ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Μία υπέροχη διαδρομή των αισθήσεων στην ιστορία…

μία-υπέροχη-διαδρομή-των-αισθήσεων-στ-370167

Της Μαρίας Ούτα,

αντιπροέδρου της Φ.Ε.Α. «Οθρυς»,
Φιλόλογου

Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή στις 3 Οκτωβρίου 2021, η ώρα έναρξης ορίστηκε στις 10:30, ο τόπος συνάντησης το Γιαννοπούλειο Μουσείο Αλμυρού με προορισμό την αρχαία Μελιταία, στους βόρειους πρόποδες της Όθρυς, πόλη της Αχαΐας Φθιώτιδας.

Η άνοδος στο όρος της Όθρυς κι έπειτα η καθοδική πορεία στους βόρειους πρόποδές της ήταν μια πρόκληση! Μια ιδιαίτερη συγκυρία ανασύστασης, ένα αρχικό μούδιασμα της σκέψης του αγνώστου εξελίσσονταν σε βίωμα ζωογόνο και λυτρωτικό, καθώς η εναλλαγή των εικόνων ανάσταινε την κάθε μας αίσθηση. Καιρός ήταν… να απομακρυνθούμε, κάπως, από τον σύγχρονο πολιτισμό και να τολμήσουμε το νοερό πέρασμα στον χρόνο, να αφουγκραστούμε τους ήχους του παρελθόντος, να αναλογιστούμε τους ορεινούς πολιτισμούς που άκμαζαν, να ανασύρουμε όσα ρίξαμε στη λήθη τόσα χρόνια ή που μάλλον αγνοούσαμε. Ήρθε η ώρα να σκάψουμε, να βρούμε τις ρίζες μας, αλλά πιο πολύ απ’ όλα να αντικρύσουμε αυτά που χάθηκαν κι αυτά που έρημα στέκουν εκεί, ελπίζοντας πως κάποιος θα σταθεί δίπλα τους, θα τα χαϊδέψει με το βλέμμα του.

Απρόσμενα, ακούγονται βήματα στην πόλη της Μελιταίας, 10.000 βήματα αληθινά του παρελθόντος, που ανακατεύονται μ’ εκείνα των 60 περιηγητών – συνταξιδιωτών του παρόντος. Βλέπεις ανθρώπους αιώνων, να σε πλησιάζουν μέσα από την τέχνη τους . ένα ανάγλυφο ζευγάρι λατρευτών, πιασμένο χέρι – χέρι, σε μια πέτρα, στην Ι. Μονή της Αγίας Τριάδας, ανάμεσα σε όλες τις άλλες πέτρες… κομμάτια της αρχαίας Μελιταίας που χρησιμοποιήθηκαν για το χτίσιμο του ναού. Ένας κίονας μόνος – αρχοντικός – εγκλωβισμένος σ’ ένα νέο κόσμο που δεν ξέρουμε αν του αρέσει, αλλά τουλάχιστον γνωρίζει πως εκεί μπορεί να υπάρξει, άφθαρτος, θεμέλιος λίθος του ναού, που αν τον αφαιρέσεις, έχεις την αίσθηση πως το οικοδόμημα θα σκορπίσει.

Έτσι σκορπισμένα, θα ’λεγε κανείς, μοιάζουν τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Μελιταίας… Μόνη τόσα χρόνια, πάνω από τον μυθικό Ενιπέα να παρατηρεί τις κινήσεις μας. Μόνη, μολονότι ήταν, γέμισε ζωές – φωνή ακροάζεται να την μνημονεύει – ενώ στα θεμέλιά της νιώθει που την περιδιαβαίνουνε παιδιά, ακροβάτες στη γραμμή του χρόνου. Η πόλη, με τον παθιασμένο λόγο του φιλολόγου Σπύρου Μπαϊκούση και την επιστημονική περιγραφή του αρχαιολόγου Λάμπρου Σταυρογιάννη, τους ασταμάτητους, πηγαίους, εκφραστικούς, ακούραστους ξεναγούς μας, πήρε σάρκα και οστά!

Από τα θεμέλια ορθώνονται εμπρός μας τα δώματα, ο πύργος της Ακρόπολης της Μελιταίας, ο ναός του Ασκληπιού, βλέπουμε τα ευρήματα… ειδώλια μοιράζονται στα χέρια μας, νομίσματα ανταλλάσσουμε χαραγμένα με τη Μέλισσα και τον Δία, από μια σχισμή ξεπροβάλλει ο Ασκληπιός, προσφέροντας ίαση στους πιστούς του κι ο τύραννος Μελιτέας ακούγεται ηχηρά και σπάει την αρμονία της πόλης… επαναφέροντάς μας στην πραγματικότητα.

Όμορφο το παρελθόν, αλλά και σκληρό, όπως κάθε εποχή. Αναρωτιέσαι, συχνά, σε ποιο χωροχρόνο θα ’θελες να ζήσεις, ποιες ταραχές θα ήταν προτιμότερες να γευτείς, πόσα χρόνια ο άνθρωπος δημιουργεί, παλεύει, ζει, αγωνιά, ακμάζει κι έπειτα καταρρέει. Ενώ, συγχρόνως, γεννά την Ελπίδα, μιας και πάντα εκεί βρίσκονταν στον πάτο του πιθαριού της Πανδώρας, υψώνοντας εκ νέου πολιτισμούς σύγχρονους, αλλά καλύτερους;

Ίσως καλύτερους – ίσως όχι! Άλλωστε, μόνο μέσα στη φύση του ο άνθρωπος αναγεννιέται, ακουμπά τα χέρια του στα κρύα ρυάκια των ποταμών της Όθρυος, κατεβαίνει μια – δυο τις απότομες πλαγιές της, αφήνει το σώμα του λεύτερο, περιηγείται μες στην πυκνή βλάστηση, χωρίς να χαράσσει δρόμο επιστροφής. Οσφραίνεται τη ρίγανη και το θυμάρι, όλο και εντονότερα, καθώς αναμοχλεύει με τα πόδια του το χώμα. Ξαφνιάζεται στο πέρασμα μικρόσωμων και μεγαλόσωμων ζώων, που άλλοτε τον προσπερνούν βιαστικά κι άλλοτε στέκουν, σχεδόν, ατάραχα κοιτώντας τον ως γνώριμο ή ξένο. Τότε, νιώθει το αίμα του να ρέει στις φλέβες του, ο πυκνός αέρας να μεταφέρει ελαφριούς ήχους κι εκείνος με καθάριο νου, ανεπηρέαστες από την πολύβοη ζωή αισθήσεις, στα σίγουρα, ακούει τον χορό των Οθρυΐδων νυμφών.

Ακολουθεί στις ατραπούς τον Δία, να κυνηγά την ομορφότερη νύμφη, την Οθρυΐδα, να γεννά εκείνη τον Μελιτέα… να ταΐζεται από μέλισσες, παρατημένος από την φοβισμένη μάνα… να μεγαλώνει, να τρανεύει και να τυραννά, ο γιός του Δία. Ατενίζοντας πιο κάτω τον Τάρταρο αναλογίζεσαι την τύχη των Tιτάνων, των ασυνείδητων σκιών που τον κατοικούν, αλλά και το σφαγιασμένο σώμα του Μελιτέα να πέφτει αργά στην άβυσσο απ’ το χέρι του Αστυγίτη, του αδελφού της ωραίας Ασπαλίδας, προστατεύοντας την τιμή της. Έπειτα, η μνήμη σου να θωρεί την Πύρρα και τον Δευκαλίωνα να πετούν τις πέτρες στην Όθρυ, να γεννάται η νέα ανθρωπότητα και μαζί μ’ αυτούς ο γιός τους, ο Έλληνας.

Κάπως, έτσι, με ρυθμικό το καρδιοχτύπι σου και τις μνήμες σου να ξεπηδούν διάχυτες, προκαλώντας το μέλλον σου… ξαποσταίνεις στη Φιλιαδώνα (Χιλιαδού) μέσα σ’ έναν γλυκό ίλιγγο… ευημερείς και γεύεσαι ντόπια αγαθά, βιώνοντας τον κορεσμό ψυχής και σώματος. Αντίκρυ σου, περιεργάζεσαι, πλησιάζεις και σχεδόν λαθραία περνάς το κατώφλι του πανέμορφου – πέτρινου σχολείου του χωριού, που μένει αδειανό, σου ’ρχονται άλλες σκέψεις και σωπαίνεις. Έπειτα, αν αντέχεις την ίδια μέρα, επιπλέον συγκινήσεις στις χρονικές αναδρομές, τριγυρνάς και σ’ άλλα κάστρα στο Τσουρνάτι και στη Γριντιά… ή τ’ αφήνεις εκεί να σε περιμένουν κι ορκίζεσαι πως θα ξαναπάς. Γιατί σίγουρα θα ξαναπάς!

Με αυτό το άρθρο τιμάμε τους συνταξιδιώτες μας, Αλμυριώτες και Βολιώτες, που ρουφούσαν ακόρεστα γνώση και φύση, αλλά και τους ξεναγούς μας, τον Λάμπρο Σταυρογιάννη και τον Σπύρο Μπαϊκούση, που όμοιούς τους δεν έχουμε ξαναδεί, αν ήταν δυνατόν θα σήκωναν κάθε πέτρα για να μας δείξουν την ιστορία της, ενώ μας δίδαξαν όσα άλλοι δε θα μάθουν ποτέ σε μία ημέρα. Τέλος, τον Βασίλειο Τριτάκη για την ευγενή του πρωτοβουλία να φωτογραφήσει και να βιντεοσκοπήσει τη δράση μας.

Το Δ.Σ. της Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού «Όθρυς» δεσμεύεται οι αρχαιολογικοί περίπατοι να συνεχίσουν να είναι αναπόσπαστο κομμάτι των δράσεών της, ώστε ο καθείς να ζήσει αξιολογότατες εμπειρίες και να αποσπάσει ανεξίτηλες γνώσεις και μνήμες, γιατί ό, τι την καρδιά ελαφραίνει και το νου πλουτίζει δεν μπορεί παρά να ’ναι ένας θησαυρός ψυχής.

Χάλκινο νόμισμα της αρχαίας Μελιταίας

Αεροφωτογραφία της ακρόπολης της αρχαίας Μελιταίας, όπου διακρίνεται τμήμα του οχυρωματικού περιβόλου

Από την ξενάγηση στους αρχαιολογικούς χώρους

Πεσσοκίονας στην Ι.Μονή της Αρχαίας Μελιταίας

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου