Στη Σκωτία, «τη μελλοντική Σαουδική Αραβία της θαλάσσιας ενέργειας», όπως την αποκαλούν, κατασκευάζονται τα πρώτα δέκα παράκτια πάρκα. Τέσσερις καινοτόμοι τεχνολογίες υπόσχονται να δαμάσουν τα κύματα, με στόχο την παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος 1,2 Gwatt -ποσότητα που καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες 750.000 σπιτιών.
Mία από τις κατασκευές μοιάζει με ένα τεράστιο μεταλλικό φίδι που επιπλέει πάνω στο νερό και ακολουθεί την κίνηση των κυμάτων. Κάποια άλλη βαφτίστηκε «στρείδι» («Oyster») από την εταιρεία που τη δημιούργησε, αφού παραπέμπει στο ανοικτό κέλυφος του οστρακοειδούς – με τη βάση της να ακουμπά σταθερά στον πυθμένα και το «καπάκι» της να ταλαντώνεται πίσω-μπρος, καθώς χτυπούν πάνω του τα κύματα. Και οι δύο άλλες, πιο συμβατικές υποβρύχιες μηχανικές διατάξεις, θυμίζουν τεράστιες τουρμπίνες και περιστρέφονται λόγω των θαλάσσιων ρευμάτων. Αυτές είναι οι τέσσερις τεχνολογίες στις οποίες θα βασιστούν τα «πάρκα θαλάσσιας ενέργειας», που θα εγκατασταθούν σε δέκα παράκτιες περιοχές της Σκωτίας -γύρω από τα νησιά Orkney και τον όρμο του Pentland-, με σκοπό να αξιοποιήσουν την κίνηση των κυμάτων και των παλιρροϊκών ρευμάτων, ώστε να παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα. Τα θαλάσσια αυτά πάρκα θα είναι τα πρώτα στον κόσμο που θα λειτουργούν σε βιομηχανική κλίμακα, αφού η ισχύς τους θα ξεπερνά τα 1,2 Gwatt. Κάτι που σημαίνει πως θα μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες 750.000 νοικοκυριών, χωρίς την παραμικρή εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου.
Η ανακοίνωση του σχεδίου έγινε πριν από λίγες εβδομάδες από τον πρωθυπουργό της τοπικής κυβέρνησης Alex Salmond, ο οποίος δημοσιοποίησε τα ονόματα των επτά εταιρειών στις οποίες παραχωρήθηκαν -προς εκμετάλλευση- οι παραπάνω τοποθεσίες. «Το επόμενο βήμα είναι να ολοκληρωθεί η διαδικασία αδειοδότησης», λέει στο «ΟΙΚΟ» η Johanna Yates, υπεύθυνη του τομέα θαλάσσιας και υδροηλεκτρικής ενέργειας της Scottish Renewables, ενός οργανισμού που στοχεύει στην προώθηση των ανανεώσιμων πηγών στη Σκωτία. Αλλωστε, εδώ και χρόνια είναι γνωστό πως η περιοχή αυτή διαθέτει από τις πιο προνομιακές τοποθεσίες στον πλανήτη. Τα πάρκα θα εγκατασταθούν σε ένα σημείο όπου ο Ατλαντικός Ωκεανός συναντά τη Βόρεια Θάλασσα και τα ρεύματα εκεί συχνά φτάνουν τα 30 χλμ./ώρα σε ταχύτητα. Επίσης, επειδή το ύψος των κυμάτων έχει μέσο όρο τα δύο μέτρα, ενώ ενίοτε ξεπερνούν τα δέκα μέτρα, «η Σκωτία μπορεί να γίνει η Σαουδική Αραβία της θαλάσσιας ενέργειας», σύμφωνα με τον κ. Alex Salmond.
Το πρώτο «κρας – τεστ»
Ανάμεσα στις εταιρίες που ανέλαβαν να δημιουργήσουν τα πάρκα, βρίσκονται ορισμένοι από τους μεγαλύτερους βρετανικούς ομίλους από το χώρο της ηλεκτροπαραγωγής, όπως η EON, η Scottish and Southern Energy (SSE) και η Scottish Power Renewables. Οι όμιλοι αυτοί συνεργάστηκαν με τις επιχειρήσεις στις οποίες ανήκουν οι τέσσερις επικρατέστερες τεχνολογίες. Τεχνολογίες που, αν και έχουν υποβληθεί για χρόνια σε δοκιμές, έπρεπε να χρηματοδοτηθούν με αρκετά μεγάλα κονδύλια για να χρησιμοποιηθούν μαζικά: τα δέκα πάρκα εκτιμάται πως θα κοστίσουν 4 δισ. λίρες, μαζί με ένα ακόμη δισ. για την κατασκευή των υπόλοιπων υποδομών. Εντούτοις, η Johanna Yates θεωρεί πως μια τέτοια επένδυση θα βοηθήσει την τοπική οικονομία να ανακάμψει από την ύφεση και μακροπρόσθεσμα «θα επιτρέψει στη Σκωτία να εξαγάγει τεχνογνωσία στον υπόλοιπο κόσμο».
Βέβαια, καθώς πρόκειται για το πρώτο ουσιαστικά «κρας – τεστ» για τη χρήση της κυματικής και της παλιρροϊκής ενέργειας, δεν είναι απίθανο να προκύψουν τεχνικές δυσκολίες, με συνέπεια ορισμένα πάρκα να λειτουργήσουν νωρίτερα απ’ ό,τι άλλα. Επίσης, στην πορεία θα πρέπει να ελεγχθεί αν αυτές οι τεχνολογίες επιβαρύνουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα αλλά και ποιες λύσεις τυχόν απαιτηθούν. «Πάντως, πέρα από την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, αυτές οι τεράστιες συσκευές θα παίξουν επίσης το ρόλο τεχνητών υφάλων, αυξάνοντας τον πληθυσμό των ψαριών στην περιοχή», συμπληρώνει η Yates.
Nέες μονάδες υπό σχεδίαση
Πριν ακόμη ξεκινήσει η εγκατάσταση των πρώτων πάρκων, η τοπική κυβέρνηση ήδη εξετάζει το ενδεχόμενο να παραχωρήσει και άλλες περιοχές για νέες μονάδες. Εξάλλου, σύμφωνα με μελέτη της οικολογικής οργάνωσης Carbon Trust, το ρεύμα που παράγεται από τη θάλασσα θα μπορούσε να καλύψει το 15% – 20% των αναγκών της Σκωτίας. Παράλληλα, υποστηρίζει ο Guardian, με αυτό τον τρόπο θα αυξήσει την ενεργειακή της ασφάλεια, τη στιγμή που τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα φαίνεται να μειώνονται.
«Και βέβαια, υπάρχουν επίσης πολλές περιοχές στον κόσμο οι οποίες έχουν τη γεωμορφολογία και το ενεργειακό δυναμικό για να εφαρμόσουν παρόμοιες τεχνολογίες», συμπληρώνει η κ. Yates. Για παράδειγμα, το αμερικανικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Ηλεκτρικής Ενέργειας (EPRI) υπολόγιζε το 2005 πως οι ΗΠΑ μπορούν να παράγουν το 10% του ρεύματός τους αποκλειστικά από κυματικά πάρκα.
