Της Αμαλίας Καπότση
«Ητανε Κυριακή των Βαΐων —10 Απριλίου». Η άνοιξη ερχόταν στολισμένη και το Μεσολόγγι αποκλεισμένο από τον εχθρό έσβηνε σιγά – σιγά, μέρα με τη μέρα. Ωσπου οι Μεσολογγίτες απεφάσισαν την έξοδο. Να κάνουνε γιουρούσι να σωθούνε. Ετσι κάθε τέτοια εποχή, γιορτάζουμε την έξοδο του Μεσολογγίου.
Ενα ιστορικό γεγονός που άφησε άφωνο – κατάπληκτο όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Την έξοδο αριστουργηματικά και πάλι περιγράφει ο εθνικός μας ποιητής, Διονύσιος Σολωμός, στο ποίημά του Ελεύθεροι Πολιορκημένοι.
Ο Διονύσιος Σολωμός γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1789 (έτος του μαρτυρίου του Ρήγα). Πέθανε στην Κέρκυρα το 1857. Πατέρας του ήταν ο Κόμης Νικόλαος Σολωμός. Μητέρα του η Αγγελική. Σε ηλικία 10 ετών ταξίδεψε με τον δάσκαλό του για σπουδές στη Βενετία στην Κρεμόνα και στην Παβία.
Η ανακήρυξή του σε εθνικό ποιητή τον περιέβαλε με ένα φωτοστέφανο ιερότητας.
Προβάλει ένα όραμα εξαγνισμένης ομορφιάς, με στίχους γεμάτους πυκνότητα, φως και διαύγεια — εικόνες λιτές. Στίχοι που δίδαξαν την υπευθυνότητα της αισθητικής καλλιέργειας.
Έχουμε τρία σχεδιάσματα του ποιητή.
Α. Σχεδίασμα
Το χάραμα πήρα
του Ηλιου τον δρόμο
κρεμώντας τη λύρα
τη δίκαιη στον ώμο.
Τα μάτια μου δεν είδαν τόπο ενδοξότερον από τούτο το αλωνάκι (έτσι λέγανε οι εχθροί το Μεσολόγγι μικρό αλωνάκι) λέει, ο ποιητής και συνεχίζει
Παράμερα στέκει
ο άντρας και κλαίει
αργά το τουφέκι σηκώνει και λέει
Σε τούτο το χέρι τι κάνεις εσύ;
Ο εχτρός μου το ξέρει
πως μου είσαι βαρύ…
Η ζωή ανασταίνεται γύρω με όλες της τις χαρές. Αναβράζοντας ολούθε νέα και λαχταριστή. Θάλασσα και ουρανός γιορτάζουν όλα, την άνοιξη που έρχεται.
Η ωραιότητα της φύσης αυξάνει στους εχθρούς. Η ανυπομονησία να πάρουν την χαριτωμένη τούτη γης, το χαριτωμένο τούτο αλωνάκι.
Οι πολιορκημένοι ταλαιπωρημένοι από την πείνα με ελπίδα περιμένανε τον φιλικό στόλο να ‘ρθει. Όμως αντί για τον φιλικό στόλο ήρθε ο εχθρικός. Οι Μεσολογγίτες απογοητεύτηκαν.
Μοναχή τον δρόμο πήρες
και ξανάρθες μοναχή
δεν είναι εύκολες οι θύρες
όταν η χρεία τες κουρταλή. Δ. ΣΟΛΩΜΟΣ γράφει τον Εθνικό Υμνο. Ο εχτρός του τάζει την ζωή τους αν αλλαξοπιστήσουν. Η υστερνή τους όμως αντίσταση, τους αποδεικνύει μάρτυρες
Β. Σχεδίασμα
Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει.
Λαλεί πουλί παίρνει σπειρί κι η μάνα το ζηλεύει.
Τα μάτια η πείνα μαύρισε στα μάτια η μάνα μναίει
Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει
ήρεμο τουφέκι σκοτεινό τι σ’ έχω γω στο χέρι;
Όπου μού ‘γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει.
Λαλεί πουλί παίρνει σπειρί κι η μάνα το ζηλεύει
Μικρές και περιεκτικότατες προτάσεις. Ο καλύτερος στίχος της παγκόσμιας ποίησης, λένε.
Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει
Πολλοί Σουλιώτες βρεθήκανε στο Μεσολόγγι. Κυνηγημένοι από τον Αλή Πασά φύγανε από το Σούλι. Ηρθαν εδώ για να σωθούν. Ετσι τους βρίσκουμε στην έξοδο.
Παράμερα και κλαίει. Αχ αυτή η πείνα. Ο μεγαλύτερος τους εχθρός.
Πόσο διαχρονικός στ’ αλήθεια είναι ο Σολωμός και σήμερα τα ίδια, και καλά τότε οι κοινωνίες ήταν ανοργάνωτες. Σήμερα όμως; Οι κοινωνίες είναι οργανωμένες έχουμε Δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα, μόρφωση μεγάλη.
Και σήμερα
Λαλεί πουλί παίρνει σπειρί κι η μάνα το ζηλεύει Στ’ αλήθεια. Γιατί; Ποιός θα απαντήσει;
Γ. Σχεδίασμα
Μητέρα μεγαλόψυχη στον πόνο και στη δόξα κι αν στο κρυφό μυστήριο ζουν πάντα τα παιδιά σου, με λογισμό και μ’ όνειρο την λάμψη έχουν τα μάτια!
Υπάρχουν υπέροχοι πίνακες ζωγραφικής του Ντελακρουά και άλλων φιλελλήνων ζωγράφων σήμερα στην πινακοθήκη του Μεσολογγίου.
Α) της Μεσολογγίτισσας μάνας όπου σφάζει το παιδί της μπροστά στα έκπληκτα μάτια του Αγαρηνού, για να μην πέσει σκλάβος στα χέρια του Β) της εξόδου. Βγαίνουν οι Μεσολογγίτες από το αλωνάκι στο γιοφύρι και απέναντι με λύσσα τους περιμένουν οι εχθροί.
Με τι λεβεντιά στ’ αλήθεια
Με τα σπαθιά τους ψηλά
Πεινασμένοι που βρήκαν τόση δύναμη στ’ αλήθεια;
Και γίνανε μάρτυρες, γίνανε ήρωες, γίνανε ημίθεοι
Για του Χριστού την πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία
Τιμή σ’ αυτούς που πέσανε για την πατρίδα. Θεία είναι η Δάφνη.
