Το θέμα της απόκτησης από τους πολίτες ενός ιδιωτικού χώρου στάθμευσης τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει αφορμή έντονων αντιπαραθέσεων, μέσα και έξω από τις αίθουσες των δικαστηρίων, στις γενικές συνελεύσεις των κτιρίων, στις πολεοδομίες και αφορά κυρίως στη στάθμευση στις πυλωτές και στις πρασιές των πολυκατοικιών. Το πρόβλημα είναι μεγάλο διότι, με την ισχύουσα νομοθεσία απαγορεύεται η δημιουργία θέσεων στάθμευσης στον ανοικτό χώρο της πυλωτής, που να μπορούν αυτές να περιέλθουν σε κατοίκους άλλων πολυκατοικιών. Μάλιστα με απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, είχαν κριθεί άκυρες πολλές χιλιάδες θέσεις στάθμευσης που είχαν συσταθεί ως ανεξάρτητες οριζόντιες ιδιοκτησίες στον ανοιχτό χώρο πιλοτής πολυκατοικίας, αγορασμένες νόμιμα σε χρόνο που αυτό επιτρεπόταν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί ιδιοκτήτες να μην μπορούν να αξιοποιήσουν ή να μεταβιβάσουν την περιουσία τους και να υπάρχουν προβλήματα και με το κτηματολόγιο.
Για την επίλυση του θέματος, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης κατέθεσε νομοθετική ρύθμιση προβλέποντας ότι οι θέσεις στάθμευσης θα μπορούν να μετατραπούν σε παρακολούθημα της υπάρχουσας οριζόντιας ιδιοκτησίας, έχοντας το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης που θα ακολουθεί πάντοτε τον κύριο χώρο, με μονομερή τροποποίηση της πράξης οριζόντιας ιδιοκτησίας του κτιρίου και ενσωμάτωση σε αυτή του ποσοστού συγκυριότητας της θέσης στάθμευσης επί του οικοπέδου, από ιδιοκτήτες που έχουν άλλη οριζόντια ιδιοκτησία – χώρο κύριας χρήσης (διαμέρισμα) στην ίδια πολυκατοικία.
- Τι ακριβώς προβλέπει η νέα νομοθετική ρύθμιση;
Σχετικά με την Κυριότητα ανοικτών θέσεων στάθμευσης στην πιλοτή θα ισχύσουν τα εξής:
α) Ο ιδιοκτήτης οριζοντίου ιδιοκτησίας – χώρου κυρίας χρήσης πολυκατοικίας που έχει εμπράγματο δικαίωμα σε ανοικτή θέση στάθμευσης στην πιλοτή της ίδιας πολυκατοικίας που αποτελεί κατά τη σύσταση αυτοτελή οριζόντια ιδιοκτησία προβαίνει σε μονομερή τροποποίηση της πράξης οριζοντίου ιδιοκτησίας, προκειμένου να μετατρέψει τον ανοικτό χώρο στάθμευσης στην πιλοτή ως παρακολούθημα στην αποκλειστική χρήση της οριζοντίου ιδιοκτησίας του χώρου κύριας χρήσης και ταυτόχρονα να ενσωματώσει στην τελευταία ποσοστό συγκυριότητας στο οικόπεδο που είχε κατά τη σύσταση οριζοντίων ιδιοκτησιών ο ανοιχτός χώρος στάθμευσης στην πιλοτή. Στην περίπτωση αυτή, η σύμφωνη γνώμη του συνόλου των συνιδιοκτητών τεκμαίρεται.
β) Ανοικτή θέση στάθμευσης στην πιλοτή πολυκατοικίας που αποτελεί κατά τη σύσταση αυτοτελή οριζόντια ιδιοκτησία και επί της οποίας δεν έχει εμπράγματο δικαίωμα ιδιοκτήτης επί οριζοντίου ιδιοκτησίας-χώρου κύριας χρήσης της αυτής πολυκατοικίας δύναται να μεταβιβαστεί κατ’ εξαίρεση και μόνο σε άλλον ιδιοκτήτη επί οριζοντίου ιδιοκτησίας-χώρου κύριας χρήσης της αυτής πολυκατοικίας. Στην περίπτωση αυτή ο ιδιοκτήτης της οριζοντίου ιδιοκτησίας-χώρου κύριας χρήσης προβαίνει σε μονομερή τροποποίηση της πράξης οριζοντίου ιδιοκτησίας, προκειμένου να μετατρέψει τον ανοικτό χώρο στάθμευσης στην πιλοτή ως παρακολούθημα στην αποκλειστική χρήση της οριζοντίου ιδιοκτησίας του χώρου κύριας χρήσης και ταυτόχρονα να ενσωματώσει στην τελευταία το ποσοστό συγκυριότητας στο οικόπεδο που είχε κατά τη σύσταση οριζοντίων ιδιοκτησιών ο ανοιχτός χώρος στάθμευσης στην πιλοτή. Στην περίπτωση αυτή, η σύμφωvη γνώμη του συνόλου των συνιδιοκτητών τεκμαίρεται.
γ) Ο ιδιοκτήτης οριζοντίου ιδιοκτησίας – χώρου κυρίας χρήσης πολυκατοικίας, στον οποίο μεταβιβάστηκε και το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης επί ανοικτής θέσης στάθμευσης στην πιλοτή ή θέσης στον ακάλυπτο χώρο της ίδιας πολυκατοικίας, στην οποία θέση, σύμφωνα με την πράξη σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας ή τον κανονισμό της πολυκατοικίας, έχει συσταθεί αυτοτελές δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης χωρίς να συνδέεται με συγκεκριμένη οριζόντια ιδιοκτησία-χώρο κύριας χρήσης της πολυκατοικίας, προβαίνει σε μονομερή τροποποίηση της πράξης οριζοντίου ιδιοκτησίας, προκειμένου να αντιστοιχήσει τον ανοικτό χώρο στάθμευσης της πιλοτής ή του ακάλυπτου χώρου ως παρακολούθημα στην αποκλειστική χρήση της οριζοντίου ιδιοκτησίας του χώρου κύριας χρήσης. Στην περίπτωση αυτή, η σύμφωνη γνώμη του συνόλου των συνιδιοκτητών τεκμαίρεται».
- Πως καθορίζονται οι θέσεις στάθμευσης σε μία πολυκατοικία;
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ο απαιτούμενος αριθμός θέσεων στάθμευσης για τα νέα κτίρια ή για προσθήκες σε επέκταση υφισταμένων κτιρίων, υπολογίζεται ανάλογα με τη χρήση και τη συνολική επιφάνεια του κτιρίου, που προσμετράται στο συντελεστή δόμησης ή ανάλογα με τα επί μέρους στοιχεία της χρήσης (συνολικό αριθμό αιθουσών, κλινών ή θέσεων θεατών). Πριν εκδοθεί η άδεια κατασκευής της πολυκατοικίας από την Πολεοδομία, ο μηχανικός υπολογίζει τον απαιτούμενο αριθμό θέσεων στάθμευσης και καταθέτει διάγραμμα με συμβολαιογραφική πράξη, όπου προσδιορίζονται και δεσμεύονται τα πάρκινγκ της οικοδομής. Ο αριθμός αυτών των θέσεων πρέπει να είναι ανάλογος με την κάλυψη της οικοδομής καθώς επίσης εξαρτάται και από τις χρήσεις που θα εγκατασταθούν στο κτίριο (π.χ. κατοικία, γραφεία, εκπαιδευτήρια κλπ).
Οι θέσεις πάρκινγκ μπορούν να βρίσκονται είτε στην πυλωτή, είτε στο υπόγειο, είτε στην ταράτσα, είτε σε όροφο, είτε στον ακάλυπτο και χωρίζονται σε ανοιχτές και σε κλειστές θέσεις με επαρκή χώρο τουλάχιστον 12 τ.μ. εύκολη πρόσβαση και αρκετό ελεύθερο χώρο για ελιγμούς.
Ο ακάλυπτος χώρος, η ταράτσα και η πυλωτή αποτελούν κοινόχρηστο μέρος. Στους χώρους αυτούς καθορίζονται οι χώροι στάθμευσης είτε με συμφωνία όλων των συνιδιοκτητών η οποία καταχωρείται στον κανονισμό της πολυκατοικίας, είτε με σύσταση ή τροποποίηση οροφοκτησίας με συμβολαιογραφική πράξη.
- Αυτή η νέα διάταξη έχει ισχύ και για τις κλειστές θέσεις στάθμευσης;
Όχι, γιατί οι κλειστές θέσεις πάρκινγκ που προβλέπονται στην οικοδομική άδεια δεν είναι κοινόχρηστοι χώροι και αποτελούν ανεξάρτητη οριζόντια ιδιοκτησία με ποσοστά επί του οικοπέδου. Μεταβιβάζονται σε κάθε ενδιαφερόμενο χωρίς περιορισμούς. Επίσης έχουν το δικαίωμα μίσθωσης της θέσης εκτός αν απαγορεύεται από τον κανονισμό της πολυκατοικίας. Τέλος οι χώροι αυτοί επιβαρύνονται με κοινόχρηστες δαπάνες όπως και τα διαμερίσματα.
- Τι ισχύει για τις θέσεις πάρκινγκ στα υπόγεια γκαράζ των πολυκατοικιών;
Σύμφωνα με τη νομολογία των δικαστηρίων σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των θέσεων στάθμευσης, έχει κριθεί και παγίως γίνεται δεκτό ότι εφόσον βρίσκονται στο ισόγειο (περίκλειστες θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων) είτε στο υπόγειο, μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαιρεμένης ιδιοκτησίας και άρα δεν είναι κοινόχρηστα και κοινόκτητα μέρη της οικοδομής και μπορούν να ενοικιαστούν ή να πουληθούν σε τρίτους.
- Επιτρέπεται τον ακάλυπτο να τον κάνω χώρο στάθμευσης;
Καταρχήν ο ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου προορίζεται κυρίως για φύτευση, πλην όμως σήμερα σε πολλές πολυκατοικίες ο ακάλυπτος χρησιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων καλύπτοντας όλη την πρασιά. Ο ακάλυπτος όμως του οικοπέδου μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων µη στεγασμένος (υπαίθριος) ή µε ελαφρά κατασκευή, σε ένα όμως ποσοστό της επιφάνειας του οικοπέδου και εκτός του υποχρεωτικού χώρου φύτευσης, που αντιστοιχεί στα 2/3 του οικοπέδου.
- Ποια κτίρια δεν υποχρεούνται να εξασφαλίζουν θέσεις στάθμευσης;
Απαλλάσσονται από την υποχρέωση θέσεων στάθμευσης:
α) Τα κτίρια που κτίστηκαν πριν από το 1979
β) Τα παραδοσιακά κτίρια που αναστηλώνονται, εφόσον με την αναστήλωση το κτίριο επαναφέρεται στην αρχική του μορφή.
γ) Τα κτίρια που ανεγείρονται σε οικισμούς ή τμήματά τους που χαρακτηρίζονται παραδοσιακοί και για τα οποία έχουν θεσπιστεί ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης και προστασίας.
δ) Κτίρια που κρίθηκαν κατεδαφιστέα εν όλω ή εν μέρει λόγω σεισμών, εφόσον ανακατασκευάζονται με την ίδια επιφάνεια και για την ίδια χρήση.
