ΤΟΠΙΚΑ

Βολιώτης εικαστικός στην Κίνα

βολιώτης-εικαστικός-στην-κίνα-55496

O Διεθνής Έλληνας και Βολιώτης Εικαστικός Κώστας Λουδοβίκος,το 2012 συμμετείχε στη 15η Διεθνή Έκθεση Ζωγραφικής στο Πεκίνο. Μέσα στους πρώτους μήνες του 2013 θα ακολουθήσουν εκθέσεις του στο Μιλάνο και στη Σαβόνα της Ιταλίας.

Η κινεζική εκθεσιακή εμπειρία του συμπολίτη μας εικαστικού-συγγραφέα και ποιητή, αναμφίβολα πλούτισε τη δημιουργική του τράπεζα, με τη μακραίωνη σοφία της Ανατολής, καλλιεργώντας έμπρακτα τις προϋποθέσεις για μια επίκαιρη και βαθύτατη προβληματική γύρω από τα πάντοτε κρίσιμα ζητήματα της πνευματικής μας Παράδοσης και Ταυτότητας, και δίνοντας αφορμή για ένα καίριο σχολιασμό της οξύτατης και πολύπλευρης κρίσης που συγκλονίζει όχι μόνο την ελληνική κοινωνία αλλά και ολόκληρη την ευρωπαϊκή και παγκόσμια πραγματικότητα.

«Προσκλήθηκα προσωπικά για μία solo exhibition, ανάμεσα σε αρκετές εκατοντάδες εικαστικών καλλιτεχνών από την Κίνα, την Αμερική, την Αυστραλία, την Ευρώπη, και τον κόσμο όλο. Οι συμμετέχοντες σε αυτή την σύνθετη και πολυσυλλεκτικού χαρακτήρα γιορτή του Πολιτισμού, ήταν γύρω στις 100 Διεθνείς Γκαλερί, με ελάχιστες, διακεκριμένες, τιμητικές και προσωπικές solo εικαστικές παρουσίες. Ταυτόχρονα η όλη Εκδήλωση διατηρούσε την αίσθηση και το σφυγμό των Εθνικών συμμετοχών και περιπτέρων με συνολικό αριθμό επισκεπτών πάνω από 3 εκατομμύρια.

Διευθυντής όλης της Διεθνούς Επιτροπής, αποτελούμενης από Διευθυντές Μουσείων, Ιστορικούς Τέχνης, Επιμελητές, Κριτικούς και Καλλιτέχνες, ήταν ο πολύς Peng Feng, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, Εικαστικός Καλλιτέχνης και Επιμελητής του Κινέζικου Περιπτέρου στην 54η Μπιενάλε της Βενετίας.

«Αποφάσισα λοιπόν να συμμετέχω με 7 έργα, αριθμός που στην ευρωπαϊκή σκέψη σημασιοδοτεί τη χρονική διάρκεια της εβδομαδικής δομικής αντίληψης του χρόνου. Έτσι, και με μόνο τον αριθμό 7, μπορούσα να αγγίξω την εγγενή στην Κίνα προσήλωση στη διαδικασία της πραγματικότητας, στον συσχετισμό των παραγόντων της πραγματικότητας. Σε αυτό το διαδικασιακό ξετύλιγμα του γίγνεσθαι, βαρύνουσα σημασία για τους Κινέζους έχει η στιγμή και η διάρκεια, ενώ ελάχιστη σημασία αποδίδει η κινεζική οπτική στον τριπλό διαχωρισμό παρελθόν-παρόν-μέλλον της κατεστημένης ευρωπαϊκής σύλληψης.

Ακούγοντας τη φωνή των έργων μου, τη φωνή αυτών των ελληνοευρωπαϊκών έργων, μέσα από τον πολιτισμικό «έτερο» τόπο του σύγχρονου ανατολίτικού και κινεζικού εικαστικού πολιτισμού, αισθητοποιημένου με έργα απλωμένα σε 10.000 τ.μ. εκθεσιακού χώρου, αισθάνθηκα ότι είναι δυνατόν να καλλιεργηθούν πνευματικές φωνές-μαρτυρίες ικανές να επαναπροσανατολίσουν το βαριά πάσχον καλλιτεχνικό, πολιτισμικό και φιλοσοφικό οικοσύστημα της ελληνο-χριστιανικο-ευρωπαϊκής σκέψης» ομολογεί ο δημιουργός.

«Δεν έχουμε την ιστορική αίσθηση μιας προόδου, με αυστηρούς όρους αιτίου και αιτιατού», μου είπε ένας κινέζος ιστορικός τέχνης από την Σαγκάη. Του απάντησα ότι εδώ στον τόπο του, αισθάνομαι ότι δεν υπάρχει η αντίληψη της ιστορίας ως σώματος. Γι’ αυτό, συνέχισα, στην κινεζική ζωγραφική δεν υπάρχει μία ανατομική ματιά για το ανθρώπινο σώμα, το οποίο σχεδόν πάντα παριστάνεται ενδεδυμένο. Οι ανθρώπινες φιγούρες εντάσσονται μέσα σε μία λειτουργική διαδικασία και παριστάνονται ως μεταβατικά ποιητικά αίτια πολλών δράσεων που εξυπηρετούν ένα πλέγμα παροντικών εν εξελίξει συσχετισμών. Η συνομιλία αυτή είχε μια μεγάλη συνέχεια και εξελίχθηκε σε μία ιδιότυπη συνέντευξη, με αφορμή τις ζωγραφιές του «έλληνα σοφού» όπως με αποκάλεσαν εκεί, αν και η νοερή αποδελτίωσή της θα συνεχιστεί αναμφίβολα και θα συμπληρωθεί.

«Αισθάνθηκα όμως ότι η σοφία αφορούσε κυρίως τον κινεζικό και προφιλοσοφικό τρόπο της σκέψης. Και εξάλλου η φιλοσοφία κορυφώνει την ελληνο-ευρωπαϊκή σκέψη. Όμως η χριστιανική εμπειρία, ανάμεσα αλλά και επέκεινα της σοφίας και της φιλοσοφίας, εμπεριέχει σε ένα σώμα, λόγο και κένωση και ανακαίνιση.

Αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό της συσσωμάτωσης, ορατό και στη ζωγραφική μου, προκαλούσε τον ξένο αλλά πολύ ενδιαφέροντα στους κινέζους επισκέπτες προβληματισμό της παράστασης, της μορφής, του φαίνεσθαι και του είναι. Από την άλλη, ο τρόπος της αντίληψής τους μου μετέδιδε τη γνώση του αέναου γίγνεσθαι και της αέναης ανανέωσης, την αίσθηση του δρόμου του Τάο» τονίζει ο κ. Λουδοβίκος.
Σημαντική εμπειρία

Καταγράφοντας στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ τις εμπειρίες που αποκόμισε από την Κίνα, ο συμπολίτης εικαστικός περιγράφει σε πρώτο πρόσωπο τις σκέψεις του.

Αναλογίστηκα τη σύγχρονη ελληνική εικαστική δημιουργία, που ενταγμένη στη δυτική οπτική του λογικοαναλυτικού εγκιβωτισμού προχωρά μαζί με την αμήχανη και εξαμερικανισμένη Ευρώπη, από ρήξη σε ρήξη, για να θυμηθούμε την «ρηξολογία» του Φουκώ. Και αλλάζοντας θέσεις και κινούμενη από μερικότητα σε μερικότητα, δεν θέλησε ούτε την αρχαιοελληνική «μήτιν», ούτε τον «ξοινόν λόγον» να αναψηλαφήσει και να παραθέσει, ούτε την «βυζαντινή» «υποστατική αρχή» να λειτουργήσει αναγεννητικά και να προσφέρει. Και έτσι η σύγχρονη ελληνική εικαστική διαδρομή δεν μπόρεσε ούτε τη νεοτερική ρήξη να διασχίσει, ούτε το μετανεοτερικό κενό να εποπτεύσει, ούτε τη σύγχρονη ειδωλολατρία να αποκαλύψει ή να υποπτευθεί.

Ποιος είναι ο κίνδυνος της Ελλάδας ένδοθεν; Να μιμείται ξένες ανάγκες. Ποιος είναι ο κίνδυνός της έξωθεν; Να δίνει λύσεις ψευδείς σε ξένες ανάγκες. Ποιος είναι ο κίνδυνος της Ευρώπης έσωθεν; Μια αδιέξοδη ταυτολογία με βάση έναν πνιγμένο και περίκλειστο λόγο. Και ποιος κίνδυνος καταπίνει ήδη έξωθεν την Ευρώπη; Μια οικουμενικότητα μεταλλασσόμενη ολοκληρωτικά σε μία χυλώδη ομοιομορφία, που διατηρεί μόνο ιδιοσυγκρασιακά και σεχταριστικά ιδιομορφώματα.

Οι επισκέπτες αντιμετώπιζαν με χαρούμενη έκπληξη τα έργα μου στο Πεκίνο το καλοκαίρι του 2012. Καταλάβαινα ότι για τους Κινέζους, ιστορικά εξοικειωμένους με τον πολυδιάστατο κόμπο της στιγμής, κυρίως 3 έργα συγκροτούσαν γι’ αυτούς τη φανέρωση ενός πολυδιάστατου δρόμου που ξεδιπλώνονταν μπροστά τους με εικαστικά ερεθίσματα διαφορετικά αλλά και καινούργια. Στο έργο λοιπόν : «Ο Κόσμος κρέμεται έξω από τον κόσμο» εξηγούσα ότι ο Μέγας Κόσμος, ως παν-μη παν-υπέρ παν, γίνεται στόχος του κόσμου και βάλλεται από την ανθρώπινη ιστορία. Αεροπλάνα μαχητικά σχίζουν τώρα τους ουρανούς της καρδιάς του ανθρώπου και της καρδιάς της γης. Μια κατάσταση πολέμου παντού συγκλονίζει την πλανητική καταναλωτική φούσκα και τον παγκοσμιοποιημένο λήθαργο. Μια Γριά-φύση κουβαλάει σκυμμένη θάνατο. Και επάνω από τον θάνατο, γυναικεία λάβα κίτρινη, μητρική και δημιουργική αναπηδάει, σχολιάζοντας μεταφορικά το νήμα του Francis Bacon, και χύνεται έξω από τον πίνακα, έξω από το ανοιχτό τετράγωνο παράθυρο της αναγέννησης και το μαύρο τετράγωνο του Μάλεβιτς, έξω από τον κόσμο.

Στο έργο «Η Προσευχή του ελαφιού» το ελάφι είναι η αναφορά στη θυσία της Ιφιγένειας. Το ελάφι πλαγιοκοπώντας μορφικά τις θεματικές του Fluxus και του Joseph Beuys, μετατρέπεται σε προσευχόμενο μοναχό. Στον ουρανό, αρχαιοελληνικές, Ηρακλείτειες πύρινες ζώνες «σβεννύμενου και απτόμενου» Κόσμου και κβαντικά σύγχρονα πλέγματα ενεργειών και αεροπλάνα μαχητικά πετούμενα και αριστοτελικά αυτο-κίνητα. Ελάφι προσευχόμενο, 21ος αιώνας, ελάφι-έλαφος μοναχικής και πανανθρώπινης επίκλησης, έλα φως.

Και στον «Πύργο του Μέλλοντος», το πινέλο ζωγραφίζει ανθρώπινη μορφή που κλαίει στο μαξιλάρι της, τη σημερινή ίσως Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων. Και δίπλα της στέκεται το Κοράκι του «ποτέ πια» του Πόε, που όμως πάλι είναι κοράκι-λαγός του χάους και της θυσίας. Και από αυτό το όνειρο της κόρης-μητέρας-Αλίκης ένας πύργος υψώνεται, μια αλυσίδα προσευχόμενων, γονατιστών ανθρώπων του σήμερα και του αύριο. Μέσα στο ανθρώπινο κλάμα του ονείρου της ανθρωπότητας γεννιέται η ελπίδα σαν προσευχή. Εδώ, με τη μορφή προσευχόμενων ανθρώπων, το ελπιζόμενο μέλλον έρχεται.

Θεωρώ ότι τα έργα αυτά αγγίζουν αποκαλυπτικά τον καθαρτήριο όλεθρο που πλησιάζει τώρα την ανθρωπότητα στις αρχές του 21ου αιώνα.
Μετά το τέλος της έκθεσης η εικαστική επιτροπή υπό την αιγίδα του Κινεζικού Υπουργείου Πολιτισμού, με έχει ήδη καλέσει, μαζί με μερικούς άλλους άξιους εικαστικούς συναδέλφους, για μια σειρά σεμιναρίων επιμορφωτικών, που θα υλοποιήσουν ένα πρόγραμμα εποικοδομητικής ανόρθωσης του πολιτισμικού επιπέδου του εικαστικού κινεζικού κόσμου, στα πλαίσια ενός παγκόσμιου διαπολιτισμικού διαλόγου.
Κοιτάζοντας τα έργα μου, μετά την Κίνα, με μάτια αργοναυτικά στην Ελλάδα κατόπιν, αισθάνθηκα ότι άγγιξα ένα νήμα που αποφεύγει και τον αφελή και στείρο εθνοκεντρισμό, και τον αφελή και στείρο εξωτισμό, αλλά και το οντο-λογο-κεντρικό άρρητο, και τον γεγονο-λογικό μυστικισμό του Ζεν και του Τάο. Το νήμα αυτό είναι ομφάλιος λώρος σώματος που συνδέει το φαλλό και τη μήτρα μιας άλλης γονιμότητας, το σώμα που ενσωματώνει τη χώρα του Αχωρήτου ως χώρα των ζώντων.
Καλή χρονιά – Έρχου και ίδε και Βάλε τον δάχτυλον σου εις τον τύπον των ήλων. Καλή χρονιά και Γεύσασθε και ίδετε.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου