Σκίτσο αναπαράστασης του τύμβου στην Αμφίπολη έδωσε την Τρίτη στη δημοσιότητα το υπουργείο Πολιτισμού.
Το σκίτσο παρουσιάζει την πρώτη αξονομετρική σχεδιαστική αναπαράσταση του ταφικού μνημείου, από τον αρχιτέκτονα Μ. Λεφαντζή με τους δύο διαφραγματικούς τοίχους επί των οποίων φέρονται, στον μεν πρώτο οι Σφίγγες, στο δε δεύτερο οι Καρυάτιδες. Την ίδια στιγμή συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες στον λόφο Καστά από τη ΚΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Η αφαίρεση των αμμωδών χωμάτων συνεχίζεται οριζόντια και σε όλη την έκταση του χώρου, ανάμεσα στον διαφραγματικό τοίχο με τις Καρυάτιδες και τον τρίτο τοίχο, ώστε να επιτυγχάνεται η εξισορρόπηση των πιέσεων και να διασφαλίζεται σταθερά η στατική επάρκεια του μνημείου, σύμφωνα με τις αποφάσεις της διεπιστημονικής τεχνικής ομάδας.
Αυτή τη φορά παρουσιάζεται η πρώτη αξονομετρική σχεδιαστική αναπαράσταση του ταφικού μνημείου, από τον αρχιτέκτονα του ΥΠΠΟΑ Μ. Λεφαντζή με τους δύο διαφραγματικούς τοίχους επί των οποίων φέρονται, στον μεν πρώτο οι Σφίγγες, στο δε δεύτερο οι Καρυάτιδες.
Οπως αναφέρεται οι εργασίες συντήρησης και στερέωσης τους συνεχίζονται.
tanea.gr
Ο τάφος της Αμφίπολης από το διάστημα
Οι φωτογραφίες από το εσωτερικό του τύμβου καθώς προχωρά η ανασκαφή μαγεύουν την υφήλιο, οι εικόνες από ψηλά προκαλούν δέος και οι νέα απεικόνιση της Αμφίπολης αυτή τη φορά από το διάστημα πραγματικά αφήνει τους πάντες με το στόμα ανοιχτό.
Πρόκειται για φωτογραφίες από την υπηρεσία της Google Maps, οι οποίες έχουν ληφθεί από δορυφόρους του διαστήματος. Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι ο ταφικός περίβολος των 497 μέτρων ο οποίος σχηματίζει έναν τέλειο κύκλο διακρίνεται από τεράστιο ύψος
Περιηγηθείτε στην Αμφίπολη από το… διάστημα πατώντας ΕΔΩ.
iefimerida.gr
Συγκινούν αρχαιολόγους και κοινό οι Καρυάτιδες της Αρχαίας Αμφίπολης
Το εντυπωσιακό ταφικό μνημείο στον λόφο Καστά της Αμφίπολης «ξετυλίγει» μέρα με τη μέρα τα μυστικά του.
Οι δύο Καρυάτιδες που ανακαλύφθηκαν το Σάββατο προκάλεσαν συγκίνηση και δέος σε αρχαιολόγους και κοινό.
Οι δύο Κόρες, από τις οποίες μόνο η μία σώζει σχεδόν ακέραιο το πρόσωπό της, φέρουν πλούσιους βοστρύχους που καλύπτουν τους ώμους τους, ενώτια και χειριδωτό (με μανίκια) χιτώνα, ενώ υπάρχουν ίχνη κόκκινου και μπλε χρώματος.
Μια ακόμα ενδιαφέρουσα παράμετρος είναι τα δυο χέρια τους, το δεξί της μίας και το αριστερό της άλλης, τα οποία, αν και δεν σώζουν το μεγαλύτερο μέρος τους, έχουν φανερή κατεύθυνση: «Ήταν προτεταμένα, ώστε με την κίνηση τους να αποτρέπουν συμβολικά εκείνους οι οποίοι θα επιχειρούσαν την είσοδο στον τάφο και ήταν ένθετα. Ακολουθείται, δηλαδή, η ίδια τεχνική, όπως στις κεφαλές και στα φτερά των Σφιγγών» πληροφορεί το ΥΠΠΟΑ.
Τα τμήματα παλάμης και τα μικρότερα θραύσματα από τα δάκτυλά τους που βρέθηκαν ανάμεσα στα αμμώδη χώματα, αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να εντοπιστούν κι άλλα μέρη τους.
Τι γνωρίζουμε όμως για τον τύπο αυτό των γλυπτών, με διασημότερους εκπροσώπους τις έξι Κόρες που στήριζαν την οροφή της νότιας πρόστασης του Ερεχθείου;
Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, οι Καρυάτιδες ταυτίζονται με τις νεαρές κοπέλες από τις Καρυές της Λακωνίας, που χόρευαν με καλάθια στο κεφάλι σε τελετουργίες προς τιμήν της Καρυάτιδος Αρτέμιδος.
Οι γυναικείες μορφές τους χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαία αρχιτεκτονική -κυρίως στον ιωνικό ρυθμό- αντί για κίονες, ενώ το «ανδρικό» τους αντίστοιχο είχε τη μορφή του Άτλαντα.
Όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου αντικατοπτρίζουν τη γλυπτική του «πλούσιου ρυθμού» του τελευταίου τέταρτου του 4ου αι. π. Χ.
Στο βιβλίο των Εκδόσεων Καπόν Η Ακρόπολη μέσα από το Μουσείο της, ο καθηγητής Πάνος Βαλαβάνης σημειώνει «ότι ο αρχιτεκτονικός ρόλος των κορών υπηρετείται από τη στάση τους (αξονικός σκελετός), τα βαριά τους ενδύματα (κατακόρυφες εξωτερικές πτυχές του πέπλου σαν ραβδώσεις κιόνων), την περίπλοκη και ογκώδη κόμμωσή τους (για την ενίσχυση του αδύναμου για στήριξη αυχένα), και ένα είδος καλαθιού στο κεφάλι που λειτουργεί ως κιονόκρανο».
Ο ίδιος πληροφορεί ότι τα έξι αγάλματα αποτελούσαν έργα διαφορετικών γλυπτών που αντέγραψαν κάποιο πρότυπο, πιθανόν έργο μαθητών του Φειδία ή ακόμη και του Καλλίμαχου, ενώ δεν αποκλείει κάθε μία Κόρη να έφερε διαφορετικά χρώματα στην ενδυμασία της.
Από τις πιο πειστικές ερμηνείες για τον συμβολικό τους χαρακτήρα, είναι ότι πρόκειται για χοηφόρους, που απέδιδαν τιμές στον αρχαίο βασιλιά της πόλης Κέκροπα, ο τάφος του οποίου βρισκόταν ακριβώς κάτω από τη νότια πρόσταση του Ερεχθείου.
Πρόδρομες μορφές των Καρυάτιδων του Ερεχθείου θεωρούνται οι Κόρες που στόλιζαν τον Θησαυρό των Σιφνίων, ο οποίος χρονολογείται λίγο πριν το 525 π. Χ. και είναι ένα από τα εντυπωσιακότερα μνημεία στο ιερό των Δελφών.
Αντί για κίονες, δύο Κόρες στήριζαν τον θριγκό του κτιρίου (τα αγάλματα εκτίθενται στο Μουσείο των Δελφών), ενώ η μία διατηρεί μεγάλο μέρος του κορμού και το κεφάλι με τον κάλαθο διακοσμημένο με ανάγλυφη διονυσιακή σκηνή μαινάδων και σιληνών. Τα ενδύματά τους πρέπει να ήταν κι αυτά χρωματισμένα (με κόκκινο, μπλε, πράσινο, ώχρα και χρυσαφί χρώμα) για περισσότερο εντυπωσιασμό.
Δύο άλλες Καρυάτιδες, του 1ου αι. π. Χ. αυτή τη φορά, στόλιζαν και στήριζαν τα μικρά προπύλαια του Ιερού της Δήμητρας της Ελευσίνας.
Τεράστιες σε μέγεθος, η μία αποτελεί κεντρικό έκθεμα του μουσείου της Ελευσίνας, ενώ η δεύτερη βρίσκεται στο Fitzwilliam Museum του Κέιμπριτζ.
Η «Κιστοφόρος Κόρη», όπως είναι γνωστή η Καρυάτιδα του ελληνικού μουσείου, φέρει στην κεφαλή της την κίστη, ένα κιβώτιο κυλινδρικού σχήματος που χρησίμευε για τη φύλαξη τροφών και το οποίο κρατούσαν στις μυστηριακές λατρείες, όπως αυτές των Ελευσινίων, οι κιστοφόροι.
Η Καρυάτιδα που βρίσκεται στο μουσείο του Κέιμπριτζ, φέρει κι αυτή το ίδιο διακοσμητικό μοτίβο με την ξενιτεμένη αδελφή της, ενώ η ιστορία της έχει αρκετά κοινά με την Καρυάτιδα που άρπαξε ο Έλγιν: Έγινε περίπου την ίδια περίοδο με τη λεηλασία στην Ακρόπολη από τον περιηγητή Έντουαρντ Κλαρκ, ειδικό στην ορυκτολογία, ο οποίος πέτυχε τη μεταφορά από την Ελευσίνα της κολοσσιαίας μαρμάρινης Kαρυάτιδας-Kιστοφόρου στην Αγγλία.
Μια ιστορία που «πρωταγωνιστεί» στο αρχαιολογικό ντοκιμαντέρ της Ελένης Στούπου-Κατσαμούρη Το παράξενο πεπρωμένο της αρπαγείσας κόρης, το οποίο κέρδισε το βραβείο μικρού μήκους στο Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαιολογικών Ταινιών της Αμιένης το 2010.
Τέλος, οι «Μαγεμένες» της Θεσσαλονίκης, οι ανάγλυφες παραστάσεις που κοσμούσαν κάποτε τις δυο πλευρές των πεσσών μιας κορινθιακής κιονοστοιχίας, έχει επικρατήσει να ονομάζονται ως οι «Καρυάτιδες» της πόλης.
Νεότερες από τις προηγούμενες (είναι ρωμαϊκές, των τελών του 2ου αι. μ. Χ.), αλλά με παρόμοια ιστορία υφαρπαγής να τις συνοδεύουν, οι «Μαγεμένες» εκτίθενται σήμερα στο Λούβρο.
Οι οκτώ ανάγλυφες μορφές έφεραν μυθολογικές μορφές που σχετίζονταν με τη λατρεία του Διονύσου, όπως του ίδιου του θεού, της Αριάδνης, του Γανυμήδη, της Αύρας και του Διόσκουρου.
Αργότερα οι Χριστιανοί τις ονόμασαν «Είδωλα», ενώ οι σεφαραδίτες της πόλης «Las Incantadas», δηλαδή οι Μαγεμένες.
Βρίσκονταν κοντά στην Αρχαία Αγορά, δίπλα από τα Λουτρά Παράδεισος. Το 1864 αφαιρέθηκαν και μεταφέρθηκαν στη Γαλλία, με την άδεια των οθωμανικών αρχών, από τον Γάλλο παλαιογράφο Εμανουέλ Μίλερ.
Η ιστορία τους έγινε ακόμα ένα αρχαιολογικό ντοκιμαντέρ, με τίτλο Οι Μαγεμένες (2010), μια παραγωγή του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Μακεδονικών και Θρακικών Σπουδών.
tovima.gr
Οι New York Times μαγεύτηκαν από την Αμφίπολη: Γιατί είναι ο σημαντικότερος αρχαίος τάφος που έχει ανακαλυφθεί στην Ελλάδα
Οι νέες ανακαλύψεις στην Αμφίπολη ενισχύουν την άποψη πως εκεί βρίσκεται θαμμένο κάποιο σημαντικό πρόσωπο από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και κεντρίζουν ακόμη περισσότερο το παγκόσμιο ενδιαφέρον.
Οι New York Times σε σημερινό τους κείμενο χαρακτηρίζουν τον τύμβο τον σημαντικότερο αρχαίο τάφο που έχει ανακαλυφθεί στην Ελλάδα και κάνουν ιδιαίτερη αναφορά στις Καρυάτιδες «οι οποίες θεωρείται ότι προστάτευαν τους θησαυρούς του τάφου, που χρονολογείται κατά τον 4ο αιώνα π.Χ.» και ότι «αρχαιολόγοι τον χαρακτηρίζουν ως τον μεγαλύτερο αρχαίο τάφο που ανακαλύφθηκε στην Ελλάδα».
Οπως επισημαίνεται, «τα ευρήματα, που υποδηλώνουν ότι πρόκειται για τον τάφο ενός εξέχοντος προσώπου της αρχαίας Μακεδονίας την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έχουν οδηγήσει σε διάφορες εικασίες για την ταυτότητα του νεκρού».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο ερευνητής Άντριου Τσαγκ, συγγραφέας του βιβλίου «Αναζητώντας τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου», θεωρεί ότι πρόκειται πιθανώς είτε για την Ολυμπιάδα, μητέρα του Αλέξανδρου, είτε για τη γυναίκα του τη Ρωξάνη.
Στο μεταξύ, σε άλλο δημοσίευμα στην ίδια αμερικανική εφημερίδα, γίνεται εκτενής αναφορά στις νέες έρευνες που ξεκινούν αυτόν τον μήνα στη θαλάσσια περιοχή των Αντικυθήρων, όπου βρέθηκε και ο περίφημος μηχανισμός, δίνοντας έμφαση στα «εξελιγμένα τεχνικά μέσα» που θα χρησιμοποιηθούν και κυρίως στη στολή των δυτών που θα παρατείνει τη διάρκεια παραμονής τους στον πυθμένα της θάλασσας.
Μεγάλο ενδιαφέρον και για τα Αντικύθηρα
Όπως αναφέρεται, «μια διεθνής ομάδα αρχαιολόγων σχεδιάζει να επιστρέψει αυτόν τον μήνα για τη διερεύνηση ενός αρχαίου ναυαγίου στα Αντικύθηρα, διαθέτοντας αυτή τη φορά μια εξελιγμένη στολή, που διευρύνει τον χρόνο παραμονής στο βυθό διευκολύνοντας την αναζήτηση νέων ευρημάτων. Το ναυάγιο στα ανοιχτά των Αντικυθήρων ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1900.
Θεωρείται ότι πρόκειται για ένα ρωμαϊκό πλοίο, που βυθίστηκε κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ., όπου βρέθηκε και ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, μηχανισμός που προέβλεπε τις κινήσεις του ουράνιων σωμάτων. Μετά την αρχική ανακάλυψη, το ναυάγιο εξερευνήθηκε μία μόνο φορά από τον Jacques Cousteau, το 1976, για αρκετές εβδομάδες, έως τον χειμώνα του 2012, όπου μια ομάδα δυτών από το Woods Hole και η Ελληνική Εφορία Εναλίων Αρχαιοτήτων ξεκίνησαν πιο συστηματική εξερεύνηση των υδάτων γύρω από το νησί».
Στη συνέχεια, επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι «ο χώρος φιλοξενεί και ένα δεύτερο ναυάγιο, ενώ υπάρχουν ιστορικές πηγές που δείχνουν ότι τα δύο πλοία ταξίδευαν μαζί, μεταφέροντας ίσως αντικείμενα από τις κατακτήσεις του Ρωμαίου στρατηγού, Cornelius Sulla, για να παρουσιασθούν κατά τις επινίκιες παρελάσεις στη Ρώμη. Καταγραμμένα στοιχεία από την αρχική κατάδυση δείχνουν ότι ένα μαρμάρινο άγαλμα ξαναέπεσε στη θάλασσα κατά την προσπάθεια ανέλκυσης, ενώ άλλα αντικείμενα έχουν απομακρυνθεί από το ναυάγιο».
Τέλος, σημειώνεται ότι «κατά τη διάρκεια του νέου σχεδίου εξερεύνησης του χώρου, που ξεκίνησε το 2012, γίνεται εφαρμογή νέων τεχνολογιών εξερεύνησης, ενώ φέτος για πρώτη φορά θα γίνει χρήση υποβρύχιων ρομπότ, όπως και ενός αυτόνομου οχήματος, του Iver, που θα χειρίζεται το Australian Centre for Marine Robotics και το οποίο θα επιτρέψει τη δημιουργία τρισδιάστατου χάρτη του χώρου των ναυαγίων. Φέτος, η αποστολή θα χαρτογραφήσει τον χώρο, ενώ οι δύτες θα τοποθετήσουν ανιχνευτές μετάλλων, καθώς έχει ήδη πραγματοποιηθεί η περισυλλογή των περισσοτέρων μεγάλων τεχνουργημάτων».
«Ιδιαίτερο ενδιαφέρον», όπως τονίζεται, «παρουσιάζει η αναζήτηση του υπόλοιπου μέρους του μηχανισμού των Αντικυθύρων, καθώς έχει βρεθεί μόνο ο μισός, ή άλλων παρόμοιων μηχανισμών για τους οποίους γίνεται νύξη σε αρχαία χειρόγραφα».
iefimerida.gr
Από το λιοντάρι στις Καρυάτιδες -Τι φανερώνουν για τον τάφο της Αμφίπολης τα γλυπτά
Τα νέα ευρήματα στον τάφο της Αμφίπολης, οι Καρυάτιδες, θάμπωσαν την παγκόσμια κοινότητα, επιβεβαίωσαν την άποψη ότι ο «ένοικος» είναι κάποιο σπουδαίο πρόσωπο, εντείνουν και την αγωνία για την αποκάλυψη του μεγάλου μυστικού καθώς και τη σεναριολογία για το ποιος βρίσκεται στο εσωτερικό του. Οι ανασκαφές με επικεφαλής την αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη συνεχίζονται με αμείωτους ρυθμούς και όλοι έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στον τύμβο Καστά αγωνιώντας για την επόμενη αποκάλυψη.
Ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Αθηνών Πάνος Βαλαβάνης μιλώντας στον «Ελεύθερο Τύπο», μάλιστα, εκφράζει την άποψη ότι η αποκάλυψη εντυπωσιακών γλυπτών δεν θα σταματήσει στις Καρυάτιδες, αλλά θα βρεθούν και στην τρίτη και κύρια είσοδο του τάφου.
«Πρόκειται για μνημείο μοναδικό, από όποια πλευρά κι αν το κοιτάξεις, στο οποίο εμφανίζεται ένα σύνθετο πρόγραμμα γλυπτικού διακόσμου», συμπληρώνει ο καθηγητής.
Μάλιστα, ο κ. Βαλαβάνης, αναφέρει ότι είναι ο πρώτος μακεδονικός τάφος που έχει τόσο ευρύ γλυπτικό διάκοσμο. «Πρόκειται για μνημείο μοναδικό ως προς το μέγεθός του, τη μορφή του, το γλυπτό του διάκοσμο. Οι μακεδονικοί τάφοι είναι γνωστοί για τον τοιχογραφικό τους διάκοσμο. Αυτός είναι ο πρώτος που έχει τόσο ευρύ γλυπτικό διάκοσμο», σημειώνει.
Από το λιοντάρι στις Καρυάτιδες και έπεται συνέχεια
Ο καθηγητής αρχαιολογίας κάνει λόγο για ένα σύνθετο πρόγραμμα γλυπτικού διακόσμου σε όλο το ταφικό οικοδόμημα, με καθένα από τα γλυπτά να ενέχει τους δικούς του συμβολισμούς. «Εγώ πιστεύω ότι θα εντοπιστούν γλυπτά και στην τρίτη, κύρια είσοδο του τάφου. Διότι εδώ βλέπουμε οι υπάρχει μια ολόκληρη σύνθεση. Δεν μπορεί στην κύρια είσοδο να μην υπάρχουν γλυπτά. Αλλά αυτό αποτελεί προς το παρόν εικασία», τονίζει ο κ. Βαλαβάνης ο οποίος δεν αποκλείει να βρεθούν και τοιχογραφίες.
Το λιοντάρι
Σύμφωνα με τον κ. Βαλαβάνη το λιοντάρι στην κορυφή του λόφου που ήταν το επιτύμβιο μνημείο, τοποθετήθηκε εκεί για να δείχνει ότι εκεί είναι θαμμένος ένας σπουδαίος νεκρός.
Οι σφίγγες
Οι σφίγγες στην πρώτη είσοδο του τάφου συμβολίζουν την αποτροπή της σύλησης, καθώς όπως όλα δείχνουν τοποθετήθηκαν εκεί για να αποτρέπουν συμβολικά τους τυμβωρύχους.
Οι Καρυάτιδες
Οσον αφορά τώρα τις Καρυάτιδες ο κ. Βαλαβάνης δεν θεωρεί ότι είχαν τα χέρια τους παρατεταμένα με σκοπό να αποτρέπουν συμβολικά τους εισβολείς, κάτι το οποίο το υπουργείο Πολιτισμού αναφέρει ως συμπέρασμα στην ανακοίνωση της Κυριακής, αλλά εκφράζει την άποψη ότι τοποθετήθηκαν εκεί προκειμένου να «συγκρατούν» το μνημείο και να αποτρέψουν την κατάρρευσή του είτε από σεισμό είτε από ανθρώπινη ενέργεια. «Πιστεύω ότι είχαν τα χέρια τους τεντωμένα αλλά σε γωνία 90 μοιρών προς τα πάνω στηρίζοντας το επιστήλιο του τάφου. Δεν ήταν αποτρεπτικές. Αυτόν τον συμβολισμό τον έχουν οι σφίγγες. Οι Καρυάτιδες συμβολίζουν τη στήριξη του ταφικού συγκροτήματος», σημειώνει.
Ποιος είναι ο «ένοικος» του τάφου
Οσον αφορά τον «ένοικο» του τάφου ο κ. Βαλαβάνης τονίζει ότι δεν ήταν μόνο επιφανής αλλά διέθετε και τεράστια περιουσία. «Σαφώς ο τάφος μας δείχνει κάτι ιδιαίτερο ως προς την ταυτότητα του νεκρού», λέει προσθέτοντας όμως ότι η ταύτισή του θα είναι δύσκολη καθώς στους μακεδονικούς τάφους με εξαίρεση τους τάφους του Λύσωνος και τους Καλλικλέους, δεν έχουν βρεθεί επιγραφές.
Από την πλευρά του ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας και ακαδημαϊκός Μιχάλης Τιβέριος, αναφέροντας και αυτός με τη σειρά του μιλώντας στο «Εθνος» ότι ο τάφος κρύβει ένα σημαντικό πρόσωπο, επαναλαμβάνει ότι είναι απίθανο ο «ένοικος» του τάφου να είναι ο Μέγας Αλέξανδρος, ενώ εκτιμά ότι δεν θα μπορούσε να φιλοξενεί τη Ρωξάνη και τον γιο της Αλέξανδρο, ενώ σύμφωνα με τον ίδιο η τοποθέτηση του Λέοντα στην κορυφή του Τύμβου παραπέμπει μάλλον σε κάποιο στρατηγό.
«Η εμβληματική παρουσία του Λέοντα τηυς Αμφίπολης δείχνει προς την κατεύθυνση κάποιου σημαντικού στρατηγού της εποχής, καθώς ο Λέων εκείνη την εποχή αποτελούσε σύμβολο της πολεμικής αρετής», τονίζει, ενώ μεταξύ των ονομάτων που έχουν ακουστεί τελευταία για τους πιθανούς «ενοίκους», ο κ. Τιβέριος ξεχωρίζει αυτό του Νέαρχου.
iefimerida.gr
