ΤΟΠΙΚΑ

Στο έλεος της απουσίας δομών άστεγοι και ψυχικά πάσχοντες

στο-έλεος-της-απουσίας-δομών-άστεγοι-κ-803483

Μετέωροι οι ψυχικά πάσχοντες με παραβατική συμπεριφορά και εξαρτήσεις σε ουσίες

Πέρασαν συνολικά 35 χρόνια από τότε που άρχισε η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και μέχρι σήμερα το κράτος πρόνοιας δεν ανέλαβε πρωτοβουλία για να καλύψει το κενό που υπάρχει για ανθρώπους, που χρειάζονται κοινωνική προστασία και επανένταξη. Αντίθετα, υπάρχουν περιορισμοί στη δυνατότητα δωρεάν φιλοξενίας σε δομές και ξενώνες για αστέγους και ψυχικά πάσχοντες. Εμειναν στον δρόμο άτομα αποκλεισμένα κοινωνικά, χωρίς υποστηρικτικό περιβάλλον, με ιδιαίτερα προβλήματα, στιγματίστηκαν άνθρωποι και κάποιοι οδηγήθηκαν μοιραία στην παραβατικότητα και τη φυλακή.

Ρεπορτάζ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΟΥΓΚΑ

Οι δύο συλλήψεις νεαρών Βολιωτών πρόσφατα, του Κάμελ, ο οποίος κυκλοφορεί στην πόλη με ένα μπουκάλι βενζίνη, δηλώνει άστεγος και χωρίς υποστηρικτικό περιβάλλον και επιτίθεται σε γυναίκες και του 37χρονου Βολιώτη με πανομοιότυπες συμπεριφορές έφεραν σε δύσκολη θέση το προηγούμενο διάστημα αστυνομικούς, ψυχιάτρους, εισαγγελείς, δικαστές. Δεν μπορούσαν να συνεχίσουν να κυκλοφορούν ελεύθεροι με τις βίαιες πράξεις. Καταδικάστηκαν σε ποινές χωρίς αναστολή και οδηγήθηκαν στη φυλακή ο πρώτος μετά από επίθεση σε γυναίκα και ο δεύτερος μετά από επεισόδιο σε αναψυκτήριο. Οι κοινωνικές δομές και οι δομές της ψυχικής υγείας πιάστηκαν με δεμένα χέρια, ενώ στους διαδρόμους των δικαστηρίων ψιθυρίζονταν ότι οι δύο νεαροί έχουν ανάγκη από ειδική φιλοξενία.

Ως πότε όμως, το κράτος πρόνοιας θα εθελοτυφλεί; Τι πρέπει να γίνει για να ενεργοποιηθούν τα αντανακλαστικά της Πολιτείας και να δώσει ουσιαστική λύση με προοπτική; Τι πρέπει να βιώσει άλλο αυτή η πόλη; Τα πράγματα προβλέπεται να οξυνθούν και περαιτέρω λόγω της υγειονομικής κρίσης και των προβλημάτων που προκαλεί.

Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ μίλησε με την πρόεδρο της ΚΕΚΠΑ – ΔΙΕΚ Νατάσσα Μορφογιάννη που έχει στην αρμοδιότητά της τη λειτουργία των δύο ξενώνων αστέγων, τον διευθυντή του Κέντρου Ψυχικής Υγείας Μιχάλη Δικαιάκο και τον διευθυντή της Ψυχιατρικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Βόλου Κωνσταντίνο Ασπραδάκη δεδομένου ότι το Αχιλλοπούλειο λειτουργεί τους ξενώνες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «Φιλύρα» και Βραχείας Παραμονής Ενηλίκων «Αριάδνη». Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι υπάρχει κενό σε δομές πρόνοιας.

Υπάρχει μεγάλη ψυχοκοινωνική απόγνωση

«Ατομα με έντονα παραβατικές συμπεριφορές όντως σε αυτούς τους ξενώνες είναι πολύ δύσκολο να φιλοξενηθούν, ιδιαίτερα αν σκεφθεί κανείς ότι αυτές οι δομές στοχεύουν στην αυτονομία των ασθενών», επισημαίνει χαρακτηριστικά ο διευθυντής του Κέντρου Ψυχικής Υγείας Μιχάλης Δικαιάκος. Ο ίδιος σημειώνει ότι ο ξενώνας βραχείας παραμονής του Νοσοκομείου, έχει καλά αποτελέσματα σε ό, τι αφορά στην αποκατάσταση ασθενών στο σπίτι τους ή σε άλλες προστατευμένες μονάδες.

Όπως υπογραμμίζει, οι δύο ξενώνες δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης με το κλείσιμο μεγάλων ψυχιατρείων ή τη μείωση των ασθενών που είναι σε αυτά, καθώς υπήρχαν προβλήματα στις συνθήκες διαβίωσης.

Η πανδημία ομολογουμένως έχει αποσυντονίσει όλους τους ανθρώπους και τους έχει βγάλει από τον ρυθμό τους. Αλλά το βασικό πρόβλημα που υπάρχει από κοινωνική άποψη είναι η οικονομική κρίση. Πολλοί που είναι άνεργοι που δεν έχουν στοιχειώδη πράγματα και είναι ψυχικά πάσχοντες. Είναι όμως πιο επικίνδυνο για κάποιον που έχει πρόβλημα υγείας να βρεθεί σε απόγνωση μέσα στην πανδημία και την οικονομική κρίση συγκριτικά με κάποιον που δεν έχει προβλήματα υγείας», σημειώνει.

Προς επίρρωση επικαλείται έρευνα στη Νέα Υόρκη, η οποία έδειξε ότι οι μισές γυναίκες που ήταν άστεγες ήταν και ψυχικά ασθενείς. «Εδώ χρειάζεται μία υποστήριξη που έχει να κάνει με επιδόματα πρόνοιας και στέγαση. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι ξενώνες μπορεί να είναι ο κατάλληλος τρόπος για επανένταξη, σε άλλες είναι η επαγγελματική αποκατάσταση.

Σε πανελλαδική κλίμακα υπάρχει το κενό στη στέγαση. Όμως, είναι άλλο παραβατική συμπεριφορά και άλλο ψυχική ασθένεια. Δεν κλέβει κανείς, αν έχει ψυχολογικά προβλήματα. Και εάν τελικά ο άλλος πρέπει να κλέψει για να σιτισθεί, αυτό είναι ένα σύμπτωμα όχι ανθρώπου αλλά αλλουνού», προσθέτει.

Απαγορεύσεις από τους κανονισμούς

Από την πλευρά της, η πρόεδρος της ΚΕΚΠΑ-ΔΙΕΚ Νατάσσα Μορφογιάννη σημειώνει ότι απαγορεύεται από τον κανονισμό του υπουργείου Εσωτερικών να φιλοξενούνται σε ξενώνες αστέγων άτομα που νοσούν ή πάσχουν από ψυχιατρικά νοσήματα ή αντιμετωπίζουν εξαρτήσεις, όπως είναι το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, τόσο για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας όσο και για λόγους διατάραξης της καθημερινότητας των φιλοξενούμενων.

«Επί ημερών μας δημιουργήσαμε τον δεύτερο ξενώνα στην Αλλη Μεριά. Ο δήμος Βόλου έχει δύο δομές με αυτόν της Νεάπολης, οι οποίες παρέχουν καταφύγιο σε 25 άτομα και 7 παιδιά. Μέχρι σήμερα φιλοξενήσαμε και φιλοξενούμε πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη. Δεν μπορούμε όμως να φιλοξενούμε εν δυνάμει αστέγους, ενώ η αρμοδιότητα για εξειδικευμένους ξενώνες ανήκει στο κράτος και όχι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση», σημειώνει.

Η ίδια προβλέπει ότι τα πράγματα θα οξυνθούν και περαιτέρω. «Η οικονομική στέρηση φέρνει ενδοοικογενειακή βία, ένταση, ψυχοφάρμακα. Υπάρχουν πολλοί που λαμβάνουν ηρεμιστικά γιατί σκέφτονται το ρεύμα για τα παιδιά, καθώς δεν μπορούν να βγάλουν μεροκάματο. Σε καθημερινή βάση δεχόμαστε εφτά τηλεφωνήματα οικογενειών, οι οποίες δεν έχουν να σιτισθούν και οι περισσότερες δεν έχουν και ρεύμα. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν έχουν μεροκάματο αυτή την περίοδο. Όλα αποτελούν αλυσίδα. Επιπλέον, ενόψει των γιορτών αυξάνονται οι καταθλίψεις και οι αυτοκτονίες και το πιο βασικό φέτος έχουμε και τη συγκυρία της πανδημίας», καταλήγει.

Πλήρεις οι ξενώνες «Φιλύρα» και «Αριάδνη»

Αυτή τη στιγμή οι ξενώνες είναι πλήρεις. Όπως ενημερώνει ο διευθυντής της Ψυχιατρικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Βόλου Κωνσταντίνος Ασπραδάκης, η «Φιλύρα» έχει 16 ενοίκους, η «Αδιάδνη» 8, ενώ στα θεραπευτικά διαμερίσματα του Αχιλλοπούλειου διαμένουν 4 άτομα.

Για τη φιλοξενία απαιτείται υποβολή αίτησης από τον κάθε ενδιαφερόμενο μέσω των κοινωνικών δομών του δήμου και προγραμμάτων του όπως το «Βοήθεια στο Σπίτι» ή της Κοινωνικής Υπηρεσίας του Νοσοκομείου στην 5η ΥΠΕ. Οι αιτήσεις κρίνονται σε διάστημα 2,5 μηνών με βάση τις στεγαστικές δυνατότητες. Σύμφωνα πάντοτε με τον ίδιο, στην παρούσα φάση δεν υπάρχουν κρεβάτια όχι μόνο στον Βόλο αλλά και σε ολόκληρη τη Θεσσαλία.

Ο διευθυντής της Ψυχιατρικής Κλινικής σημειώνει ότι «η αποκατάσταση είναι μία διαδικασία που απευθύνεται σε όλους τους χρόνιους ψυχωσικούς ασθενείς με στόχο την κοινωνική επανένταξη. Εντούτοις, η κοινωνική επανένταξη δεν είναι εφικτή πάντοτε λόγω της ψυχικής ομοιόστασης ενός εκάστου, με αποτέλεσμα, κάποιοι να μην μπορούν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη του προγράμματος.

Επιπλέον, στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, συρρικνώθηκαν τα μεγάλα ψυχιατρεία, καταργήθηκαν τα Τμήματα Χρόνιων Πασχόντων και λειτουργούν μόνο των Οξέων περιστατικών».

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου