Η Λαρισαία συγγραφέας Ιωάννα Γκανέτσα μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ με αφορμή την παρουσίαση του νέου της βιβλίου στον Βόλο
Συνέντευξη στην ΕΛΕΝΑ ΝΤΑΒΛΑΜΑΝΟΥ, εκπαιδευτικό – συγγραφέα
«Το άνθος της ζωής» από τις εκδόσεις «ΝΙΚΑΣ» είναι ένα ερωτικό ψυχογράφημα που εξιστορεί με ρεαλιστικό βλέμμα τα πανάρχαια διλήμματα της καρδιάς που – σε πείσμα των καιρών – συνεχίζει να ερωτεύεται. Με φόντο τον κόσμο της φύσης και τη σύνδεσή της με τη φιλοσοφία, οι ήρωες ανακαλύπτουν τα πολλά πρόσωπα του έρωτα, αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό σε έναν κύκλο τεσσάρων εποχών, που κάθε εποχή ανατρέπει την προηγούμενη. Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου, που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 8 Δεκεμβρίου στις 6 μ.μ. στο Filippou café classique, η συγγραφέας μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ. Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο αστυνομικός διευθυντής, αναπληρωτής Δ.Α. Μαγνησίας Βασίλειος Καραΐσκος, η εκπαιδευτικός στην Ελληνογαλλική Σχολή «Saint Joseph» και συγγραφέας Ελενα Νταβλαμάνου και ο ποιητής – συγγραφέας, μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, Λάσκαρης Ζαράρης.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το νέο σας βιβλίο με τον τίτλο «Το άνθος της ζωής» από τις εκδόσεις «ΝΙΚΑΣ». Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία.
Ο Οδυσσέας Ανδρινός είναι ένας πτυχιούχος ερευνητής που αποφασίζει να μετακομίσει στο Εδιμβούργο της Σκοτίας και να εργασθεί στον Βασιλικό Βοτανικό Κήπο. Σε αυτή τη δύσκολη και μεταβατική πραγματικότητα η γνωριμία του με τη Φρέγια σηματοδοτεί την αρχή ενός ταξιδιού προς μια πιο βαθιά και ουσιαστική εμπειρία, η οποία θα νοηματοδοτήσει τον έρωτα στη ζωή του. Και παρόλο που η πλοκή και οι ήρωες στροβιλίζονται γύρω από ένα αιώνιο θέμα, το πιο κοινότοπο ίσως στην ιστορία της λογοτεχνίας: τον έρωτα, αυτό γίνεται –ή θέλω να πιστεύω πως γίνεται– με γνώμονα την ανατομία της ψυχικής πραγματικότητας των ηρώων. Η επιθυμία τους έχει τις διακυμάνσεις της καθημερινής τριβής, αντιδρά συχνά ρεαλιστικά, φρενάρει από τις συνθήκες ή ρίχνεται στη στιγμή χωρίς δεύτερη σκέψη. Προσπάθησα μ’ αυτόν τον τρόπο να αναδείξω την ευμετάβλητη φύση της προσωπικής ταυτότητας και την ανθρώπινη τρωτότητα, να ψυχογραφήσω τις λέξεις και να χαρτογραφήσω τα συναισθήματα.
Ποια ήταν η πηγή έμπνευσής σας;
Παρά την απομυθοποίησή του σήμερα, ο έρωτας εξακολουθεί να είναι το προσωποποιημένο πάθος για τη ζωή. Θεωρώ ότι η σύγχρονη λογοτεχνία δεν πρέπει να σταματά να τον καταγράφει και να τον αναδεικνύει σε βασικό στοιχείο της ανθρώπινης εμπειρίας. Επιπλέον, όντας λάτρης της ρεαλιστικής απεικόνισης καταστάσεων και συναισθημάτων επέλεξα να χρησιμοποιήσω πραγματικό πλαίσιο πληροφοριών. Αυτό σημαίνει πως η διαδικασία της συγγραφής του βιβλίου ήταν χρονοβόρα και δύσκολη καθώς όλες οι πληροφορίες για τον χρόνο και τον τόπο, τα φυτά, τις διαδρομές της Σκοτίας, είναι αληθή και σε συνάρτηση – συσχέτιση με τον έρωτα. Αν κάποιος κάνει αυτό ένα ταξίδι στη Σκοτία θα συναντήσει όσα και ο Οδυσσέας στο βιβλίο. Ίσως νιώσει κιόλας τη δική του αμφιταλάντευση των συναισθημάτων του.
Τι σημαίνει «γράφω» για σας;
Το «γράφω» είναι μια ανάγκη, μια καθημερινή τριβή, μια διαρκής πάλη των σκέψεων και των συναισθημάτων που επιθυμούν να βγάλουν νόημα. Όσες ωραίες ιδέες κι αν έχουμε όσοι γράφουμε, όσα ωραία θέματα κι αν έχουμε στο μυαλό μας, η λογοτεχνία είναι πρώτα απ’ όλα λέξεις που μπαίνουν στην κατάλληλη σειρά με σκοπό να διεισδύσουν στον κόσμο του αναγνώστη. Είναι μια διαδικασία που απαιτεί αφοσίωση και εμπεριέχει κούραση αλλά την απολαμβάνω. Πίσω από το μοτίβο της συγγραφής που συνδέει το μύθο με την αλήθεια υπάρχει η ανατροπή των ισορροπιών, η διακινδύνευση. Αγαπώ το ρίσκο του «γράφω» και απεχθάνομαι τη σιγουριά του «σιωπώ»
Είστε αστυνομικός στο επάγγελμα, αλλά δεν γράφετε αστυνομικά μυθιστορήματα. Δεν έχετε μπει στον πειρασμό να γράψετε κάτι αστυνομικό, μια ιστορία με αγωνία και ένταση;
Λαμβάνω ερεθίσματα από τον κόσμο γενικότερα, όχι αυστηρά τον κόσμο της Αστυνομίας. Μου αρέσουν οι διαφορετικές εικόνες, οι ποικίλες αντιθέσεις της ζωής ανάλογα με το πού ζει κάποιος, τον τρόπο που μεγαλώνει, τις συνθήκες που ωριμάζει. Είναι, άλλωστε, ο λόγος που επέλεξα ως τόπο δράσης τη Σκοτία και κεντρικούς ήρωες που κατάγονται από διαφορετικές χώρες. Ο Οδυσσέας είναι ναι μεν Ελληνας, αλλά η Φρέγια, για παράδειγμα, είναι από τη Νορβηγία, ο καθηγητής Χαρτ από τα υψίπεδα της Σκοτίας και ούτω καθεξής. Αυτό δεν σημαίνει πως αποκλείω αργότερα να γράψω κάτι πιο αστυνομικό ή περιπετειώδες. Αντιθέτως, η παιδική ιστορία που σε λίγο καιρό ολοκληρώνω είναι γεμάτη περιπέτεια!
Αλλοι γράφουν βιωματικά, καταστάσεις και συναισθήματα που έχουν ζήσει, ενώ άλλοι συγγραφείς πάλι έχουν πλούσια φαντασία. Εσείς σε ποια κατηγορία ανήκετε;
Θεωρώ πως η πραγματική ουσία της συγγραφής δεν είναι η αποτύπωση των βιωμάτων του εκάστοτε συγγραφέα. Είναι η τέχνη τού να δημιουργείς συναισθήματα στον αναγνώστη από το μηδέν. Είναι ο λόγος που, εγώ για παράδειγμα, μελέτησα και δοκιμιακά τον έρωτα κατά τη συγγραφή του βιβλίου. Ήθελα να είμαι σίγουρη πως δεν τον καταγράφω με γνώμονα εμένα. Ο έρωτας έχει τόσες πολλές συμπεριφορές, ώστε θα ήταν εγωιστικό να τον παραθέτουμε μόνο μέσα από τις δικές μας πεποιθήσεις ή μνήμες. Το ίδιο ισχύει και για κάθε άλλου είδους μυθιστορηματική αφήγηση. Αν δεν ξεφεύγει από τα όρια του συγγραφικού Εγώ μας, πάντα θα φλερτάρει με τον κίνδυνο να μην είναι μια ολοκληρωμένη και κυρίως αμερόληπτη αφήγηση που αποσκοπεί στην προσωπική κάθαρση του αναγνώστη, όχι του συγγραφέα.
Πώς μπορεί ο έρωτας να βοηθήσει στη βαθύτερη γνώση του εαυτού μας;
Ο πραγματικός έρωτας έχει ένα βάθος στο οποίο πρέπει να μάθεις να κολυμπάςκουβαλώντας όλο το βάρος των συναισθημάτων που εμπεριέχει. Δεν υπάρχει πιο πολυδιάστατο συναίσθημα. Βιώνεις τον εαυτό σου μέσα από ένα άλλο άτομο. Το Εγώ σου, με λίγα λόγια, βρίσκει έναν αντάξιο αντίπαλο. Ευτυχώς, αν με ρωτάς. Το Εγώ είναι ανασταλτικός παράγοντας σε πολλά πράγματα, ειδικά σε ό,τι αφορά στην αυτογνωσία.
Τελικά ποιο είναι το ωραιότερο άνθος όλων, «Το άνθος της ζωής»;
Το άνθος της ζωής δεν είναι πραγματικό άνθος αλλά ένα μοτίβο που διέπει το σύμπαν και το οποίο εξηγώ εκτενώς στο βιβλίο μου –μιας και εκτός από έρωτα το βιβλίο έχει αρκετή έρευνα γύρω από τα φυτά και την μυθολογική, παγανιστική ή χριστιανική σύνδεσή τους με τον έρωτα, όπως επίσης έχει στοιχεία φιλοσοφίας και φυσικά ψυχολογίας. Μέσα σε αυτό το ταξίδι στο χρόνο μέσα στο χρόνο που έχει δοθεί στους ήρωες, κάθε αναγνώστης θα έρθει πιο κοντά σε ό,τι έχει προβληματίσει τον ίδιο ή ό,τι έχει ανάγκη ο ίδιος, το δικό του άνθος της ζωής.
Εξυμνείτε τον έρωτα με τα γραπτά σας ή προσπαθείτε να τον αποκωδικοποιήσετε;
Στόχος μου είναι οι αναγνώστες που διαβάζουν τα βιβλία και τα κείμενά μου να βλέπουν κομμάτια του εαυτού τους μέσα στους ήρωες, να μην νιώθουν μόνοι, να συνειδητοποιούν ότι ο έρωτας είναι μια αρένα με νικητές και ηττημένους αλλά, σε κάθε περίπτωση, ανθρώπους που δεν προσπαθούν ούτε να εξυμνήσουν ούτε να αποκωδικοποιούν τον έρωτα. Προσπαθούν απλώς να τον βιώσουν.
Ποια πιστεύετε ότι είναι τα εμπόδια που ενδεχομένως δεν αφήνουν τον σύγχρονο άνθρωπο να νιώσει και να ζήσει τον έρωτα και την αγάπη με την ίδια γνησιότητα ή ένταση όπως παλαιότερα;
Ρίχνουμε συχνά το φταίξιμο στις σημερινές συνθήκες, όμως νομίζω πως πρωτίστως φταίμε εμείς οι ίδιοι. Οι άνθρωποι τρομάζουν στην ιδέα να βουτήξουν στα αχαρτογράφητα νερά της βαθιάς επιθυμίας. Μένουν προσκολλημένοι στο δίχτυ ασφαλείας τους, χάνοντας έτσι την ευκαιρία να ανακαλύψουν τον κόσμο του «άλλου».
Υπάρχουν αρκετή μοναξιά, οικονομική δυσχέρεια και βία γύρω μας. Η δύναμη του έρωτα βρίσκει πάντα τον τρόπο να είναι παρούσα, ακόμα και σε δύσκολες εποχές;
Οσο κι αν η εποχή μας τείνει να υποβαθμίζει το συναίσθημα, η μεγαλύτερη ανάγκη των ανθρώπων ήταν και είναι πάντα η αποδοχή, να αγαπηθούν γι’ αυτό που είναι και να αγαπήσουν. Κι αυτήν την ανάγκη, όσο κι αν την ντύνουμε με φτηνή ηδονή ή την κρύβουμε πίσω από άλλους στόχους, παραμένει η βαθύτερη επιθυμία όλων και πάντα θα βρίσκει τρόπους να δηλώνει παρούσα.
Τι είναι καλύτερο; Ενας ανεκπλήρωτος έρωτας που έμεινε στο «βάθρο» του ή ένας έρωτας που βιώθηκε και οδηγήθηκε σε παρακμή;
Τα αβίωτα είναι επιθυμίες που δεν τόλμησαν, συνθήκες που δεν ευνόησαν, άνθρωποι δεν κυνήγησαν, έρωτες που δίστασαν. Τίποτα από όλα αυτά δεν αξίζει το βάθρο που συχνά του δίνουμε. Καθώς ο χρόνος περνά, τείνουμε να θυμόμαστε μόνο τις ωραίες στιγμές ενός έρωτα. Ο έρωτας πρέπει να βιώνεται και να επιθυμούμε κάποτε να πεθάνει. Είναι η στιγμή που ξέρουμε πως ή θα αγαπήσουμε ή θα αποχωρήσουμε από κάτι.
Κάθε έρωτας έχει το φινάλε που του αξίζει;
Αυτή είναι μια δήλωση που πρώτη φορά έκανα στο βιβλίο μου «Ο έρωτας δεν θέλει τίτλο», μια συλλογή 40 κειμένων που πραγματεύονται ποικίλες εκφάνσεις του έρωτα σε μορφή λογοτεχνικών κειμένων ή άρθρων με φιλοσοφική χροιά. Έκτοτε, δεν έχω αναθεωρήσει. Θεωρώ πως το τέλος κάθε έρωτα δίνει πολλές πληροφορίες για την αρχή και την πορεία του, αρκεί όλοι να συνειδητοποιήσουμε πως ο έρωτας, ναι, είναι θνητός κι αυτό είναι το μεγαλείο του.
Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;
Παρουσιάσεις σε διάφορες πόλεις, νέες εκδόσεις, αρθρογραφία, έρευνα για το νέο βιβλίο μου, κάθε αφορμή για συγγραφή και επικοινωνία με το αναγνωστικό κοινό είναι ευκαιρία για γόνιμες συγγραφικές ώρες και σχέδια.
