Κυριαρχεί κλίμα αβεβαιότητας και προκαλείται «μούδιασμα» στους ανθρώπους της πραγματικής οικονομίας, οι οποίοι κυριολεκτικά δεν ξέρουν τι τους ξημερώνει
Του Γιώργου Λαμπράκη
Βασικός στόχος του κυβερνητικού σχεδιασμού για την άμβλυνση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας είναι η προστασία της απασχόλησης και η διατήρηση των θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία αναφορικά με τα ποσοστά της ανεργίας μετά τον Μάρτιο, που η χώρα μας τέθηκε σε καθεστώς καραντίνας, είναι απογοητευτικά και αποτελούν προάγγελο όσων θα ακολουθήσουν μετά το φθινόπωρο, όταν και θα φανούν σε όλο τους το εύρος οι συνέπειες της υγειονομικής κρίσης του κορονοϊού.
Οι πρώτες αντιδράσεις στις κυβερνητικές ανακοινώσεις, από πλευράς εκπροσώπων φορέων του τουρισμού, της εστίασης και εργαζομένων στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, δεν είναι ενθαρρυντικές, καθώς θεωρούν ότι το πακέτο των μέτρων, που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, στερείται τολμηρότητας και περιορίζεται στην όσο το δυνατό πιο συντηρητική διαχείριση μιας πρωτόγνωρης κατάστασης. Οι εκπρόσωποι ξενοδόχων και ελεύθερων επαγγελματιών εκτιμούν ότι οι συνθήκες, που διαμορφώνονται μετά το πακέτο των μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας, δεν προσφέρονται για υπεραισιοδοξία. Αντίθετα, κυριαρχεί κλίμα αβεβαιότητας και προκαλείται «μούδιασμα» στους ανθρώπους της πραγματικής οικονομίας, οι οποίοι κυριολεκτικά δεν ξέρουν τι τους ξημερώνει.
Προς το παρόν, μόνο ελπίδες και εκτιμήσεις μπορούν να διατυπωθούν ως προς την απόδοση του κυβερνητικού πακέτου των 24 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ελπίδες ως προς τον περιορισμό των απωλειών, σε ό,τι αφορά στις θέσεις εργασίας και εκτιμήσεις σε ό,τι έχει σχέση με τη σταδιακή επανεκκίνηση συγκεκριμένων επαγγελματικών κλάδων, έτσι ώστε να μειωθούν οι συνέπειες της επερχόμενης ύφεσης. Αν ισχύσουν οι συνθήκες, οι κοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, η οποία βρίσκεται μπροστά μας, θα είναι ελεγχόμενες και η προσδοκώμενη ανάκαμψη πιο γρήγορη.
Ολα αυτά, ωστόσο, τελούν υπό αμφισβήτηση και είναι άμεσα εξαρτώμενα από παράγοντες, όπως η εξέλιξη της πανδημίας. Αν, δηλαδή, η κατάσταση παραμείνει υπό τον απόλυτο έλεγχο των υγειονομικών υπηρεσιών, τότε οι κυβερνητικοί σχεδιασμοί και οι προσδοκίες των εκπροσώπων των παραγωγικών φορέων για επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης θα επαληθευτούν. Σε περίπτωση, όμως, που η πανδημία παρουσιάσει έξαρση και η οικονομία οδηγηθεί σε νέο lock down, το ενδεχόμενο πυροδότησης ακόμη μεγαλύτερων υφεσιακών δυναμικών είναι κάτι παραπάνω από πιθανό και οι συνέπειες στην ασθμαίνουσα ελληνική οικονομία θα είναι οδυνηρές.
Ο δεύτερος σημαντικός παράγοντας, που επηρεάζει και καθορίζει την αποδοτικότητα των εξαγγελθέντων κυβερνητικών μέτρων, εντοπίζεται στις αντοχές της ίδιας της αγοράς, που εκτιμάται ότι θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις σε ό,τι αφορά στην καταναλωτική ζήτηση, εξαιτίας της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Ισως είναι ο πλέον καθοριστικός παράγοντας, που θα διαμορφώσει το τελικό μέγεθος της νέας οικονομικής κρίσης. Στο οικονομικό σκέλος της υγειονομικής κρίσης του κορονοϊού πρέπει να συνεκτιμήσουμε και τον παράγοντα των ευρωπαϊκών μέτρων, που έχουν ανακοινωθεί, καθώς η χώρα μας προσδοκά σε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να ανακάμψει όσο το δυνατό πιο γρήγορα και με τις μικρότερες δυνατές συνέπειες για τον κοινωνικό ιστό.
Η διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής αποτελεί κυρίαρχο ζητούμενο για την κυβέρνηση, η οποία επιθυμεί πάση θυσία να αποφύγει πιθανή αναταραχή εξαιτίας της έντασης των ανισοτήτων και της κοινωνικής ανασφάλειας. Οι άνθρωποι, που θα χάσουν τις δουλειές τους και θα δουν την καθημερινότητά τους να ανατρέπεται, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα αντιδράσουν με στωικότητα και καρτερία στα νέα δεδομένα. Η κυβέρνηση θέλει να αποφύγει συνθήκη κοινωνικής κρίσης, η οποία θα ακύρωνε κάθε σχεδιασμό, ειδικά αν αυτός σχετίζεται και με την προκήρυξη πρόωρων εκλογών.
Παρά τις διαψεύσεις από το πρωθυπουργικό περιβάλλον, υπάρχουν εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα απέκλειε την πιθανότητα να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές το φθινόπωρο, σε θετικό κλίμα, έτσι ώστε να αποκτήσει ισχυρή νομιμοποίηση και να αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη πολιτική άνεση τις ιδιαίτερα δύσκολες οικονομικές συνθήκες του προσεχούς χειμώνα. Κάποιοι θεωρούν ότι το πακέτο των οικονομικών μέτρων, που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, έχει και προεκλογικό άρωμα, ενώ υπάρχουν αναφορές για νέο οικονομικό πακέτο το φθινόπωρο. Η κατάσταση, στην οποία βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ, με τις φατρίες της Κουμουνδούρου να αλληλοσπαράσσονται και την προσπάθεια του Αλέξη Τσίπρα για ανασυγκρότηση και ανανέωση του κόμματός του να πέφτει στο κενό, προσφέρει στο κυβερνών κόμμα την ιδανική ευκαιρία να ξεκαθαρίσει μια και καλή το πολιτικό τοπίο.
Παράλληλα, η σχεδόν αψεγάδιαστη δημοσκοπική εικόνα της ΝΔ, που διατηρεί διαφορά σχεδόν 20 ποσοστιαίων μονάδων από τον ΣΥΡΙΖΑ, ενισχύει την επιχειρηματολογία όσων επιδιώκουν την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, καθώς οι πιθανότητες απώλειας της εκλογικής νίκης σχεδόν εκμηδενίζονται, υπό τις συγκεκριμένες πολιτικές συνθήκες. Το μεγαλύτερο και ίσως σημαντικότερο μειονέκτημα των σεναρίων είναι η άποψη των πολιτών, που εμφανίζονται στη συντριπτική τους πλειονότητα αντίθετοι στο ενδεχόμενο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες.
Στο κυβερνητικό στρατόπεδο σταθμίζουν όλα τα δεδομένα και συνεκτιμούν τα θετικά και τα αρνητικά σημεία των αποφάσεών τους. Οι πολίτες από τη δική τους πλευρά αγωνιούν για το μέλλον τους και αναζητούν ελπίδα για επάνοδο στην κανονικότητα χωρίς τον φόβο της πανδημίας και τον κίνδυνο της οικονομικής εξαθλίωσης. Είτε είναι απλοί εργαζόμενοι, είτε ελεύθεροι επαγγελματίες, νοιάζονται αποκλειστικά και μόνο για το πώς θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους υπό την προϋπόθεση ότι τα διαθέσιμα εισοδήματα δεν θα μηδενιστούν. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Μόνο αν αποδώσουν τα μέτρα στήριξης της οικονομίας και της απασχόλησης. Πώς μπορούν να επιτύχουν τα συγκεκριμένα μέτρα; Μόνο αν οι κυβερνώντες βγάλουν από μυαλό τους τα σενάρια για πρόωρες εκλογές και αφοσιωθούν αποκλειστικά στην επίτευξη του στόχου, που οι ίδιοι έθεσαν, για έξοδο της χώρας από τη χειρότερη οικονομική κρίση της νεότερης ιστορίας της, με τις μικρότερες δυνατές συνέπειες για τους πλέον ευάλωτους πολίτες.
