Με τους λογοτεχνικούς ήρωές του ο συγγραφέας μάς επιφυλάσσει ένα ταξίδι στην Κρήτη μιας άλλης εποχής, αναφερόμενος όχι μόνο στα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την ευρωπαϊκή ιστορία, αλλά και στα ήθη, στη γλώσσα, στα προτάγματα, στις αγωνίες, στους φόβους, στις ελπίδες, στις διαψεύσεις. Παράλληλα, όμως, συζητά διαχρονικά προβλήματα που απασχολούν και τις σημερινές κοινωνίες, όπως είναι η διαχείριση του φόβου από τις εκάστοτε εξουσίες.
Το τελευταίο έργο του Κρητικού συγγραφέα Νίκου Ψιλάκη
Την Κρήτη του 17ου αιώνα αναπλάθει το καινούργιο βιβλίο του Νίκου Ψιλάκη «Πολυφίλητη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΑΡΜΑΝΩΡ. Η ιστορία που πραγματεύεται ξεκινά στα χρόνια του μεγάλου Κρητικού Πολέμου, οι ήρωες έχουν ζήσει την κατάληψη των Χανίων και του Ρεθύμνου και βιώνουν τη σκληρή πραγματικότητα ενός αδυσώπητου πολέμου παραμένοντας έγκλειστοι για περισσότερο από 22 χρόνια, όσο κράτησε η μεγαλύτερη πολιορκία της ιστορίας, η πολιορκία του Χάνδακα.
Η καθημερινότητα στην πολιορκημένη πόλη, οι αγωνίες μιας κοινωνίας, οι κοινωνικές ανισότητες, οι πολλαπλές απειλές, οι διαψεύσεις και κυρίως οι φόβοι αποτελούν τα βασικά δομικά υλικά του συγγραφέα, που «χτίζει» την αφήγησή του αντλώντας έμπνευση από τα ντοκουμέντα της ιστορίας. Τα βασικά πρόσωπα, οι πρωταγωνιστές της αφήγησης, είναι φανταστικά. Δρουν, όμως, και κινούνται σ’ ένα πραγματικό περιβάλλον, συναντούν τους αληθινούς πρωταγωνιστές της εποχής, βιώνουν τον πόλεμο, γίνονται οι σιωπηλοί μάρτυρες γεγονότων που σημάδεψαν την ευρωπαϊκή ιστορία του 17ου αιώνα.
Η ιστορία εκτυλίσσεται στον Χάνδακα, πρωτεύουσα του ενετικού «Βασιλείου της Κρήτης», την πόλη που γνώρισε τη μεγαλύτερη πολιορκία της ιστορίας. Ηταν άνοιξη του 1647, όταν έφτασαν έξω από τα τείχη της τα οθωμανικά στρατεύματα, τα οποία είχαν ήδη καταλάβει δύο πόλεις κι ολόκληρη σχεδόν την ενδοχώρα. Ο ασφυκτικός κλοιός της έμελλε να κρατήσει σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1669.
Μια νέα γυναίκα μ’ ένα νόθο βρέφος στην αγκαλιά περπατά για ώρες πολλές σε άγνωστα μονοπάτια και τελικά προλαβαίνει να κλειστεί στην πόλη. Το επόμενο βράδυ το αφήνει έκθετο στα σκαλιά του Αγίου Σαλβαδόρου, και κλείνεται στη μοναξιά της προσπαθώντας να επιβιώσει σ’ έναν κόσμο που δεν τη χωρούσε. Κοιμάται σε χαλάσματα και σε ξενώνες, γίνεται τροφός ενός ορφανού κοριτσιού και τελικά καταλήγει σε μιαν ακρινή γειτονιά του Κάστρου, όπου ζει όλα τα χρόνια της πολιορκίας. Ο μεγάλος της έρωτας, χαμένος στις άδηλες διαδρομές των συναισθημάτων, επανέρχεται σε κάθε στιγμή, άλλοτε ως μνήμη και άλλοτε ως ελπίδα.
Σ’ αυτή τη μικρή γειτονιά του Κάστρου, ανάμεσα σε ανθρώπους που μαθαίνουν να ζουν με τον πόλεμο μέχρι να παραδοθούνε στον ζόφο, ζει για είκοσι δύο ολόκληρα χρόνια. Δυο σημαντικές παρουσίες σημαδεύουν τη ζωή της: ένας χρυσικός, που επιμένει να διακηρύσσει πως οι πιο στεγανές φυλακές του κόσμου χτίζονται με φόβο, κι ένας γραμματικός, που τον γνώριζε από τα παιδικά της χρόνια.
Ερωτες που αναζωπυρώνονται, πάθη που επανέρχονται, κοινωνικές συμβάσεις που διατηρούνται ακόμη και μέσα σε σκληρές συνθήκες πολέμου. Και, βέβαια, παιδιά. Που γεννιούνται, μεγαλώνουν, φτάνουν στα 23 τους χρόνια, χωρίς να έχουν βγει από τα τείχη, χωρίς να έχουν δει ποτέ βουνά, κάμπους, έχοντας καταγράψει στη μνήμη τους μόνο καμπάνες συναγερμού και κρότους από μπομπάρδες.
Στιγμή προς στιγμή
Ο διάλογος ανάμεσα στην ιστορία και τη μυθοπλασία είναι διαρκής. Ο συγγραφέας παρακολουθεί στιγμή προς στιγμή τα γεγονότα δίνοντας έμφαση στην καθημερινότητα των ανθρώπων, δηλαδή στη ζωή που προσπαθεί να αντέξει κάτω από ακραίες συνθήκες, και πραγματεύεται το συναίσθημα ιχνηλατώντας τον ψυχισμό των ανθρώπων που ζουν κυκλωμένοι από τον φόβο. Μέσα στην πολιορκημένη πόλη συνωστίζονται μισθοφόροι και πρόσφυγες από τις άλλες πόλεις της Κρήτης. Καθένας απ’ αυτούς κουβαλά βιώματα και διαψεύσεις, η αβεβαιότητα γίνεται τρόπος ζωής και η μνήμη πλοηγός για το αύριο.
Ο Νίκος Ψιλάκης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας πολλών λογοτεχνικών, ιστορικών και λαογραφικών βιβλίων.
Εχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις και βραβεία, ανάμεσα στα οποία είναι το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το έργο «Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης» και το Βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης» για την προσφορά του στα Γράμματα.
