Υπεράνθρωπες προσπάθειες σημαντικών συλλόγων προκειμένου να ξεπεραστούν οι δυσκολίες
Εμφανές είναι το αποτύπωμα της κρίσης σε κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο, δυσχεραίνοντας το έργο κορυφαίων πνευματικών φορέων της περιοχής μας. Σημαντικοί φάροι πολιτισμού, με ιστορία και έργο πολλών δεκαετιών έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με οικονομικούς «σκοπέλους» λόγω μειωμένων εσόδων και καταβάλλονται υπεράνθρωπες προσπάθειες, προκειμένου να παραμείνουν αναμμένοι. Λόγω της οικονομικής κρίσης έχουν μειωθεί σημαντικά οι πόροι κορυφαίων τοπικών Συλλόγων με πανελλήνια ακτινοβολία, όπως οι «Τρεις Ιεράρχες», η Λαϊκή Βιβλιοθήκη Κυριαζή και η Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών. Παρόλα ταύτα, η πνευματική και πολιτιστική προσφορά συνεχίζεται, με την ίδια πάντα ζέση.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Ξεπερνάει τον ένα αιώνα ζωής η δράση και προσφορά του ιστορικού Θρησκευτικοφιλολογικού Συλλόγου «Τρεις Ιεράρχες» που ιδρύθηκε το 1907 και έκτοτε αποτελεί πνευματικό φάρο για την περιοχή μας. Η βιβλιοθήκη, αντίστοιχα, που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Ογλ και Δημητριάδος, από το 1910, συμβάλλει τα μέγιστα στην πνευματική ανάπτυξη της περιοχής μας. Σπάνιες εκδόσεις, βιβλία που ανήκαν στη συλλογή του Ζωσιμά Εσφιγμενίτη, παλαίτυπες εκδόσεις δύο αιώνων από τη Βενετία, τη Λειψία, τη Σμύρνη και αλλού, έργα κορυφαίων πνευματικών δημιουργών και όλες οι εφημερίδες που έχουν εκδοθεί από το 1898 και εντεύθεν, συνθέτουν το πολύτιμο αρχείο της Βιβλιοθήκης.
Η σημαντική δράση που ξεκίνησε έναν αιώνα πριν, συνεχίζεται με υπεράνθρωπες προσπάθειες, λόγω της σημαντικής μείωσης των πόρων των «Τριών Ιεραρχών». Λόγω της κρίσης σταμάτησε η επιδότηση που δίδονταν επί πολλά χρόνια από το Υπουργείο Παιδείας, με αποτέλεσμα ο Σύλλογος να βασίζεται πλέον στις εισφορές των μελών και τις δωρεές ευαισθητοποιημένων Βολιωτών.
«Πάντοτε είμαστε φειδωλοί στα έξοδά μας, προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες του Συλλόγου» όπως αναφέρει ο πρόεδρος κ. Γιάννης Πατρίκος, τονίζοντας, ωστόσο, ότι υπάρχει πρακτική δυσκολία λόγω της κρίσης. «Θέλουμε να εγκαταστήσουμε κεντρική θέρμανση, να στεγανοποιήσουμε τη στέγη, να τοποθετήσουμε αφυγραντήρες στο υπόγειο όπου φυλάσσεται το πολύτιμο αρχείο των εφημερίδων και να το ψηφιοποιήσουμε, αλλά αδυνατούμε πρακτικά» τονίζει ο ίδιος, προσθέτοντας επίσης ότι τα τελευταία χρόνια δεν είναι δυνατό να δεθούν σε τόμους οι εφημερίδες, αλλά ταξινομούνται σε μικρά δέματα και δένονται με σχοινί.
Το έμψυχο δυναμικό των «Τριών Ιεραρχών» καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να παραμείνει αναμμένος ο πνευματικός φάρος του Βόλου, δίνοντας τα φώτα του σε ανθρώπους κάθε ηλικίας, διοργανώνοντας παράλληλα εκδηλώσεις πολιτιστικού και πνευματικού περιεχομένου. «Εχουμε πίστη στο Θεό και πολλές φορές, όταν φτάσαμε σε οριακό σημείο, πάντα εμφανίζονταν ένα χέρι βοηθείας» αναφέρει ο πρόεδρος των «Τριών Ιεραρχών».
Λαϊκή Βιβλιοθήκη
Εργο του μεγάλου δωρητή Δαμιανού Κυριαζή από τον Κισσό είναι η Λαϊκή Βιβλιοθήκη που λειτουργεί από το 1981 στη συμβολή των οδών Κωνσταντά και Κ. Καρτάλη. Περισσότεροι από 40.000 τίτλοι βιβλίων κοσμούν τα ράφια της βιβλιοθήκης, ενώ τις συλλογές της γνώσης εμπλουτίζουν όλα τα Θεσσαλικά βιβλία και περιοδικά, αλλά και πολλές σπάνιες εκδόσεις.
Περισσότεροι από 4.000 Βολιώτες κάθε ηλικίας επισκέπτονται σε ετήσια βάση τη βιβλιοθήκη, όπως φοιτητές, μεταπτυχιακοί φοιτητές, ερευνητές και ιστοριοδίφες, οι οποίοι μελετούν το πλούσιο έντυπο υλικό που είναι προσβάσιμο σε όλους, σύμφωνα με την επιθυμία του δωρητή.
Η Λαϊκή Βιβλιοθήκη δεν έχει καμία επιχορήγηση αλλά το μόνο έσοδο είναι το ποσό που άφησε ο αείμνηστος Δαμιανός Κυριαζής, γι’ αυτό το σκοπό. Τα οικονομικά προβλήματα που προέκυψαν τα τελευταία χρόνια, δεν οφείλονται αμιγώς στην κρίση, αλλά στη χρεοκοπία της Λήμαν Μπράδρς, όπου ήταν κατατεθειμένο το ποσό της δωρεάς. Τα λειτουργικά έξοδα καλύπτονται πλέον από τμήμα του ποσού που διασώθηκε, και με περικοπές, όπου απαιτείται. «Εχουμε φτάσει στο σημείο να περιορίσουμε τα λειτουργικά μας έξοδα, κάνουμε περικοπές στα φώτα, το αέριο, δεν κάνουμε εκδηλώσεις όπως παλιότερα, για λόγους οικονομίας και για κάποιο διάστημα είχαμε διακόψει τη λειτουργία της βιβλιοθήκης τις απογευματινές ώρες» αναφέρει ο πρόεδρος κ. Γιάννης Καραθανάσης.
Τα μηνιαία έσοδα της Βιβλιοθήκης από τους τόκους της δωρεάς, καλύπτουν μετά βίας τις λειτουργικές ανάγκες του ιστορικού φορέα, οι οποίες περιορίζονται πλέον στα απολύτως αναγκαία. Οι δύο εργαζόμενες, η Βιβλιοθηκονόμος και η διοικητική υπάλληλος, μισθοδοτούνται από το Μουσείο Μπενάκη, στο οποίο ο δωρητής κληροδότησε μεγάλο τμήμα της κινητής και ακίνητης περιουσίας του.
Παρόλα ταύτα, καλύπτονται οριακά οι πάγιες ανάγκες της Βιβλιοθήκης και είναι αδύνατο να καλυφθεί το κόστος για τη μισθοδοσία κηπουρού, προκειμένου να εξωραϊστεί ο περιβάλλων χώρος. Το κλάδεμα των δέντρων, όταν απαιτείται, γίνεται ιδίοις εξόδοις, χωρίς τη συνδρομή φορέα, ενώ στις σκέψεις του προέδρου είναι να ζητηθεί η συνδρομή της Υπηρεσίας Πρασίνου του Δήμου Βόλου.
Στο πλαίσιο της οικονομίας «δεν αγοράζουμε πλέον βιβλία, αλλά έχουμε υπερεπάρκεια διότι πολλοί δωρίζουν βιβλία. Σχεδόν καθημερινά, βρίσκουμε κούτες έξω από την είσοδο της Βιβλιοθήκης, με έργα νέων αλλά και παλαιότερων συγγραφέων» υπογραμμίζει ο κ. Καραθανάσης. Παρά τις πρακτικές δυσκολίες, ωστόσο, το οικοδόμημα παραμένει σταθερό, η προσφορά συνεχίζεται με τους ίδιους ρυθμούς και η τοπική κοινωνία γίνεται αποδέκτης μιας μεγάλης πνευματικής παρακαταθήκης.
Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών
Σαράντα τέσσερα χρόνια δραστηριοποιείται στο πεδίο της ιστορίας και του πολιτισμού η Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών του Βόλου, που έχει βραβευτεί για το έργο της από την Ακαδημία Αθηνών. Οι διεργασίες για την ίδρυση της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών ξεκίνησαν στις 18 Οκτωβρίου του 1964 και η λειτουργία της ξεκίνησε από τον Ιούλιο του 1971, ακολουθώντας έκτοτε μια συνεχή επιστημονική και δημιουργική πορεία. Ο ιστορικός Σύλλογος, που συγκέντρωσε στους κόλπους του, όπως και οι δύο προαναφερθέντες φορείς, την πνευματική ελίτ της περιοχής μας, βρίσκεται σε οριακό σημείο από οικονομικής άποψης, λόγω της κρίσης.
Η ΕΘΕ δεν διαθέτει άλλους πόρους πέραν της εισφοράς των μελών και τις επιχορηγήσεις φορέων και ιδιωτών, οι οποίες έχουν σταματήσει τα τελευταία χρόνια, λόγω της κρίσης, με μόνη εξαίρεση το Δικηγορικό Σύλλογο του Βόλου, που εξακολουθεί να στηρίζει οικονομικά το έργο που παράγεται.
Η οικονομική κρίση έχει περιορίσει δραματικά τα έσοδα της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών, ενώ όπως υπογραμμίζει η πρόεδρος του Δ.Σ. κ. Μηλίτσα Καραθάνου «ο πολιτισμός δεν είναι ανάγκη να είναι απόρροια της ευμάρειας, αλλά μπορεί να στηρίζεται και από το υστέρημά μας. Δεν μπορούμε να περιμένουμε να τελειώσει μια κρίση, για να στηρίξουμε τον πολιτισμό». Η ίδια επισημαίνει παράλληλα ότι είναι αδύνατο να καλυφθεί πλέον ακόμη και το κόστος των ταχυδρομικών τελών, προκειμένου να αποσταλούν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και του εξωτερικού οι εκδόσεις της Εταιρείας, που έχουν φθάσει μέχρι τις βιβλιοθήκες σχολείων και Πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών της Αμερικής.
«Η οικονομική κατάσταση της Εταιρείας βρίσκεται σε οριακό σημείο. Το υπάρχον ταμείο επαρκεί για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων ενός χρόνου, φως, νερό, τηλέφωνο και τα σχετικά, χωρίς να προσμετρήσουμε τις εκδηλώσεις, τις οποίες συνδιοργανώνουμε πλέον, με άλλους φορείς» υπογραμμίζει στο σημείο αυτό ο αντιπρόεδρος του Δ.Σ., Γρηγόρης Καρταπάνης, προσθέτοντας ότι ο Σύλλογος δεν διαθέτει ιδιόκτητο οίκημα ή άλλους πόρους.
Δύο μικρά ενοικιασμένα γραφεία, στον 5ο όροφο πολυκατοικίας της οδού Ιάσονος 71, «φιλοξενούν» την μεγάλη πνευματική παρακαταθήκη της Εταιρείας, που μεταφράζεται σε σπάνιες εκδόσεις από την βιβλιοθήκη Κορδάτου, τη Βιβλιοθήκη Φάλκου Βαλσαμάκη, το αρχείο Στριμμένου, κ.α. «Είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζουμε τόσο μεγάλο οικονομικό πρόβλημα, το οποίο δεν μας επιτρέπει να εκδώσουμε τον 19ο τόμο του αρχείου Θεσσαλικών μελετών, που είναι το περιοδικό σύγγραμμα της Εταιρείας με τα πρακτικά του συνεδρίου για το Βόλο του μεσοπολέμου, που είχαμε πραγματοποιήσει πριν από τρία ακριβώς χρόνια» υπογραμμίζει ο ίδιος.
Γι’ αυτό αποφασίστηκε ο 19ος τόμος να είναι αφιερωμένος στον αείμνηστο συγγραφέα και πνευματικό άνθρωπο Γιάννη Μουγογιάννη. Θα εκδοθεί με δαπάνες του Πορφυρογένειου Ιδρύματος και στόχος της ΕΘΕ είναι να παρουσιαστεί μέχρι τέλος του χρόνου.
Ο πρόεδρος της Λαϊκής Βιβλιοθήκης κ. Γιάννης Καραθανάσης
Ο πρόεδρος του Συλλόγου «Τριών Ιεραρχών» κ. Γιάννης Πατρίκος
Το Δ.Σ. της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών
