ΒΕΛΕΣΤΙΝΟ

Αποζημίωση για ηθική βλάβη σε ακτήμονες των παρακάρλιων

αποζημίωση-για-ηθική-βλάβη-σε-ακτήμον-799118

Παράθυρο οριστικής δικαίωσης… για όλους τους ακτήμονες και κτηνοτρόφους των παρακάρλιων χωριών του Ν. Μαγνησίας «ανοίγει» η τελευταία απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που επιδίκασε να πληρώσει το εναγόμενο κράτος την αποζημίωση για ηθική βλάβη. Η πρώτη απόφαση εκδόθηκε μεν το 2011, εκτελέστηκε όμως μόλις πριν από λίγες ημέρες με την εκταμίευση, από τους δικαιούχους ακτήμονες που είχαν προσφύγει, αποζημίωσης από το Ελληνικό Δημόσιο.

«Τελικά μετά από νέα «οδύσσεια» 10 ολόκληρων μηνών, περί της αρχές Αυγούστου 2016 εκταμιεύτηκε από τους δικαιούχους ακτήμονες – προσφεύγοντες η επιδικασθείσα αποζημίωση» δήλωσε εμφανώς ικανοποιημένος στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο γνωστός Βολιώτης δικηγόρος Σωτήρης Γκανάτσιος που χειρίστηκε τις υποθέσεις αυτές και για πρώτη φορά «βλέπει» ότι έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες για δικαίωση των θιγόμενων.

Ρεπορτάζ: ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΖΗ

Ο δικαστικός αγώνας των κατοίκων – ακτημόνων και κτηνοτρόφων των παρακάρλιων χωριών του Ν. Μαγνησίας, (Στεφανοβικείου, Ριζόμυλου, Καναλίων, Κεραμιδίου, Βενέτου, Κερασιάς και Γλαφυρών), διεκδικώντας από το Ελληνικό Δημόσιο χρηματική αποζημίωση που καλείται «Κοινωνική Αποκατάσταση», καθώς και αποζημίωση για απώλεια των εισοδημάτων τους, εξαιτίας της αποβολής τους από τις εκτάσεις της αποστραγγισθείσας λίμνης Κάρλας από όπου είχαν τα προς το ζην, μετά από κρατική απόφαση, ξεκίνησε πριν από 16 ολόκληρα χρόνια.

Χωρίς την παραμικρή οικονομική επιβάρυνση των εντολέων το 2000 ασκήθηκαν 120 αγωγές, εκ των οποίων οι 90 ήταν ατομικές αγωγές κτηνοτρόφων και οι υπόλοιπες 30 ήταν ομαδικές αγωγές ακτημόνων, με κριτήριο τον αριθμό στρεμμάτων γης των οποίων ήταν δικαιούχοι και αφορούσαν περίπου 2.500 περίπου αρχηγούς ισάριθμων οικογενειών όλων των άνω αναφερομένων παρακάρλιων χωριών.

Η άσκηση και η εκδίκαση των αγωγών έγινε αρχικά στα Διοικητικά Δικαστήρια των Αθηνών, για το λόγο ότι υπήρχε ένταση στην ατμόσφαιρα ότι δήθεν αυτή η προσπάθεια ήταν ενάντια στην κατασκευή του Ταμιευτήρα της Κάρλας και θα σταματούσε το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα ανασύστασης της λίμνης Κάρλας.

Κατόπιν τα τελευταία χρόνια ένα μέρος των αγωγών με αίτημα κυρίως αποζημίωση λόγω απώλειας εισοδημάτων παραπέμφθηκε να εκδικαστούν στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Βόλου, αυτό όμως στοίχισε σε χρόνο.

Το γεγονός μάλιστα ότι οι υποθέσεις – αγωγές εκδικάστηκαν σε κλίμακα Πρωτοδικείο – Εφετείο – Συμβούλιο της Επικρατείας (Σ.τ.Ε) και κρίθηκαν από διαφορετικές κάθε φορά συνθέσεις δικαστών ήταν ο βασικός λόγος που εκδόθηκαν και διαφορετικές αποφάσεις.

Αλλες από αυτές τις ασκηθείσες αγωγές έγιναν δεκτές στο Πρωτοδικείο (8263/2003, 6765/2005, 6766/2005), άλλες τελεσίδικα στο Εφετείο (811/2012, 812/2012), άλλες απορρίφθηκαν κατά πλειοψηφία (με μειοψηφούντα τις περισσότερες φορές τον κ. εισηγητή δικαστή) και τέλος άλλες απορρίφθηκαν ομόφωνα.

Για όλες δε τις υποθέσεις της α’ κατηγορίας (που έγιναν δηλαδή δεκτές στο Πρωτοδικείο το Ελληνικό Δημόσιο άσκησε αίτηση ακύρωσης στο Σ.τ.Ε, ενώ για τις υπόλοιπες άσκησαν οι ενάγοντες στο ίδιο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο εξέδωσε τις αποφάσεις του κυρίως «εν καιρώ Μνημονίων», κάνοντας δεκτές τις θέσεις του Ελληνικού Δημοσίου και παρέπεμψαν τις υποθέσεις να εκδικαστούν ξανά στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Βόλου με άλλη νομική βάση.

Εκδόθηκαν μάλιστα σε εκτέλεση των άνω αποφάσεων του Εφετείου και διαταγές πληρωμής του Ειρηνοδικείου Βόλου, οι οποίες απέβησαν ατελεσφόρητες και δεν κατορθώθηκε η εκτέλεσή τους.

Αντίδικος και η Περιφέρεια Θεσσαλίας

Αναφερόμενος στο ιστορικό αυτών των αγωγών, ο κ. Σωτήρης Γκανάτσιος υπογράμμισε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ πως από τη στιγμή που οι υποθέσεις άρχισαν τα τελευταία χρόνια να εκδικάζονται στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Βόλου για το δεύτερο αίτημα των ακτημόνων – κτηνοτρόφων που αφορά την αποζημίωσή τους λόγω απώλειας εισοδημάτων, αντίδικο είχαν αυτή τη φορά την Περιφέρεια Θεσσαλίας!, η οποία απέκρουε τις αγωγές των ακτημόνων – κτηνοτρόφων και ζητούσε την απόρριψή τους.

Με τις αποφάσεις, ωστόσο του Εφετείου Αθηνών (τελεσίδικες) το δικαστήριο «απορρίπτει τους αντίθετους ισχυρισμούς του Ελληνικού Δημοσίου, καθιστώντας επιβεβλημένη την άμεση αποζημίωση των εναγομένων», ενώ δέχεται «ότι εξαιτίας του επαναπλημμυρισμού της λίμνης Κάρλας δημιουργήθηκαν δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις στους ενάγοντες, αφού εκείνοι στερήθηκαν τις εκτάσεις που καλλιεργούσαν και ως εκ τούτου τα μέσα βιοπορισμού τους αναγκαζόμενοι να αναζητήσουν νέους τρόπους επιβίωσης».

Καταδίκη της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Δύο από τις παραπάνω υποθέσεις, μετά την περάτωσή τους στο Σ.τ.Ε. (η μία κτηνοτρόφου από το Κεραμίδι και η άλλη 85 ακτημόνων – δικαιούχων 10 στρεμμάτων στην πρώην λίμνη από τα χωριά Στεφανοβίκειο, Ριζόμυλο και Κανάλια), μεταφέρθηκαν να εκδικασθούν με προσφυγή των εναγόντων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Δ.Δ.Α). Είναι οι υποθέσεις Φράγκος κατά Ελλάδας που εκδόθηκε στις 10-5-2011 και Σβερενόπουλος και λοιποί κατά Ελλάδας που εκδόθηκε στις 16-7-2015, με αιτήματα την παραβίαση από το Ελληνικό Κράτος των άρθρων της Ε.Σ.Δ.Α.: α) 6 παρ. 1, ως προς τη διάρκεια της δίκης, β) 13, δηλ. του δικαιώματος σε αποτελεσματική δικαστική προστασία και γ) 1 του Α’ Προσθέτου Πρωτοκόλλου, δηλ. του δικαιώματος στην απόλαυση της Περιουσίας.

Και οι δύο αποφάσεις του Δικαστηρίου καταδίκασαν την Ελλάδα για παραβίαση άρθρων της Σύμβασης (Ε.Σ.Δ.Α.) και συγκεκριμένα των άρθρων 6 παρ. 1, «όσο αφορά στη διάρκεια διαδικασίας ενώπιον των Εθνικών Δικαστηρίων» και του άρθρου 13 «περί προσφυγής των ενδιαφερομένων ενώπιον Εθνικής αρχής για τη διατύπωση παραπόνων» και κάλεσε το Ελληνικό Κράτος να καταβάλει στους προσφεύγοντες ένα χρηματικό ποσό για ηθική τους βλάβη.

Μάλιστα κατά τη διάρκεια της πολύχρονης διαδικασίας (διήρκησε 6 ολόκληρα χρόνια) η Ελληνική Κυβέρνηση είχε κληθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου να γνωστοποιήσει τη θέση της όσο αφορά τον φιλικό διακανονισμό της υπόθεσης μέχρι 26-7-2012, η οποία ωστόσο αρνήθηκε.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η τελευταία εκδοθείσα απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου επιδίκασε να πληρώσει το εναγόμενο Κράτος την αποζημίωση για ηθική βλάβη των προσφευγόντων μέχρι 16-10-2015 (τρείς μήνες από την έκδοση της απόφασης), καθ’ όσο πρόκειται για απόφαση των Ε.Δ.Δ.Α. και η εκτέλεσή της, χωρίς συμψηφισμό των απαιτήσεων του Δημοσίου έναντι των προσφευγόντων, συνιστά συμμόρφωση της χώρας μας σε διεθνή υποχρέωσή της, η οποία ελέγχεται από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης (άρθρο 46 της Ε.Σ.Δ.Α). Τελικά μετά από νέα «οδύσσεια» 10 ολόκληρων μηνών, περί της αρχές Αυγούστου 2016 εκταμιεύτηκε από τους δικαιούχους ακτήμονες – προσφεύγοντες η επιδικασθείσα αποζημίωση.

Αναγνώριση του δικαστικού αγώνα

«Tο Ε.Δ.Δ.Α. -σημείωσε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο Βολιώτης δικηγόρος Σωτήρης Γκανάτσιος- στη συγκεκριμένη υπόθεση « Σβερονόπουλος και άλλοι κατά Ελλάδας» δεν εξέτασε την ουσία της υπόθεσης, ωστόσο όμως αποτελεί σίγουρα μεγάλη νομική επιτυχία και μία αναγνώριση του δίκαιου δικαστικού αγώνα για κοινωνική αποκατάσταση των ακτημόνων και κτηνοτρόφων όλων των παρακάρλιων περιοχών, οι οποίοι υπέστησαν από τη συμπεριφορά του Ελληνικού Κράτους σημαντική υλική ζημία καθώς αυτό μέσω των διοικητικών πράξεων που εξέδωσε, αλλά κυρίως λόγω των παραλείψεών του να εξειδικεύσει στην περίπτωση των προσφευγόντων τη νομοθεσία του που το ίδιο έχει θεσπίσει, πέτυχε να ανατρέψει για μια ακόμη φορά τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες διαβίωσης των προσφευγόντων και να τους στερήσει τη γη από την οποία προορίζονταν τα προς το ζην, χωρίς να τους αποκαταστήσει ή και αποζημιώσει.

Το αν αυτή η απόφαση του Ε.Δ.Δ.Α αποτελεί πρόκριμα για δικαίωση και των 2.400 ακτημόνων και 90 κτηνοτρόφων όλης της παρακάρλιας ζώνης των χωριών Στεφανοβικείου, Ριζομύλου, Καναλίων, Κεραμιδίου, Βενέτου, Κερασιάς και Γλαφυρών, οι οποίοι προσέφυγαν στα Ελληνικά Δικαστήρια ήδη από το έτος 2000, αυτό είναι ένα ζήτημα -συμπληρώνει ο κ. Γκανάτσιος- αφού ήδη παρήλθαν 16 ολόκληρα χρόνια, με πολυδάπανους δικαστικούς αγώνες που επιβάρυναν τους νομικούς που χειρίστηκαν την υπόθεση, με το Ελληνικό Δημόσιο να στρεψοδικεί και να αρνείται πεισματικά να συναινέσει στην αναγνώριση του δίκαιου αιτήματος Κοινωνικής Αποκατάστασης των ακτημόνων και κτηνοτρόφων της Κάρλας».

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι παράλληλα με τον δικαστικό αγώνα όλα αυτά τα χρόνια έγιναν παρεμβάσεις στους πολιτικούς τοπικής και κεντρικής σκηνής καθώς και σε τοπική – νομαρχιακή – περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, επιδιώκοντας μια εξωδικαστική λύση του ζητήματος αποζημίωσης των ακτημόνων και κτηνοτρόφων της Κάρλας για λόγους κοινωνικής αποκατάστασής τους. Ωστόσο όμως οι φορείς κρατώντας μία «ισορροπία» ανάμεσα στις διεκδικήσεις των θιγομένων και στις θέσεις του Ελληνικού Δημοσίου, γεγονός που εξυπηρετούσε καθαρά τις επιδιώξεις του τελευταίου, δεν προχώρησαν σε ουσιαστικές παρεμβάσεις.

Μετά ωστόσο από τις τελευταίες εξελίξεις, όπως εκτιμά ο κ. Γκανάτσιος, μπορεί να υπάρξει δικαίωση «εάν υπάρχει βούληση από το πολιτικό προσωπικό της περιοχής (Βουλευτές, Αυτοδιοίκηση και Περιφέρεια Θεσσαλίας) και πιέσουν ώστε να γίνει κάτι ανάλογο με άλλα έργα, όπως στον ποταμό Μέγδοβα, στη λίμνη Κρεμαστών του Αχελώου, στον Πηνειό ποταμό Ηλείας, στη λίμνη Πολυφύτου Κοζάνης, στον ποταμό Μόρνο Φωκίδας, στη λίμνη Σμοκόβου Καρδίτσας και στον Ταμιευτήρα Μεσοχώρας Τρικάλων, να νομοθετήσουν, στηριζόμενοι στην πλούσια νομολογία, των 16 χρόνων δικαστικών αγώνων, των Ελληνικών Διοικητικών Δικαστηρίων όλων των βαθμίδων και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου «για καθιέρωση εφάπαξ επιδόματος Κοινωνικής Αποκατάστασης» και στους ακτήμονες και κτηνοτρόφους της Κάρλας, με τροπολογία σε Νομοσχέδιο που θα εισαχθεί, συζητηθεί και ψηφιστεί στη Βουλή των Ελλήνων.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου