Ο γνωστός εκδότης μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για το βιβλίο και τη δημιουργία, που αναδεικνύει τον γραπτό λόγο
Συνέντευξη στην ΕΛΕΝΑ ΝΤΑΒΛΑΜΑΝΟΥ, εκπαιδευτικό – συγγραφέα
Πίσω από τα απολαυστικά βιβλία των εκδόσεων «Γράφημα», που ξεχωρίζουν για το ιδιαίτερο ύφος και την αισθητική τους, βρίσκεται η ψυχή του εκδοτικού οίκου, ο Γιάννης Τσαχουρίδης, με τον οποίο είχαμε την τιμή και τη χαρά να κάνουμε απολαυστική συζήτηση εφ’ όλης της ύλης. Στον κυριακάτικο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ η όμορφη συνομιλία μας.
Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί αρκετοί νεοσύστατοι εκδοτικοί οίκοι, όλοι με το προσωπικό τους στίγμα χαράζουν μια ξεχωριστή πορεία. Οι εκδόσεις «Γράφημα» ξεχωρίζουν σίγουρα για την ποιότητα, αλλά και για το όνομά τους. Πώς έγινε η επιλογή της επωνυμίας και ποιες συνθήκες ευνόησαν τη δημιουργία του εκδοτικού σας οίκου;
Η αλήθεια είναι ότι πολλοί νέοι εκδοτικοί οίκοι εμφανίστηκαν πρόσφατα, παρ’όλες τις δυσκολίες της κρίσης. Εύχομαι σε όλους καλή επιτυχία στην προσπάθειά τους, σε εποχές δύσκολες για το βιβλίο. Με μια προτροπή μόνο, να είναι σωστοί επαγγελματίες σ’ αυτό που κάνουν, όπως βέβαια οφείλουμε όλοι να είμαστε. Οσον αφορά στις εκδόσεις μας, όπως αναφέρεται και στην εταιρική μας ταυτότητα στην ιστοσελίδα μας, το «Γράφημα» προϋπήρχε ως εκτυπωτικό κέντρο με σαφή «πανεπιστημιακό» προσανατολισμό. Αυτοεκδόσεις και κάποια επιστημονικά συγγράμματα συμπλήρωναν τις φωτοτυπίες, τις δακτυλογραφήσεις κι άλλες συναφείς εργασίες που υπήρχαν σε πληθώρα στο ΑΠΘ και στην γειτονιά πέριξ. Το όνομα το κληρονομήσαμε από τους φίλους μας, απόφοιτοι του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου κι αυτοί, με το που αναλάβαμε με τα αδέρφια μου την επιχείρηση και το κρατήσαμε γιατί μας άρεσε και έδινε μια συνέχεια στο επαγγελματικό μας περιβάλλον. Ξεκινήσαμε με μια ώριμη απόφαση να στραφούμε στην αγορά του επιστημονικού/πανεπιστημιακού βιβλίου και με την πορεία μας στον χώρο στραφήκαμε σε διάφορες θεματολογίες.
Σίγουρα αγαπάτε πολύ το βιβλίο. Ποιοι άλλοι λόγοι σάς οδήγησαν στην ίδρυση εκδοτικού οίκου στα ασταθή χρόνια της οικονομικής κρίσης, που το αναγνωστικό κοινό θεωρείται περιορισμένο;
Υπήρχαν σίγουρα και προσωπικοί λόγοι, εκτός των επιχειρηματικών, που ενίσχυσαν την σκέψη μου να στραφώ στο ελεύθερο επάγγελμα, δεδομένου ότι είμαι απόφοιτος του παιδαγωγικού τμήματος του ΑΠΘ και θα ήμουν τώρα διορισμένος δάσκαλος με πολυετή κιόλας παρουσία. Αλλά ο κλάδος των εκδόσεων μου αρέσει ως δραστηριότητα, αγαπάω το βιβλίο και πιστεύω ότι η κρίση παρ’όλες τις δυσκολίες δημιουργεί προκλήσεις κι ευκαιρίες στις ο οποίες ο έξυπνος επαγγελματίας πρέπει να ανταποκριθεί. Αλλωστε με εικοσαετή πλέον πορεία στον εκδοτικό χώρο, σαφώς προϋπήρχαμε της κρίσης και χτίζαμε τα θεμέλια της παρουσίας μας. Η κακή όμως οικονομική συγκυρία δημιουργεί συνθήκες ασφυξίας και το βιβλίο περνάει δύσκολα. Μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις υποφέρουν κι η πολιτεία πολλές φορές είναι απούσα, με έλλειψη προτάσεων και στήριξης.
Πώς επιλέγετε τα έργα που εκδίδετε; Ποια είναι τα κριτήριά σας;
Κατ’αρχήν ορίζουμε τις κατηγορίες που θέλουμε να ρίξουμε βάρος και η προσοχή μας στρέφεται κυρίως σε προτάσεις βιβλίων που αφορούν αυτές τις κατηγορίες. Δίνουμε προσοχή στην ποιότητα και στις δυνατότητες της κάθε πρότασης, αλλά και στο προφίλ του συγγραφέα. Ασχολούμαστε με πολλά είδη βιβλίων, δεν έχουμε μονοκόμματο προσανατολισμό. Καταλαβαίνετε όμως ότι είναι διαφορετικά κάποια κριτήρια για την παιδική λογοτεχνία απ’ ότι είναι στις επιστημονικές εκδόσεις ή την λογοτεχνία ενηλίκων. Φυσικά πάντα υπάρχει και η εμπορική πλευρά της έκδοσης κάθε βιβλίου. Ας μην ξεχνάνε όλοι οι φίλοι μας και γενικά οι φίλοι του βιβλίου, ότι είμαστε επιχειρήσεις με λίγα ή πολλά έξοδα και ότι το βιβλίο για εμάς είναι σίγουρα μεράκι αλλά και βιοπορισμός.
Πειραματίζεστε με νέους συγγραφείς; Τι είναι αυτό που ζητάτε από έναν νέο δημιουργό;
Πάντα μ’ αρέσει να συνεργάζομαι με συγγραφείς, είτε νέους είτε παλιότερους. Δεν το θεωρώ πειραματισμό, αλλά μια ευχάριστη εμπειρία. Το πιο σημαντικό για εμένα είναι να υπάρχει μια σοβαρή και στέρεη επαγγελματική σχέση, αλλά με χαροποιεί σε πολλές περιπτώσεις που αναπτύσσουμε και σχέσεις φιλίας κι εμπιστοσύνης με πολλούς από τους συνεργάτες μας. Άλλωστε πολλά αξιόλογα έργα σε Ελλάδα κι εξωτερικό προήλθαν από νέους συγγραφείς κι όχι μόνο από «δοκιμασμένες συνταγές». Προτρέπω όλους να γράφουν, αλλά να αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα το έργο τους με σεβασμό, ώστε να το δούμε κι εμείς έτσι όταν έρθει ως πρόταση για έκδοση. Ζητάμε από τους συγγραφείς κι ειδικά τους νέους να δείχνουν κατανόηση στις όποιες αδυναμίες μας και να στηρίζουν τους συνεργάτες μας στη διαδικασία έκδοσης, γραφίστες, εικονογράφους κι επιμελητές. Όλοι αυτοί δεν είναι απέναντι από τον συγγραφέα αλλά δίπλα του κι έχουν ως γνώμονα το καλό βιβλίο.
Ποιο είναι το μεγαλύτερό σας όνειρο σε σχέση με το βιβλίο και τις εκδόσεις σας;
Tο βιβλίο ήταν, είναι και θα είναι παιδεία και πολιτισμός. Οσο πιο πολύ διαβάζουμε νομίζω ότι γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι και πολίτες. Το όνειρό μου σε σχέση με το βιβλίο είναι ν’ αγαπηθεί περισσότερο από την Ελληνική κοινωνία, γιατί πιστεύω ότι ακόμη δεν είμαστε ως λαός τόσο βιβλιόφιλοι όσο θα θέλαμε κι οι ίδιοι. Και για τις εκδόσεις μας, θα ήμουν πολύ ευτυχισμένος να γίνουν γνωστές στο πανελλήνιο και κάποια στιγμή κάθε ελληνικό νοικοκυριό να έχει κι ένα βιβλίο των εκδόσεων «Γράφημα» στη βιβλιοθήκη του.
Εχετε κάποιον τρόπο, που ακολουθείτε στη ζωή σας και πόσο έχει επηρεάσει τις αποφάσεις σας;
Πιστεύω πολύ στη σκληρή δουλειά, στην αξιοπρέπεια και την εντιμότητα. Δεν μ’ αρέσει να υποχωρώ στις δυσκολίες της δουλειάς αλλά και της ζωής γενικά. Τα πιστεύω μου και ο τρόπος που σκέφτομαι στις συνθήκες κρίσεις που περνάμε, έχουν επηρεάσει βαθιά τις αποφάσεις και τη ζωή μου. Θέλω να δυναμώσω την επιχείρησή μου και να την ανεβάσω επίπεδο απ’ όλες τις απόψεις. Απαιτείται γι’ αυτό πολύ δουλειά και θυσίες και τις κάνουμε όλοι στην ομάδα μας και πρώτος εγώ, θεωρώντας ότι πρέπει να δίνω το καλό παράδειγμα.
Ποιο ήταν το best seller του εκδοτικού οίκου κατά το 2019 και πού πιστεύετε ότι οφείλεται η επιτυχία;
Η έννοια των best seller είναι συνυφασμένη στο μυαλό όλων μας με «μεγάλους» εκδοτικούς οίκους και πωλήσεις χιλιάδων βιβλίων. Εχουμε πολλά βιβλία μας που πάνε καλά εμπορικά, γιατί το αναγνωστικό κοινό μάς μαθαίνει σιγά σιγά κι αναγνωρίζει την προσπάθειά μας. Μπορώ πάντως να ξεχωρίσω το μυθιστόρημα της Ευδοκίας Ποιμενίδου «Τα Διαμάντια της Δόμνας» που έχει πολύ ανταπόκριση κι η συγγραφέας είναι πολύ δραστήρια σε ότι αφορά το βιβλίο γενικά. Ελπίζουμε ότι στο μέλλον θα δούμε βιβλία μας να χαρακτηρίζονται best sellers, πετυχαίνοντας υψηλές πωλήσεις κι όχι μόνο ποιοτικά τους χαρακτηριστικά, τα οποία πιστεύω ότι έχουμε ήδη κατακτήσει σε μεγάλο βαθμό.
Πέρα από όποιο οικονομικό όφελος, ποιο είναι το μεγαλύτερο κέρδος στη ζωή ενός εκδότη;
Mια αίσθηση δημιουργίας μοναδική, γιατί κάθε προσπάθειά μας έχει αποτέλεσμα το βιβλίο. Κι όπως προανέφερα το βιβλίο είναι παιδεία και πολιτισμός. Έτσι πιστεύω ότι το κέρδος όχι μόνο κάθε εκδότη αλλά κι όλων γύρω από τις εκδόσεις και την παραγωγή βιβλίων είναι μοναδικό. Το βιβλίο δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του δημιουργού, που σίγουρα είναι πάνω απ’ όλους γιατί είναι «πνευματικό παιδί» του, αλλά είναι σε μεγάλο βαθμό και προϊόν μιας συλλογικής προσπάθειας των συνεργατών του κάθε εκδοτικού. Για παράδειγμα αναφέρω, τα βιβλία παιδικής λογοτεχνίας. Παίρνουμε ένα κείμενο του κάθε συγγραφέα, επιλέγουμε έναν εικονογράφο και προχωράμε στη διαδικασία έκδοσης. Μια ωραία εικονογράφηση θα εξυψώσει ένα παιδικό βιβλίο στα μάτια των αναγνωστών. Πολλές φορές ακούμε παράπονα για λογοτεχνικά βιβλία, στα οποία να μην έχει γίνει καθόλου ή να έχει γίνει πλημμελής επιμέλεια. Πόσο φτωχό μπορεί να φανεί το αποτέλεσμα και το ίδιο το βιβλίο στους αναγνώστες. Άρα καταλαβαίνουμε ότι όταν ξεφυλλίζουμε ένα οποιοδήποτε βιβλίο, υπάρχει ένας κόπος πέραν του συγγραφέα κι άλλων ανθρώπων. Αγωνιούμε κι εμείς να φανούμε αντάξιοι των προσδοκιών και όταν δικαιωνόμαστε τα συναισθήματα είναι πλούσια, όπως βέβαια κι οι απογοητεύσεις σε κάποιες περιπτώσεις. Αυτό για μένα πάντα ήταν πολύ σπουδαίο και με γεμίζει ως άνθρωπο κι επαγγελματία.
Ποια είναι τα άμεσα εκδοτικά σας σχέδια; Τι να περιμένουμε το αμέσως επόμενο διάστημα;
Πολλά σχέδια κι εύχομαι να μπορέσουμε να τα πραγματοποιήσουμε όλα. Πρόκειται να προχωρήσουμε με σχολικά βοηθήματα για τις τάξεις του δημοτικού, με βιβλία παιδικής λογοτεχνίας κι εκπαιδευτικά εικονογραφημένα. Επίσης έχουμε προτάσεις για έκδοση ποιητικών συλλογών και μυθιστορημάτων που σίγουρα κάποια από αυτά είτε ετοιμάζονται είτε θα ετοιμαστούν στο μέλλον. Πάντα θα προχωράμε με συνεργασίες στο πανεπιστήμιο. Σε γενικές γραμμές και χωρίς να θέλω να σας κουράσω, είναι οι πιο βασικές μας προτεραιότητες. Γιατί σίγουρα προσπαθούμε να καταπιαστούμε με πολλά πράγματα, αλλά σ’ έναν μεγάλο βαθμό τα σχέδιά μας επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες και κάλλιστα μπορεί ν’ αλλάξουν σε σχέση με τις αρχικές μας προθέσεις.
Σας ευχαριστώ θερμά και εύχομαι πάντα επιτυχίες!
Εγώ σας ευχαριστώ κι αντεύχομαι τα καλύτερα!
