Μουσεία-χώροι που εκφράζουν ιστορία, πολιτισμό και ανθρώπινα δημιουργήματα, προσφέροντας πολύτιμη γνώση
Του Τάκη Παντελόπουλου
Μια αξιόλογη πρωτοβουλία του Δικτύου Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς, μας ταξιδεύει σε όμορφες γωνιές της πατρίδας μας, όπου αξιόλογοι δημιουργοί έχουν στήσει στέκια πολιτισμού και μας καλούν να τα επισκεφτούμε. Πλούσιες προσωπικές εμπειρίες έχουμε από την επίσκεψη στο δικό μας Αρχαιολογικό Μουσείο, που αναφερθήκαμε σε προηγούμενο σημείωμά μας. Σήμερα θα επισκεφτούμε νοερά άλλα μουσεία, διαφορετικής μορφής και δομής.
Με πυξίδα τη χαρά της ανακάλυψης και τη δίψα για γνώση, πνευματικοί δημιουργοί σχεδιάζουν συναρπαστικές αποδράσεις ανά την ελληνική περιφέρεια από το Σουφλί έως τη Σπάρτη και από τα Ιωάννινα μέχρι τη Χίο και μας παρουσιάζουν τα εννέα ενδιαφέροντα μουσεία, τα οποία προβάλλουν την παραγωγική ιστορία της Ελλάδας, αναδεικνύοντας παράλληλα την παραδοσιακή βιοτεχνική και βιομηχανική τεχνολογία της. Το ταξίδι στο δίκτυο Μουσείων του ΠΙΟΠ ξεκινά από τον ακριτικό νομό Εβρου και συγκεκριμένα στο Σουφλί, την πόλη που είναι συνυφασμένη με το μετάξι. Εκεί βρίσκεται το αρχοντικό Κουρτίδη, το οποίο σήμερα στεγάζει το Μουσείο Μετάξης. Από το Μουσείο αυτό ξεκινά και η δική μας περιήγηση.
1.- Μουσείο Μετάξης
Στο Σουφλί, στην πόλη που είναι συνυφασμένη με το μετάξι, βρίσκεται το Αρχοντικό Κουρτίδη , το οποίο σήμερα στεγάζει το Μουσείο Μετάξης. Εκεί παρουσιάζονται όλες οι φάσεις και τα στάδια της προβιομηχανικής σηροτροφίας και μεταξουργίας, από τη εκκόλαψη του μεταξόσπορου και την εκτροφή του μεταξοσκώληκα ως την ύφανση του κουκουλιού, το ξετύλιγμα του νήματος και την επεξεργασία μεταξιού. Μέσα από περίτεχνες σουφλιώτικες φορεσιές, φωτογραφίες εποχής και οπτικοακουστικές παραγωγές ο επισκέπτης θα μάθει πολλά για την καθημερινή ζωή και ζωή και το παρελθόν.
2.- Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης
Μεταφερόμαστε στην καρδιά της Πελοποννήσου. Δίπλα σε άφθονα τρεχούμενα νερά, στην ιστορική Δημητσάνα, το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης προβάλλει τη σημασία της υδροκίνησης στην παραδοσιακή κοινωνία. Αναστηλωμένες εγκαταστάσεις, με υδροκίνητους μηχανισμούς, όπως νεροτριβή και ο αλευρόμυλος, το παραδοσιακό βυρσοδεψείο και ο μπαρουτόμυλος, κεντρίζουν το ενδιαφέρον του επισκέπτη.
3- Μουσείο ελιάς και Ελληνικού λαδιού.
Κατηφορίζουμε στη Σπάρτη, περιοχή με μεγάλη παράδοση στην ελαιοπαραγωγή, όπου βρίσκεται το Μουσείο Ελιάς και στεγάζεται στο κτήριο της παλιάς Ηλεκτρικής Εταιρείας και αναδεικνύει τον πολιτισμό, την ιστορία και την τεχνολογία της ελιάς και της ελαιοπαραγωγής στον ελλαδικό χώρο, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι στις αρχές του 20ου αιώνα.
4.- Μουσείο βιομηχανικής ελαιουργίας Λέσβου.
Το δίκτυο Μουσείων της ΠΙΟΠ έχει παρουσία και στο Βόρειο Αιγαίο. Στην Αγία Παρασκευή, ένα από τα ομορφότερο χωριά της Λέσβου, βρίσκεται το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας, Στεγάζεται στο παλαιό κοινοτικό ελαιοτριβείο, που αποτέλεσε πρωτοποριακή πρωτοβουλία των κατοίκων της περιοχής και προβάλλεται η βιομηχανική φάση της ελαιουργίας στην Ελλάδα, επικεντρώνοντας στις αλλαγές που συνεχίσθηκαν.
5.- Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας.
Σε λιγότερο από δύο ώρες από την Αθήνα, στην ορεινή Κορινθία, στην πλαγιά ενός κατάφυτου λόφου βρίσκεται το Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας. Ενα μουσείο που συνδέει τον άνθρωπο με τη φύση και με την ιστορία του. Τα βλέμματα μικρών και μεγάλων συγκεντρώνει το ανοιχτό ενυδρείο, με ζωντανά ψάρια και φυτά της περιοχής.
6.- Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Βόλου.
Στο παλαιό εργοστάσιο των αδελφών Τσαλαπάτα στον Βόλο, στεγάζεται σήμερα το παραπάνω Μουσείο. Αποτελεί σπάνιο δείγμα σωζόμενου βιομηχανικού συγκροτήματος στην Ελλάδα.
7.- Μουσείο Μαρμαροτεχνίας
Το ΠΙΟΠ μας ταξιδεύει και στις Κυκλάδες και συγκεκριμένα στον Πύργο της Τήνου, κορυφαίο καλλιτεχνικό κέντρο που ανέδειξε πολλούς από τους σημαντικότερους Ελληνες μαρμαρογλύπτες. Εκεί βρίσκεται ένα μουσείο αφιερωμένο στην τέχνη του μαρμάρου. Το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας αποτελεί μοναδικό παράδειγμα παρουσίασης της τεχνολογίας του υλικού που κατέχει διαχρονικά ιδιαίτερη θέση στην αρχιτεκτονική.
8.- Μουσείο Μαστίχας Χίου
Το ταξίδι στη γνώση μας οδηγεί στα Μαστιχοχώρια στη Χίο, το μοναδικό σημείο της Μεσογείου όπου ευδοκιμεί η καλλιέργεια της μαστίχας. Εκεί, μας περιμένει το Μουσείο Μαστίχας. Πλούσιο αρχειακό υλικό, οπτικοακουστικές παραγωγές, αυθεντικά μηχανήματα, μαρτυρίες και εφαρμογές συστήνουν στον επισκέπτη τον ευωδιαστό κόσμο της μαστίχας, καθώς και την ενδιαφέρουσα ιστορία της.
9.- Μουσείο Αργυροτεχνίας
Η περιήγηση στον γοητευτικό κόσμο του Δικτύου Μουσείων του ΠΙΟΠ φτάνει στο τέλος στο Ιτς Καλέ στο περίφημο Κάστρο των Ιωαννίνων, όπου βρίσκεται ένα Μουσείο αφιερωμένο στην τέχνη των ασημουργών. Στο Μουσείο παρουσιάζεται η τεχνολογία της αργυροχοΐας κατά την προβιομηχανική περίοδο, με έμφαση στην περιοχή της Ηπείρου. Η σφυρηλάτηση, η χύτευση, το σαβάτι, το ανάγλυφο – τεχνικές που παρουσιάζονται στο Μουσείο – υπενθυμίζουν στον επισκέπτη, όπως και όλα τα μουσεία της πατρίδας μας, ότι είναι μια παράδοση που πρέπει να διαφυλαχθεί.
