Γράφει ο Κωνσταντίνος Καϊτανίδης,
Παθολόγος, Επιστημονικά Υπεύθυνος Παθολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Η ηλίαση είναι ο πιο κοινός τύπος θερμοπληξίας και είναι μια κατάσταση που προκαλείται από την υπερθέρμανση του σώματός σας λόγω της παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο.
Απαιτεί επείγουσα θεραπεία καθώς μπορεί να βλάψει τον εγκέφαλο, την καρδιά, τα νεφρά και τους μυς σας. Η ζημιά επιδεινώνεται όσο περισσότερο καθυστερεί η θεραπεία, αυξάνοντας τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών.
Συμπτώματα της ηλίασης
Τα σημάδια και τα συμπτώματα ηλίασης περιλαμβάνουν:
- Υψηλό πυρετό. Το κύριο σημάδι θερμοπληξίας είναι θερμοκρασία σώματος 38-39 C ή υψηλότερη.
- Διαταραχές συνείδησης. Από θερμοπληξία μπορούν να προκύψουν σύγχυση, ταραχή, διαταραχές στην ομιλία, ευερεθιστότητα, παραλήρημα, επιληπτικές κρίσεις.
- Υπόταση
- Εφίδρωση
- Ναυτία και έμετο. Μπορεί να προκαλέσει ανακατωσούρα στο στομάχι ή εμετό.
- Ερυθρότητα στο δέρμα. Το δέρμα σας μπορεί να γίνει κόκκινο καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματός σας.
- Ταχύπνοια. Η αναπνοή σας μπορεί να γίνει γρήγορη και ρηχή.
- Αύξηση του καρδιακού ρυθμού. Ο παλμός σας μπορεί να αυξηθεί σημαντικά επειδή το θερμικό σοκ δημιουργεί τεράστιο βάρος στην καρδιά σας για να σας βοηθήσει να δροσίσετε το σώμα σας.
- Πονοκέφαλο. Το κεφάλι σας μπορεί να είναι βαρύ και να βουίζει.
Πότε πρέπει να επισκεφθείτε γιατρό
Σε περίπτωση σοβαρής ηλίασης, δηλαδή, θερμοπληξίας μπορεί να εκδηλωθούν σπασμοί, παραισθήσεις και παραλήρημα. Αρκετές φορές υπάρχει ανιδρωσία, ακούσια ούρηση και αφόδευση και η θερμοκρασία του σώματος μπορεί να φτάσει στους 41 βαθμούς Κελσίου.
Στην περίπτωση της θερμοπληξίας ο ασθενής είναι σοβαρά πάσχων και πρέπει άμεσα να μεταφέρεται σε νοσηλευτικό ίδρυμα, όπου γίνεται θεραπεία με ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και εντατική παρακολούθηση των ζωτικών παραμέτρων.
Στο στάδιο αυτό εάν η σοβαρή ηλίαση δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί να είναι απειλητική και για την ίδια τη ζωή.
Πρώτες βοήθειες και θεραπεία
Λάβετε άμεση δράση για να δροσίσετε το υπερθερμασμένο σώμα:
- Βάλτε το άτομο σε σκιερό μέρος ή σε εσωτερικό χώρο.
- Αφαιρέστε τα περιττά ρούχα.
- Φροντίστε για άμεση ενυδάτωση, καταναλώνοντας άφθονο νερό.
- Δροσίστε το άτομο με τα διαθέσιμα μέσα. Κάντε του ένα δροσερό ντους, ή ψεκάστε το με νερό, τοποθετήστε παγοκύστες ή κρύες, υγρές πετσέτες στο κεφάλι του, στο λαιμό, στις μασχάλες και στη βουβωνική χώρα.
Αιτίες
Η ηλίαση είναι αποτέλεσμα παρατεταμένης εκθέσεως στον ήλιο. Εμφανίζεται συχνότερα σε βρέφη, σε ηλικιωμένα άτομα και σε άτομα με χρόνια νοσήματα. Η κατάστασή αυτή μπορεί να προκληθεί από:
- Αφυδάτωση αν δεν πίνετε αρκετό νερό για να αναπληρώσετε τα υγρά που χάνονται λόγω της εφίδρωσης
- Κατανάλωση αλκοόλ, η οποία μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του σώματός σας να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του
- Πολλά ρούχα που εμποδίζουν το σώμα σας να δροσιστεί
- Παρατεταμένη παραμονή, έντονη εργασία, στρες, γυμναστική σε θερμό περιβάλλον με υψηλή υγρασία και άπνοια, ειδικά όταν δεν λαμβάνονται και τα απαραίτητα μέτρα ατομικής προστασίας π.χ. καπέλο, σκίαση χώρου, χρήση τεχνητών μέσων δροσισμού όπως κλιματισμός – ανεμιστήρες κ.λπ.
Παράγοντες κινδύνου
Οποιοσδήποτε μπορεί να πάθει ηλίαση, αλλά υπάρχουν παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο:
- Ηλικία. Η ικανότητά σας να αντιμετωπίσετε την ακραία θερμότητα εξαρτάται από τη δύναμη του κεντρικού νευρικού σας συστήματος. Στα πολύ νεαρά άτομα, το κεντρικό νευρικό σύστημα δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένο και σε ενήλικες άνω των 65 ετών, το κεντρικό νευρικό σύστημα αρχίζει να φθείρεται, γεγονός που καθιστά το σώμα σας λιγότερο ικανό να αντιμετωπίσει τις αλλαγές στη θερμοκρασία του σώματος. Και οι δύο ηλικιακές ομάδες συνήθως δυσκολεύονται να παραμείνουν ενυδατωμένες, γεγονός που αυξάνει επίσης τον κίνδυνο.
- Άσκηση σε ζεστό καιρό. Η συμμετοχή σε αθλήματα, όπως ποδόσφαιρο ή αγώνες μεγάλων αποστάσεων, σε υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να οδηγήσουν σε ηλίαση.
- Ξαφνική έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες. Μπορεί να είστε πιο ευαίσθητοι εάν εκτεθείτε σε μια ξαφνική αύξηση της θερμοκρασίας, ή επισκεφθείτε περιοχή με θερμότερο κλίμα. Περιορίστε τη δραστηριότητα για αρκετές ημέρες για να επιτρέψετε στον εαυτό σας να προσαρμοστεί στην αλλαγή.
- Η έλλειψη συστήματος κλιματισμού. Ο κλιματισμός είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να δροσίσετε την ατμόσφαιρα και να μειώσετε την υγρασία.
- Ορισμένα φάρμακα. Μερικά φάρμακα επηρεάζουν την ικανότητα του σώματός σας να παραμένει ενυδατωμένο και να ανταποκρίνεται στην υψηλή θερμοκρασία. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί σε ζεστό καιρό εάν παίρνετε αντικαταθλιπτικά, διουρητικά β- blockers, κάποια αντιδιαβητικά χάπια κ.λπ.
- Η κατάσταση υγείας. Ορισμένα χρόνια νοσήματα, όπως καρδιακές ή πνευμονικές παθήσεις, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο θερμοπληξίας.
Πρόληψη
Ακολουθήστε αυτά τα βήματα για να την αποφύγετε:
- Αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα κατά τις ώρες 11:00π.μ. – 17:00π.μ.
- Προστατευθείτε από τα ηλιακά εγκαύματα. Προστατεύστε τον εαυτό σας σε εξωτερικούς χώρους φορώντας καπέλο και γυαλιά ηλίου και χρησιμοποιήστε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας.
- Φορέστε άνετα και ελαφριά ρούχα. Τα πολλά ή στενά ρούχα δεν επιτρέπουν την πτώση της θερμοκρασίας του σώματος.
- Πίνετε πολλά υγρά. Η διαρκής ενυδατωμένη θα βοηθήσει το σώμα σας να ιδρώσει και να διατηρήσει μια κανονική θερμοκρασία σώματος.
- Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ.
- Καταναλώστε ελαφριά γεύματα τα οποία πρέπει να περιλαμβάνουν άφθονα φρούτα και λαχανικά
- Αποφύγετε την έντονη σωματική δραστηριότητα. Προσπαθήστε να προγραμματίσετε την άσκηση ή τη σωματική εργασία για τις πιο δροσερές ώρες της ημέρας.
Η ηλίαση είναι προβλέψιμη και αποτρέψιμη. Ακολουθήστε τις παραπάνω συμβουλές για να περάσετε ένα καλοκαίρι χωρίς περιπέτειες και απρόοπτα.
