Του Κώστα Πώποτα*
Διαβάζοντας το τελευταίο άρθρο της Ελενας Αντωνοπούλου για την Υπερδνειστερία, δεν μπόρεσα να αντισταθώ στον πειρασμό να διαπράξω μια υπενθύμιση της Ιστορίας και του τρομακτικού εκείνου συμφώνου Ρίμπεντροπ/Μολότοφ, τις παρά φύσιν συμμαχίες και τις μετέπειτα παρά φύσιν εκδικητικές συμπράξεις με δυνάμεις της ανωμαλίας. Το σύμφωνο εκείνο μοίραζε μυστικά χώρες, που διεκδικούσαν την ανεξαρτησία τους στη γερμανική ή σοβιετική ζώνη επιρροής. Μέσα στην υποσχετική κατανομή βρίσκονταν η Φινλανδία και η Βεσσαραβία. Η Βεσσαραβία υπήρξε στην σύγχρονη εποχή, μετά τους κριμαϊκούς πολέμους και κυρίως τον 20ό αιώνα, κάτι σαν την Αλσατία, μια περιοχή που άλλαζε χέρια ανάλογα με τα κέρδη μαχών ή παραχωρήσεις διεθνών συμφωνιών. Στα 1812 μετά τους Ρωσο-τουρκικούς πολέμους, παραχωρήθηκε στη Ρωσία, μαζί με τη σημερινή Γκαγκαουζία, τουρκόφωνη αυτόνομη τώρα περιοχή στα νότια της σημερινής Μολδαβίας και το Μπουτζάκ, σημερινό κομμάτι της Ουκρανίας. Μετά τους Κριμαικούς πολέμους η Νότια Βεσσαραβία δόθηκε στη Μολδαβία, η οποία εκτεινόταν δυτικά του ποταμού Προύθου και αργότερα με τη Βαλαχία συγκρότησαν τη Ρουμανία. Παράδοξο της ιστορίας, ο πόλεμος ανεξαρτησίας της Ρουμανίας υποστηρίχθηκε από τη Ρωσία, καθώς παράλληλα εξερράγη ο Ρωσο-τουρκικός πόλεμος.
Ακολούθησαν άλλα παράδοξα. Η ρωσική επανάσταση του 1917 αναμόχλευσε την περιοχή και έφερε στην επιφάνεια την Υπερδνειστερία που μαζί με τη Βεσσαραβία συνέπηξαν ενιαίο «κυβερνητικό» σχήμα, το οποίο καθώς αμφισβητείτο από αντίστοιχο σοβιετικό οιονεί κρατικό μόρφωμα, ζήτησε στρατιωτική βοήθεια από τη Ρουμανία, της οποίας ο στρατός κατέλαβε τελικώς την περιοχή. Σε αντίδραση η Βεσσαραβία λίγο μετά την Ουκρανία ανακήρυξε την ανεξαρτησία της. Ομως σε μυστική συμφωνία με την τότε γερμανική αυτοκρατορία επετράπη στη Ρουμανία να προσαρτήσει τη Βεσσαραβία, ως αντάλλαγμα για την απρόσκοπτη διέλευση γερμανικών στρατευμάτων εναντίον της Ουκρανίας και αργότερα να επιτύχει την πολιτική ένωση. Παράδοξο εκ νέου: οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν την ένωση με πρόσχημα ότι η Ρωσία δεν ήταν μέρος της Συνθήκης των Παρισίων του 1920 και θεώρησαν τη Βεσσαραβία υπό ρουμανική κατοχή, όπως και η Σοβιετική Ενωση άλλωστε, η οποία, ένα βήμα περισσότερο, ανεκήρυξε τη Βεσσαραβία σοβιετικό έδαφος υπό ξένη κατοχή.
Για να κάνουμε ένα άλμα στον χρόνο, τον Αύγουστο του 1939 το επαίσχυντο σύμφωνο Ρίμπεντροπ/Μολότοφ έταξε τη Βεσσαραβία στη σοβιετική σφαίρα επιρροής. Και εντέλει την άνοιξη του 1940, αφού η Σοβιετική Ενωση είχε δοκιμάσει τα κότσια της στη Φινλανδία με τον χειμερινό πόλεμο και τον διαμελισμό της Πολωνίας, ο Μολότοφ επέδωσε τελεσίγραφο στη Ρουμανία με πρόσχημα την προστασία του (sic!) ουκρανικού πληθυσμού στη Βεσσαραβία, φημολογείται με το εξής περιεχόμενο: «τώρα που η στρατιωτική αδυναμία της Σοβιετικής Ενωσης αποτελεί παρελθόν και η διεθνής κατάσταση που δημιουργήθηκε απαιτεί ταχεία επίλυση των ζητημάτων που κληρονομήθηκαν από το παρελθόν προκειμένου να οριστικοποιηθεί η βάση σταθερής ειρήνης μεταξύ των χωρών…», για να καταλάβει τελικά την περιοχή ο Ερυθρός Στρατός τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου. Εναν χρόνο μετά τα ρουμανικά στρατεύματα ανακατέλαβαν τη Βεσσαραβία με τη βοήθεια των ναζιστικών στρατευμάτων κατά την εισβολή των τελευταίων στην Σοβιετική Ενωση (ακολούθησε μάλιστα εθνοκάθαρση των εβραϊκού θρησκεύματος πολιτών μετά από εκτόπισή τους στην Υπερδνειστερία!).
Οπως ειπώθηκε, πριν τη Βεσσαραβία το επαίσχυντο σύμφωνο επέτρεψε, τον Σεπτέμβριο του 1939 τον διαμελισμό της Πολωνίας που πυροδότησε τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και λίγο αργότερα τον Νοέμβριο του 1939 τον «χειμερινό πόλεμο» με την εισβολή στη Φινλανδία, όπου αναδείχθηκαν οι αδυναμίες του Ερυθρού Στρατού να αντεπεξέλθει στον ανορθόδοξο πόλεμο που αντέταξαν οι Φινλανδοί. Η αριθμητική υπεροχή της Σοβιετίας κατέληξε βέβαια στη συνθηκολόγηση και την υπογραφή μιας ταπεινωτικής για τη Φινλανδία συνθήκης, ο πρόεδρος της τελευταίας μετά την υπογραφή ψέλλισε: «Να μαραθεί το χέρι που υπέγραψε τη φρικτή συμφωνία», μετά από έναν πόλεμο φθοράς 105 ημερών, που εξέθεσε την Κοινωνία των Εθνών ως αναποτελεσματική και ανέδειξε την ατολμία και έλλειψη οξυδέρκειας της Βρετανο-Γαλλικής σύμπραξης. Αλλωστε αυτή η τελευταία αδυναμία είχε ήδη εκδηλωθεί και στην περίπτωση της Σουδητίας, την οποία η χιτλερική Γερμανία προσήρτησε με τις βρετανογαλλικές ευλογίες, για να εξασφαλίσει εκεί την παραγωγή συνθετικών καυσίμων για την εφοδιαστική της αυτάρκεια ενόψει των επεκτατικών της προθέσεων. Η εκδικητική διάθεση της Φινλανδίας την έφερε να μάχεται στο πλευρό της ναζιστικής Γερμανίας και της στέρησε τα εύσημα για την αντίσταση απέναντι στηνΡωσία, όπως την υποχρέωσε και στην τωρινή ουδετερότητά της, απαίτηση της Ρωσίας ήδη από την αρχή του περασμένου αιώνα (την υποχρέωσε επιπλέον στην παράδοση των Ρώσων αιχμαλώτων, οι περισσότεροι από τους οποίους κατέληξαν στα Γκουλάγκ με την κατηγορία της προδοσίας!).
Αυτές οι δοκιμασμένες πρακτικές και παραδόσεις ταλανίζουν και τώρα τους πληθυσμούς της περιοχής αυτής με την εισβολή της Ρωσίας του Πούτιν. Ολα πιέζουν προς μια φινλανδοποίηση της Ουκρανίας, το χέρι του Ζελένσκι θα μαραθεί αργά ή γρήγορα και η Ευρώπη θα κληθεί να πληρώσει την ανασυγκρότηση της χώρας, υπό ρωσική επιτήρηση και ενδεχόμενα μερική κατοχή. Και τότε ίσως ο Πούτιν δεσμεύσει την πλεονάζουσα χωρητικότητα των ουκρανικών και πολωνικών αγωγών αερίου την οποία αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει τον περασμένο Νοέμβριο, για να μην ξεχνάμε ότι η γεωπολιτική της προμήθειας αερίου στην Ευρώπη έχει παίξει κεντρικό ρόλο στην πολεμοχαρή διάθεση του Ρώσου προέδρου.
*Οι απόψεις του γράφοντα είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν θέσεις του οργάνου, στο οποίο υπηρετεί
Υ.Γ. Αν σας ιντριγκάρει η κατασκοπευτική δράση, μπείτε στο Flightradar να παρακολουθήσετε τα μη επανδρωμένα drones Global Hawk που περιφέρονται γύρω στα ρουμανo-μολδαβικά σύνορα και πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα εναλλακτικά με τα Forte11 και Forte12, τα Stratotanker από τις αμερικανικές βάσεις του Ραμστάιν και της Τρίερ στη Γερμανία, που πετούν σταθερά πάνω από τα Cluzκαι Brasov, και εκείνο το μοναχικό Bombardier Challenger 650 χωρίς διακριτικά που περιέρχεται αενάως τα ανατολικά και βόρεια σύνορα της Ρουμανίας μεταξύ Satu Mare, Ιασίου και Κωστάντζας.
