Εντονο αποτύπωμα κοινωνικής αλληλεγγύης και ανθρωπιάς από συμπολίτες επιστήμονες
Η τοπική μας κοινωνία μπορεί να υπερηφανεύεται, γιατί, στο πέρασμα του χρόνου, υπήρξαν συμπολίτες μας, που άφησαν έντονο αποτύπωμα κοινωνικής ευαισθησίας, προσφέροντας συμπαράσταση και αλληλεγγύη σε συνανθρώπους μας, που είχαν ανάγκη. Δείγμα της ευαίσθητης κοινωνικής αρετής ο επιστήμονας και ιατροφιλόσοφος Γεώργιος Καραμάνης, που πτυχές της ζωής του αναδιπλώνουμε.
Ο Γεώργιος Καραμάνης καταγόταν από το μαρτυρικό χωριό του Πηλίου Δράκεια, όπου τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο και στον Βόλο το Γυμνάσιο. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά την αποφοίτησή του επέστρεψε στη γενέτειρά του για να κάνει πράξη τα όνειρά του, τα φιλάνθρωπα αισθήματά του για προσφορά και ανακούφιση των συνανθρώπων του, σε μια εποχή που η μάστιγα της φυματίωσης είχε πάρει μορφή πανδημίας. Δεκάδες ασθενείς χάνονταν καθημερινά από την ασθένεια της φυματίωσης, το… στοιχειό αυτό που θέριζε ανθρώπινες ζωές.
Στις 9 Μαΐου του 1907 αγόρασε στα Χάνια Πηλίου ένα χάνι το οποίο επισκεύασε και το μετέτρεψε σε θεραπευτήριο φυματικών, το περιώνυμο Σανατόριο, που για 60 χρόνια λειτούργησε, με τη δική του πάντα επίβλεψη, υποδειγματικά. Εστία ελπίδας για τα θύματα της φονικής ασθένειας, έργο του ανθρώπου που έθεσε σκοπό της ζωής του στην υπηρεσία του πονεμένου συνανθρώπου, συνέργεια ιεραποστόλου της Ιατρικής και του ανθρωπισμού.
Το Σανατόριο έγινε πανελλήνια γνωστό και όπως ήταν δεδομένο κέντρισε την ευαισθησία και το ενδιαφέρον επώνυμων δημιουργών του λόγου και της τέχνης, οι οποίοι πραγματοποιούν επισκέψεις, για να γνωρίσουν το θαύμα ανθρωπιάς και αγάπης για τον πονεμένο συνάνθρωπο.
Σικελιανός, Παλαμάς, Τσάτσος, Τριανταφυλλίδης, Δελμούζος και άλλοι είναι τα πρόσωπα που ήρθαν στα Χάνια Πηλίου για να γνωρίσουν τον… ιεραπόστολο Καραμάνη, τις εγκαταστάσεις ανθρωπιάς και να συνομιλήσουν με νοσηλευόμενους. Τις εντυπώσεις τους με επαινετικά σχόλια κατέγραψαν κατά καιρούς σε δημοσιεύματά τους.
Η κοινωνική και ιερή αποστολή απέκτησε άξιο συνεργό όταν κατέφθασε μια ιέρεια και «διακόνισσα ανθρωπιάς και αλληλεγγύης». Η Αννα Καμπανάρη, εμφορούμενη με χριστιανικά ιδεώδη και περίσσευμα αγάπης, προοριζόταν για μοναχή, αλλά όταν πληροφορήθηκε για το έργο που επιτελείται στο Σανατόριο του Πηλίου αποφάσισε αντί τον μοναχισμό να προσφέρει τις φιλάνθρωπες υπηρεσίες της στους πάσχοντες από τη φυματίωση συνανθρώπους στο Σανατόριο των Χανίων. Αρχίζει μια επωφελής συνεργασία με τον …στυλοβάτη αυτής της ιεραποστολικής δομής Καραμάνη.
Γνωρίστηκαν με την ευρύτερη έννοια του όρου και το 1922 παντρεύτηκαν, παρά το γεγονός ότι ήταν 27 χρόνια νεότερη. Εκτός από άξια συμμέτοχος στο έργο του Καραμάνη, διαγράφει και προσωπικές επιτυχίες. Με πρωτοβουλία της, στον ίδιο χώρο του σανατορίου, ίδρυσε ένα άλλο παράλληλο ίδρυμα, πρόκειται για το Πρεβαντόριο «Χελιδόνια». Ενας πρότυπος και φιλόξενος παιδικός σταθμός για τα παιδιά των νοσηλευομένων, καθώς και για παιδιά φτωχών οικογενειών από το γειτονικά χωριά του Πηλίου.
Μια παρένθεση στην όλη φιλανθρωπική συνεργασία του Καραμάνη με την Αννα Καμπανάρη είναι μια συναισθηματική περιπέτεια της Αννας, που ενόχλησε και έπληξε την ψυχική γαλήνη του ιατροφιλόσοφου Καραμάνη. Την περίοδο των επώνυμων επισκεπτών η Αννα γνώρισε και ερωτεύθηκε τον Αγγελο Σικελιανό, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψει τον Καραμάνη, να ζητήσει διαζύγιο και να παντρευτεί τον Αγγελο Σικελιανό.
Σήμερα το Σανατόριο και το Πρεβαντόριο, το σπίτι του… Σβάιτσερ και …Αγίου ανθρωπιάς Καραμάνη βρίσκονται εγκαταλελειμμένα στο έλεος των στοιχείων της φύσης και της φθοράς, που μας πληγώνει, γιατί μια τέτοια προσπάθεια αντιμετωπίζει την αδιαφορία και έχει οδηγηθεί σε σιωπή και καταδικαστεί σε αφάνεια. Ζητούμενο είναι να βρεθεί φορέας του τόπου μας που να διασώσει αυτό το κληροδότημα, να αναβιώσει μνήμες αυτού του έργου και να το παραδώσει, ως μνημείο της ζωής και της προσφοράς ενός επιφανούς γόνου του Πηλίου και της ευρύτερης περιοχής της Μαγνησίας, παρέχοντας στις νέες γενιές πολύτιμη διδαχή.
Ως επιμύθιο του σημειώματος επιλέξαμε φράσεις από το βιβλίο του Γιάννη Μουγογιάννη, ο οποίος σε σχετικό κείμενο σημείωνε: «Αφήνω στον εθνικό μας ποιητή Κωστή Παλαμά τον επίλογο, για τη μεγαλοσύνη του έργου του Καραμάνη: «Ξυπνώ κι ο νους μου κρατιέται πάντα στο ωραίο όνειρο του Πηλίου και πρώτα κι απάνου απ’ όλα στο κορύφωμά του, στο Σπίτι σας, το ψηλά – ψηλά σκαρφαλωμένο μ’ όλη τη μαγεία του φυσικού, λυτρωμένου απ’ την ακάθαρτη πνοή της πολυθόρυβης χώρας, κόσμου γύρω σας και με την ευλογία του Θεού. Η φιλανθρωπία το στεφανώνει με το φωτοστέφανο της αγιοσύνης και η φυσιολάτρισσα ποίηση με την ασύγκριτη χάρη της».
Τέτοια πρότυπα χρειάζεται η εποχή μας, σημαντικά υποδείγματα, που αποτελούν το πλούσιο κληροδότημα άξιων συμπολιτών μας και παρέχουν στους επίγονους γνώση και παράδειγμα προς μίμηση, γι’ αυτό επιβάλλεται να τα αναδεικνύουμε
Του Τάκη Παντελόπουλου
