Από Χρυσή Μεραμβελιωτάκη
Πέρυσι, μέσα στην καραντίνα, βρήκα το χρόνο και παρακολούθησα ένα σεμινάριο Αρχαιοαστρονομίας από το Πανεπιστήμιο του Μιλάνο, ένα από τα ελάχιστα στον κόσμο σε αυτόν τον νέο τομέα της έρευνας. Συνδυάζει εποικοδομητικά την Αρχαιολογία και την Αστρονομία, και δίνει απαντήσεις εκεί που η κλασσική Αρχαιολογία βρίσκει αδιέξοδα. Τότε κατάλαβα πως όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί, δεν έκτιζαν ποτέ και τίποτα στην τύχη. Λάμβαναν υπόψη τους τόσο τη θέση του Ήλιου όσο και πολλών άλλων ουράνιων σωμάτων, σε συγκεκριμένες μέρες του χρόνου, για να κτίσουν τις πόλεις και τους ναούς τους. Έτσι, πιθανότατα λειτουργούσαν και σαν ημερολόγια.
Τα πιο συνηθισμένα φαινόμενα είναι η ανατολή ή δύση του Ήλιου στα ηλιοστάσια και τις ισημερίες, η ανατολή της Σελήνης και η κοσμική ανατολή ή δύση συγκεκριμένων αστέρων. Αυτό σημαίνει π.χ. ότι εάν το άνοιγμα μίας πόρτας είναι προσανατολισμένο στην ανατολή την ημέρα της εαρινής ισημερίας, ένας παρατηρητής που βρίσκεται εντός της αίθουσας σε ευθεία γραμμή από την πόρτα θα δει τον Ήλιο να ανατέλλει από το κομμάτι του ορίζοντα που διαγράφεται από το άνοιγμα της πόρτας.
Η σημασία των ισημεριών και των ηλιοστασίων είναι αποτυπωμένη στις περισσότερες, αν όχι σε όλες τις μεγαλιθικές κατασκευές σε ολόκληρο τον κόσμο, που είναι ευθυγραμμισμένες με κάποιο τρόπο με την ανατολή και δύση του Ήλιου εκείνες τις ημέρες.
Στόουνχετζ στην Αγγλία
Ίσως το πιο γνωστό από όλα είναι το Στόουνχετζ (Stonehenge) στην Αγγλία (όπου παρεμπιπτόντως έχουν βρεθεί σύμβολα της Γραμμικής Α πάνω σε έναν από τους λίθους, που το συνδέουν με το Μινωικό πολιτισμό).
Μέχρι και σήμερα στις Ισημερίες και στα ηλιοστάσια, χιλιάδες κόσμου επισκέπτονται το χώρο για να θαυμάσουν την πολύ συγκεκριμένη πορεία του ηλιακού φωτός μέσα από τους τεράστιους λίθινους σχηματισμούς. Ο σχεδιασμός του επιτρέπει τη λειτουργία του ως αστεροσκοπείου και την πρόβλεψη εκλείψεων, ηλιοστάσιων, ισημεριών και άλλων ουράνιων γεγονότων.