρά αισιόδοξα είναι. Ο τζίρος των εμπορικών καταστημάτων παραμένει στα Τάρταρα, ενώ τα μέτρα, που έχουν ανακοινωθεί, όπως για παράδειγμα η παράταση στην καταβολή μειωμένων ενοικίων και τον Ιούνιο, δεν είναι δυνατό να στηρίξουν ουσιαστικά τον κλάδο. Η αδυναμία πρόσβασης των εμπόρων στον τραπεζικό δανεισμό παραμένει, με ό,τι μπορεί να σημαίνει για τη διόγκωση του προβλήματος έλλειψης ρευστότητας στην αγορά. Αν στο δυσμενές σκηνικό συνυπολογιστούν και οι κατά τόπους εξάρσεις των θετικών κρουσμάτων κορονοϊού, εύκολα γίνεται αντιληπτό γιατί η προσπάθεια επανόδου της κοινωνίας στη νέα κανονικότητα παραμένει εξαιρετικά δύσκολη και αβέβαιη διαδικασία.

Αυτό που θέλει να αποφύγει πάση θυσία η κυβέρνηση είναι πιθανό δεύτερο lock down της χώρας. Το συγκεκριμένο ενδεχόμενο θα είναι πραγματικά καταστροφικό για την οικονομία και θα ακυρώσει την τιτάνια προσπάθεια, η οποία έγινε από τον Μάρτιο και μετά, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αριθμοί θανάτων και κρουσμάτων κορονοϊού.

Ο πλέον καθοριστικός παράγοντας είναι ο τουρισμός, καθώς από την πορεία των εσόδων του θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό το ποσοστό της ύφεσης στην ελληνική οικονομία μέχρι το τέλος του 2020. Τα σχεδόν 20 δισεκατομμύρια ευρώ, που εισέρευσαν πέρυσι στη χώρα από την τουριστική οικονομία, θεωρείται πρακτικά αδύνατο να υπολογιστούν στο φετινό ΑΕΠ της. Σε ό,τι αφορά στην υγειονομική διάσταση του ζητήματος, ο μοναδικός ίσως κίνδυνος αναζωπύρωσης της πανδημίας είναι οι επισκέπτες από το εξωτερικό.

Αν δεν αποδώσουν τα υγειονομικά πρωτόκολλα για την άφιξη των τουριστών στα αεροδρόμια και στη συνέχεα για τη διαμονή τους στις ξενοδοχειακές μονάδες της χώρας, πολύ γρήγορα η σημερινή εικόνα της νόσου, από πλευράς κρουσμάτων, θα ανατραπεί, με δεδομένη και την απουσία ουσιαστικής υγειονομικής θωράκισης του εθνικού συστήματος υγείας, ειδικά στις νησιωτικές περιοχές.

Η κυβέρνηση παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και δηλώνει έτοιμη να αντιμετωπίσει καταστάσεις, οι οποίες μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ομαλή πορεία της χώρας στη μετά τον κορονοϊό εποχή. Οι εξετάσεις, που έδωσε το κρίσιμο δίμηνο της πανδημίας, ήταν επιτυχημένες σε υγειονομικό επίπεδο, ενώ στο αντίστοιχο της οικονομίας τα δεδομένα είναι εξαιρετικά περίπλοκα, καθώς η επιτυχία ή η αποτυχία των μέτρων, που ήδη εφαρμόζονται, θα εξαρτηθούν από πολλούς παράγοντες. Ο πιο σημαντικός είναι ο περιορισμός του κορονοϊού στα σημερινά επίπεδα, έτσι ώστε να μην προκύψει το παραμικρό πισωγύρισμα σε καταστάσεις, όπως αυτές που ζήσαμε από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.

Στο επίπεδο της οικονομίας, ο τουρισμός είναι ο πλέον καθοριστικός παράγοντας. Οι επιφυλάξεις, που εκφράζουν πολλοί επαγγελματίες του κλάδου ως προς την απόδοση των κυβερνητικών μέτρων, ενισχύονται από την αβεβαιότητα σχετικά με τα προσδοκώμενα έσοδα. Για αυτό και η πλειονότητα των τουριστικών μονάδων δεν έχει ακόμη επαναλειτουργήσει. Τα έσοδα από τον τουρισμό θα καθορίσουν τον κυβερνητικό σχεδιασμό ως προς την αξιοποίηση των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Οι επιχορηγήσεις και τα δάνεια των 32 δισ. ευρώ, που αναλογούν στη χώρα μας, θα δοθούν με αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις, με σκοπό την πραγματική ανάπτυξη και την υλοποίηση προγράμματος μεταρρυθμίσεων, που θα μετασχηματίσει την οικονομία. Οι εποχές της αλόγιστης σπατάλης των ευρωπαϊκών πόρων και των ρουσφετιών για μικροκομματικούς σκοπούς έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Η χώρα μας, που αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση ως προς την υγειονομική διαχείριση της κρίσης της πανδημίας του κορονοϊού, καλείται να αποδείξει στους Ευρωπαίους εταίρους της ότι μπορεί να σχεδιάσει και να υλοποιήσει με την ίδια υπευθυνότητα οδικό χάρτη για την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, που αφενός πρέπει να θωρακίσουν το εθνικό σύστημα υγείας, αφετέρου να περιορίσουν τον βαθμό εξάρτησης της ελληνικής οικονομίας από τον τουρισμό.

Το σημερινό είναι στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης, που κρατά δέσμιους σημαντικούς παραγωγικούς κλάδους, όπως ο πρωτογενής και ο δευτερογενής τομέας. Η κρίση του κορονοϊού δημιουργεί την ευκαιρία να αναστηλωθεί η οικονομία με τον εκσυγχρονισμό και την αναδιάρθρωση της παραγωγικής της βάσης. Παρόμοια ευκαιρία δεν θα προκύψει, ενώ δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι σύγχρονες κοινωνίες δεν θα αντιμετωπίσουν ξανά στο μέλλον ανάλογες υγειονομικές κρίσεις.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου